‘Apaiz kartzela’ filma Edinburgon eta Venezuelan lehiatuko da, Euskal Herriko zinema aretoetan estreinatu ondoren
Pasa den ostiralean zinema aretoetara iritsi zen Zamorako abadeentzako kartzela frankistari buruzko historia kontatzen duen dokumentala. Nazioartean ere proiektatuko dute, Edinburgon eta Venezuelan kasu.
Frankismo garaian errepresaliaturiko abadeen historia kontatzen duen Apaiz Kartzela dokumentala Euskal Herriko zinema areto nagusietan da ostiralaz geroztik. Donostiako Giza Eskubideen Zinemaldian aurkeztu zuten filma, joan den apirilean, eta orain jende guztiarentzat dago ikusgai.
Oier Aranzabal, David Pallarés eta Ritxi Lizartxaren lanak Zamorako apaiz kartzelan giltzapetutako abadeen bizipenak kontatzen ditu, frankismo garaian zigortuak, erregimenaren zapalkuntza salatzeagatik. Erromako Eliza Katolikoarekin Espainiako Gobernuak 1953an sinaturiko konkordatuaren baitan, abadeentzako berez sorturiko munduko kartzela bakarra izan zen eta 1968. Urtetik 1976ra bitartean dozenaka apaiz izan ziren bertan, gehienak euskaldunak.
Dokumentalak, Euskal Herrian estreinaldi komertziala egin ondoren, Edinburgora bidaiatuko du abendu honetan, pandemiaren ondorioz iaz bertan behera geratu zen Close: Up Edinburgh Docufest jaialdian aurkezteko. Gainera, Venezuelan egiten den Giza Eskubideen Nazioarteko zinema jaialdian ere hartuko du parte.
Alberto Gabikagojeaskoa lehen apaiz presoa, Jon Etxabe, Josu Naberan, Xabier Amuriza, Juan Mari Zulaika, Juan Mari Arregi eta orduko beste protagonista askoren ahotsa jasotzen du filmak, haietako zenbait, gainera, Zamorako kartzela zaharraren hormak gurutzatu dituzte berriz, dokumentala grabatzeko.
Hasieran, anonimotasuna mantendu nahi duen apaizetako baten eskuak ageri dira, garai haietan grabaturiko irudi batzuetan: “Eskua soilik erakusteak botere metaforiko handia ematen dio apaiz guztien eskabideari, kontraesankorra badirudi ere, erakusten ez denak indar handiagoa lortzen duelarik”, idatzi du Zinea.eus-eko kritikan Txomin Lasak. Estetika eta politika, biak kontu bera direla adierazten du horrek, bere esanetan.
Abadeei eskertza
Dokumentala estreinatzearekin batera, “Gogor” izeneko taldean bildutako abadeek egindakoa gogoratu eta eskertzeko ekimenak ere izan dira –besteak beste, 1968ko Derioko Seminarioko eta Bilboko Gotzaindegiko itxialdi sonatuak burutu zituzten–. 2019ko abenduan, Durangoko Azokako Irudienean omenaldia jaso zuten, Apaiz kartzela-ren “work in progress” emanaldian.
Orain, berriz, kristau kolektiboak izan dira haien borroka aitortzeko beharra azaldu dutenak. Herria 2000 Elizak, Kristau Elkarte Herritarrak eta Euskal Herriko Apaiz Koordinakundeak oharra kaleratu dute: “Gogor taldeak benetako euskal teologia narratibo subertsiboa gauzatu zuen”, diote, eta horren ordaina izan zen urtetan iraun zuen kartzelaratze “doilor eta umiliagarria”. Horregatik guztiagatik eskertu nahi dituzte elizaren inguruko kolektibo horiek apaiz antifrankistak: “Haiekin eta biktima guztiekin konprometituta sentitzen gara, euskal Elizatik, memoriaren, askatasunareen eta justizian oinarritutako bakearen alde”.
Eusko Jaurlaritzaren esku geratu dira beste bi eskumen: Itsasertzaren Antolaketa eta Kudeaketa, eta Zinematografia eta Ikus-entzunezko Jarduera. Astelehenean bildu da Transferentzien Batzorde Mistoa, Madrilen, eta han adostu dute bi eskumen horiek EAEra eskualdatzea.
ETB1ek Bizkarsoro filma estreinatu zuen Euskararen Egunean iluntzean. ETB2ri aldi berean gaztelaniazko azpidatziekin ematea proposatu bazioten ere, kate horretan Tasio eskaini zuten gaztelaniaz azkenean, eta horrek haserrea sortu du euskaldun askorengan sareetan.
Inguruan dituen emakume sortzaileek halakorik izateak harritu egiten du, baina berak urte askotan izan du iruzurtiaren sindromea. Irauteak erakutsi dio, ordea, gauza asko ondo ere egin dituela. 2021ean Espainiako Estatuko Goya saria irabazi zuen
Maite Arroitajauregirekin... [+]
Irungo ospitale zaharrean jaio zen Fermin 1963an, Muguruza Ugartetarrenean. Azken hamarkadetan euskal musikan eragin nabarmena izan duen artista da. Ez alferrik, bera izan da Kortatu eta Negu Gorriak taldeetako abeslaria eta alma mater-a, Esan Ozenki zigilu independentearen... [+]
Bizkarsoro filma (Josu Martinez, 2023) Donostiako zinema aretoetan proiektatuko dute ostiral honetatik aurrera (hilak 22); SADEko Iñaki Elorzak azaldu duenez, bi aste inguruz proiektatuko dute printzipioz, eta, arrakasta baldin badu, denbora gehiagoz. Hala azaldu dute... [+]
Bizitegi elkarteak 2016a geroztik antolatzen duen duen film eta antzerki jaialdia jada abian da Bilbon.
Azaroaren 8tik 15era egingo dute zine jaialdia. Euskal Herriko zinema lanak ere izango dira pantaila aurrean, besteak beste Tasio filmaren bertsio zaharberritua eta La Muerte de Mikel, filmaren estreinalditik 40 urtera.
Jone Arriolaren “Dena asmatuta dago” filma izan da Urrezko Antzararen irabazlea larunbat honetan ospatutako sari banaketa ekitaldian. Euskal Zinemaren Begiradak Itziar Ituño aktorearen ibilbidea omendu du.
Aurtengoa hirugarren edizioa izango da, eta memoriaren gaia hartuko da ardatz, Kulturarteko Plaza Feministan.
47 urte beteko ditu zine jaialdiak, eta urriaren 16tik 21era, solasaldi eta tailerren bidez euskal zinemagintzaren alor ugari landuko dituzte. “Beti berria den zinema” lelopean, aurtengo jaialdiak zine berria eta istorio berriak kontatu nahi dituzten gazteei keinu... [+]
Urriaren 10etik 17ra garrantzi eta gaurkotasun handiko gai sozialen inguruko hausnarketa era kontzientzia kritikoa sustatzen duten 81 film erakutsiko ditu Bilbon Zinema Ikusezinak. “KDC” (Kultura, Komunikazioa eta Garapena) Garapenerako Gobernuz Kanpoko Erakundeak... [+]
Joan den astean bete ziren 35 urte Son Gokuk euskaraz lehen aldiz egin zuenekoa. 1989ko urriaren 4an izan zen ETB1n Dragoi Bola ematen hasi zirela (1984an abiatu zen anime hau Japonian) eta hura gogoratzeko ekitaldia egingo da Donostian urriaren 20an, igandearekin, lehenbiziko... [+]
Donostiako Zinemaldiak euskal zinemaren ospakizun ekitaldian euskal zinemak euskara gutxi duela esan zuen Edurne Azkaratek eszenatokiaren mikrotik, ozen. Esaldiak burrunba egiten du egiazkotasunagatik. Arkitekturaren eszenan antzerako lema errepika daiteke eta ziur naiz beste... [+]