Antartikaren urtzeak ozeano-korronteak arriskuan jarriko ditu 2050erako
Antartikako izotzaren urtze azkarrak aurrera jarraitzen du, eta horrek ondorio larriak izan ditzake hainbat alorretan, besteak beste ozeanoetako ur sakoneko korronteak izugarri moteltzean. Horrek ondorio larriak eragingo lituzke ekosistemetan eta kliman, Nature aldizkariak martxoaren amaieran argitaratutako ikerketa baten arabera.
Gertaera hori aspalditik ezagutzen da, baina Australiako ikerlari talde batek egindako ikerketaren arabera, berretsi egiten da fenomenoa azkartzen ari dela . Antartikan urtero itsasoko milaka milioi litro ur hotz azaletik itsas-sakonerantz ondoratzen da, horrek korronte bat sortzen du eta hark zeresan handia du gure planetaren kliman eta beste alor batzuetan.
Ur hori oso gazia da eta oxigenoan aberatsa, eta Ozeano Barerantz, Indiakorantz eta Atlantikorantz abiatzen da, sakoneko itsas-korronte erraldoiak sortuta. Mugimendu honek beroa, karbonoa, oxigenoa eta mantenugaiak ozeanoetan zehar zirkulatzen laguntzen du.
Baina ur korronte hori egoera txarrean dago gaur egun. Izotzaren urtzeak Antartikako uren gazitasuna gutxitu du. Urak gatz gutxiago du, eta, beraz, dentsitate txikiagoa, ura zailago murgiltzen da itsas amildegietara... Horrek korronte sakonaren abiadura moteltzen du.
Korrontearen 'kolapsoa'
Berotegi gasen isuriek gaur egun arte bezala jarraituko balute, hogeita hamar urteko epean %40 moteldu liteke korronte hori, ikertzaileen kalkuluen arabera. Beraz, korrontearen ibilbideak "kolapsorantz" egin dezake, Matthew England, Hegoaldeko Gales Berriko Unibertsitateko klimatologia irakasleak The Guardian egunkariari adierazitakoaren arabera. Horrek aldaketa handiak eragin ditzake Lurraren kliman datozen mendeetarako.
Itsasoan bertan, 4.000 metroko sakoneratik behera, ozeanoko korronte hori moteltzen hasiko litzateke, eta igotzeari utziko lioke. Horrek, besteak beste, mantenugaiak ozeano sakonean gelditzea eragingo luke, itsas azaletik gertu bizi diren ekosistemak kaltetuz, espezie asko desagertzeraino. Hau da, itsasoko ekosistema asko gosez hil daiteke. Ozeanoak, halaber, bero eta karbono gutxiago gorde ditzake, eta horrek berotze globala azkartu dezake.
Nature aldizkariak argitaratu du Englandek eta bere taldeak egindako ikerketa, eta horren arabera, 2050erako biziki nozituko da moteltzearen eragina, berotegiko gas isuriak nabarmen moteltzen ez badira behinik behin.
Klimari buruzko datuak jasotzen dituen Copernicusen arabera, hamahirugarren hilabetez jarraian errekorra hautsi da aurtengo ekainean. Parisko Akordioan hitzartutako 1,5ºC-en helburua ez da bete eta egoera aldatzen ez bada, errekor negatibo berriak izango direla aurreikus... [+]
Ingurumena, bioaniztasuna, uraren gestioa eta haurren beharrak oinarri hartuta, ikastetxeetako patioak aldatzeko proiektu kolektiboa jarri dute martxan Pirinio Atlantikoetan; Euskal Herriko lau herrik hartuko dute parte. Iruñean ere, itzal eta landare gehiago izango... [+]
Zeintzuk dira gure benetako beharrizanak ondo bizitzeko? Zer da ondo bizitzea? Galdera hauei erantzutea funtsezkoa da gehiegikeriaren gizartean, are gehiago larrialdi klimatiko, ekologiko eta zibilizazio krisiaren garaiotan.
Azken urteotan nabaritu den beroketa globalaren emendatzea neurri batean kutsadura murriztearen ondorioa da, hain zuzen, murriztuz doazen aerosol sufredunen isurketek, berez, berotegi efektuaren zati bat konpentsatzen dutelako. Paradoxa horrek egoera berri batean sartzen gaitu,... [+]
Ostegunean hasi da uda. Hartara, udaberriko eguraldiaren balorazioa eta udakoaren iragarpena egin du gaur AEMETek. Apirila 1961az geroztik hilabeterik lehorrena izan den arren, udaberri “arrunta” izan da eta uda ohi baino beroagoa izatea aurreikusi dute.
Elba ibaiaren arroa, 1417. Lehorteak eraginda ibaiaren mailak nabarmen egin zuen behera, eta norbaitek ur maila markatu zuen harri batean, idazkun bat zizelkatuta: “Harri hau berriro ikusten baduzu, negar egingo duzu. Ura maila honetan zegoen 1417... [+]
Ozeano Barean, atoloi apalez osatuak, Marshall uharteak dira klima aldaketaren aurrean herrialde hauskorrenetakoak, itsas mailaren gorakadak zuzenki mehatxatzen dituelako. Bertako gobernuak egokitze plan sakon eta zehatz bat martxan jarri du, biztanleekin elkarlanean, behetik... [+]
Teofanes Aitorlea kronikalariak jaso zuenez, 763-764ko negua inoizko hotzenetakoa izan zen Konstantinoplan. Elurrak eta izotza hartu omen zuten bizantziar hiriburua eta Bosforon iceberg bat ere ikusi omen zuten.
Orain arte klima hoztea, besteak beste, jarduera... [+]
Frantziako Estatuaren menpe segitzen duen Indiako Ozeanoko Mayotte irlan biderkatuz doaz kolera kasuak. Uraren kudeaketa kaskarra izan ohi da eritasun horren zabalpenaren arrazoietan eta, hain justu, uraren krisi gogorrari aurre egin nahian dabiltza bertako herritarrak. Bigarren... [+]
Etiopia, Somalia eta Kenyako hainbat eskualdetan ia hiru urtez euririk gabe egon ondoren, azkenaldian urpetuak izan dira. Sasoi kontrasteak ohikoak izanik ere eskualde hartan, klima aldaketarekin larritzen dira, eta euriak hobeki baliatzeko hainbat tokiko ekimen garatzen ari... [+]
Hauteskunde-kanpainen arteko tarte gero eta estuagoan, komeni da XXI. mendeko urte erabakigarrietan sartu garela gogoraraztea. Adibide bakarra jartzearren, ozeanoen tenperatura-errekorrak etengabe gainditzeak izututa dauzka zientzialariak, eta dagoeneko ez dakite egoeraren... [+]
Munduko Meteorologia Erakundearen (MME) 2023ko txostenak erakusten du beste behin ere markak hautsi direla klimaren adierazle diren hainbat alorretan: berotegi-efektuko gasak, lurrazaleko tenperatura, ozeanoen berotzea eta azidotzea, itsasoaren mailaren igoera, Antartikako itsas... [+]
Jauzi Ekosoziala eragilea aurkeztu dute maiatzaren 4an Eibarren. Bere helburu nagusia "sistema ekozidaren aurrean, eta krisi anizkoitzen kontestu batean, Euskal Herrian justizia sozialean oinarritutako trantsizio ekosoziala bultzatzea da". Horretarako, "borroka... [+]