Antropolis gurean
Beti uste izan dut Euskal Herria Sardes bezalakoa zela, Ziro Handiaren neurrikoa, zeinak bazekien, ondo jakin ere, herri edo komunitate baten ohiturak eta burujabetasun grina gakoak direla bere autoestimua sustatzeko, eta nahikoa zela horiek zentzuz erabiltzea herri horren azpiratzea eta bere gogoaren asebetetzea bateragarri egiteko. Zapalduak bat. Eta bada Sardes neurri handi batean, munduko satrapen artean puntakoena.
Baina euskararen (euskaldunen) aurkako oldarraldia ikusirik, ez dakit nik ba Antropolisen antza gehiago daukan gure herriak. Antropolisen, gurean bezala, elite bat omen dago. Euskaldunek osatzen dute eta, euskararen aitzakiaz baliatuta, administrazioaren lanpostu eta kargu gehienak okupatzen dituzte, gehiengo naturala, erdaldun zintzoak, alegia, baztertuta. Adituek diotenez, biztanleriaren %85ak ezin du administrazio publikoan lanpostu bat eskuratu, hizkuntza-eskakizunen erruagatik. Esan nahi baita, euskararen inposizioagatik: eskatu nahi duzun beste, baina ez duzu lana eskuratuko euskalduntzen ez bazara. Are gehiago, nola judutarrek Antropolisen legez, hala egiten dute euskaldunek Euskal Herrian: irakaskuntza ere euren neurrira mugatu, haur hezkuntzatik unibertsitateraino, eta jende zintzoari sarbidea ukatu. Sioneko jakintsuen sarea beldurgarria omen da: Eusko Ikaskuntza, ArantzazuLAB, UPV/EHU, Olaso Dorrea, Sabino Arana Fundazioa… elite politikoaren habi eta harrobi bilakatu dira. Eurek kontrolatzen dute gure etorkizuna; amaraun ilun horretan hartzen dira herriari dagozkion eta ukatzen zaizkion erabakiak.
Antropolisen, gurean bezala, elite bat omen dago. Euskaldunek osatzen dute eta, euskararen aitzakiaz baliatuta, administrazioaren lanpostu eta kargu gehienak okupatzen dituzte, gehiengo naturala, erdaldun zintzoak, alegia, baztertuta
Onartu behar da Antropolisen egoera askoz txarragoa zela. Biztanleria osoaren %1 besterik ez zen judutarra eta, halere, eskaini zen udaltzain lanpostu bakarra judutar batek eskuratu zuen. Teorian, bai konstituzioak bai legediak herritarren arteko berdintasuna eta ekitatea babesten zuten; errealitatean, ordea, ez zegoen inolako berdintasunik. Gutxiengo bat izan arren, judutarrek administrazio publikoko lanpostu guztiak eskuratzen zituzten, eta gehiengo ariarra diskriminatu. Atera kontuak: zenbakiak aztertuz gero, judutarrek ariarrek baino ehun aldiz eskubide gehiago zeuzkaten. Are gehiago, ariarrek lanpostu batetik bat ere ez zuten lortu, zero. Bat zati zero infinitu denez, gutxiengoaren eskubideak ariarrenak baino infinitu aldiz gehiago ziren! Antropolis altxatu zen.
Gurean ez da horrenbesterako, baina bada kezkatzeko modukoa. Ehuneko hamabostak lanpostuen ehuneko ehuna lortzen du, itzalean ehundutako sareak inposaturiko eskakizun baztertzaileen bitartez. Dena den, ondorioa bera izango da: etorriko da eguna noiz euskaldunen eskubidea erdaldunena baino infinitu handiagoa izango den, administrazio publikoan lanpostu bat eskuratzeko. Oharkabean, euren amaraunean harrapatuta bizi gara.
Halaxe da, bai, Euskal Herriak Antropolisen itxura dauka, gero eta gehiago. Izan ere, antropolistarrak bezala altxatu baitira eta, berdintasunaren izenean, batezbesteko zientzia zehatzaren bermeaz, eta gutxi balitz bezala legearen babesaz, euskara baztertzailea dela frogatu dute. Hemendik aurrera erdaldun hutsek eskubide osoa izango dute errauts elitearen hizkuntza ez ikasteko eta ez erabiltzeko. Hitz egiteko eta ez entzuteko gaitasuna, ekarpenak egiteko baina ez jasotzeko ahalmena, euren gustukoa ez dena ez ikasteko eta hauskorra ezabatzeko boterea. Antropolis gurean.
Aitor Montes Lasarte, familia medikua Osakidetzan
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Askotan gertatu izan zait etxetik lanbroari so egon ostean, blai bukatuko dudala jakin arren, aterkirik ez hartzea. Zergatik ote? Beharbada, aterkia hartzeko gogorik eza? Beharbada, bustiko ez naizen itxaropena? Kontuak kontu, ondorioa beti berbera izan da. Esaerak dio, euri... [+]
Gogoan daukat, 16 urterekin, Bergarako epaitegi aurrean egindako euskararen aldeko elkarretaratze batean identifikatu ninduela Ertzaintzak lehen aldiz. Euskal Herrian epaitegiak euskalduntzeko aldarria zilegi zela pentsatzen genuen, baina, orduan ere, faltako zen baimenen bat,... [+]
Tanta hotzak Valentzian eragindako hondamendiak irudi lazgarriak utzi dizkigu; batetik, izan dituen berehalako ondorioengatik, eta, bestetik, nolako etorkizuna datorkigun aurreratu digulako: halako fenomeno klimatiko muturrekoak gero eta ugariagoak eta larriagoak izango direla,... [+]
Nafarroako Energia Planaren eguneraketa oharkabean igaro da. Nafarroako Gobernuak jendaurrean jarri zuen, eta, alegazioak aurkezteko epea amaituta, gobernuko arduradun bakar batek ere ez digu azaldu herritarroi zertan oinarritzen diren bere proposamenak.
Gobernuak aurkeztu... [+]
Sobietar Batasuna desagertu zenetik errusofobia handituz joan da. NBEko Segurtasun Kontseiluaren 2002ko segurtasun kontzeptua oso argia da, eta planetaren segurtasun eta egonkortasunak AEBei erronka egiteko asmorik ez duen estatuen menpe egon behar dutela adierazten du. AEBei... [+]
Andoni Urrestarazu Landazabal Araiako herrian 1902ko uztailaren 16an jaio zen eta 1993ko azaroaren 21ean hil zen Gasteizen. 31 urte bete dira jadanik eta bere izena eta izana aitortzeko une aproposa dela deritzot, ez baita ongi ezagutzen utzitako ondarea. Umandi, bere herriko... [+]
Autobiografia idaztea omen da garapen pertsonalerako tresnarik eraginkorrena, askatzaileena. Iraganeko kontuei tira egin eta gogora ekartzeak, orainaldiko korapiloak askatzen laguntzen omen du. Bai, laguntzen du orainaldia ulertzen eta komeni zaigun etorkizun bat marrazten... [+]
Pandemiaren iragarpenetik Valentziako tragediarainoko errepasoa egin eta ondorioztatu dut gezurra eta forupea suhesi gisa dituen kudeaketa instituzional negargarria klase gobernariaren konstantea dela.
Ez dugu gobernari ordezko baliogarririk sistema pendular hau aldatzen ez... [+]
Azaroaren 19a komunaren munduko eguna da. Gaur oraindik ere, XXI. mendean, langile askok, hemen, Euskal Herrian bertan, ez daukate haien lanaldietan komuna erabiltzeko eskubidea. Horren adibide dira garraioko langile asko.
Komunak osasun publikoaren giltzarria dira, eta... [+]
Etxebizitzaren auzia aspalditik datorren egiturazko arazoa da. Giza eskubidea izan behar lukeena, gehienez ere eskubide subjektiboa baino ez da. Iruzurra dela diot instituzio eta alderdi politiko guztiek hitz politak esan arren, ez diotelako muinari heltzen. Egun, enpresa... [+]
Zertarako irakaskuntza kontzertatua?
Eskola publikoko eragile gehienen kontra EAEn onartu den Hezkuntza Lege berriak irakaskuntza kontzertatuaren doakotasuna bermatzea du helburu, beti ere botere publikoen finantzaketaren bidez, jakina. Espainiako Estatuan ere gobernukideek... [+]
Azaroaren 15ean Errenteria-Oreretan Euskal Herria Digitala osatzen dugun eragileek antolatutako hirugarren jardunaldiak egingo ditugu. Autodefentsa digital feminista lantzeko tailer bat eta digitalizazio demokratikoa oinarri izango duen hitzaldi bat izango dira... [+]
Aste batzuk daramatzagu hedabide eta sare sozial guztietan Iñigo Errejoni indarkeria matxista batzuengatik egindako akusazioei buruzko iritziak entzuten. Horrekin batera, eztabaida asko sortzen ari dira: nola salatu behar dugun emakumeok, nolakoak izan behar duten gure... [+]
Badira hauteskundeek erabaki politikoei legezko izaera emateko baino ez dutela balio diotenak. Eta ez dira gutxi horrela pentsatzen dutenak. Bale, baina horrekin gauza asko esaten dira, besteak beste, benetako agintea, boterea, joko horretatik kanpo dagoela.
Baina –nire... [+]
Azken hamarkadotan euskalgintzan jardun izan dut, dela helduen euskalduntzean AEKn, dela hizkuntza-eskubideen defentsan Behatokian, dela euskararen normalizazioaren alde Euskalgintzaren Kontseiluan. Den-denetan egokitu zait euskalgintza edota herrigintza auzitan jartzen zutenen... [+]