Amnistiaren aldeko astearen 40. urtemuga eta amnistia politikoaren aldarria bizirik
"Horregatik harritu gara 40. urtemuga honen inguruan ospatutako zenbait ekitaldi eta mobilizaziotan amnistiaren aldarrikapena desagertuta egotea. Gaur egun Euskal Herrian amnistia politiko baten beharra inoiz baino beharrezkoa delako, euskal gatazka inoiz bideratuko bada".
40 urte bete dira egun hauetan Amnistiaren Aldeko Bigarren Astea Euskal Herri osoan burutu zenetik. 1977ko maiatzean antolatu zen aste hau, eta aldez aurretik egindako mobilizazioak baina zorigaiztoko ospe handiagoa hartu zuen, estatu terrorismoaren ondorioz 7 pertsona hil zirelako eta baita pertsona ugari zauritu ere. Polizia, hiri eta herrietan gogorki oldartu zen manifestarien kontra. Jendearen aldarri garbia Amnistia Osoa zen. Amnistia politikoa, alegia. Horretarako borrokatu zuten milaka euskaldunek, eta ez, besterik gabe, presoak etxera itzultzeko edo deportatuak izateko. Ez eta beraien kondenak era bigunago batean betetzeko. Amnistia politikoak Erregimen Faxistarekiko apurketa ekarri behar zuen. Tresna politiko bat zen.
1977an gobernu espainiarrak emandakoa ez zen benetako amnistia izan borrokalari antifrankistentzat. Amnistia bakarra, Frankismoaren krimenentzat eman zen. Gizateriaren kontrako krimenak burutu zituzten frankistentzat. Haien inpunitatea bermatu zuen.
Antifrankistek jaso zutena indultu hutsa izan zen, kasu batzuetan partziala gainera. Militanteen fitxa polizialak mantendu ziren “demokrazian”. Errepresioa ere. Haien borroka antifaxistaren errekonozimendurik ez zuten izan. “Trantsizioa” bermatu behar zen Indar Faktikoak asaldatu gabe.
Frankismoa ez zen desagertu, metamorfosi bat izan zen eta Erregimen berriaren parte izaten jarraitu zuen. Indar militar, polizial, aparatu judiziala, Eliza, erregimenaren komunikabideak, monarkia, faxismoaren itzalpean gizendutako kapitalistak, … ukitu gabe txertatu ziren orden berrian, beraien agintea murriztu gabe, ezta era sinboliko batean. EAJ-PNV, Catalanista eskuindarrak, PSOE eta PCE fraude honen bultzatzaileak izan ziren Suarezen eskutik. Krimen faxisten inpunitateak eta biktimei egindako destainak ekarri dute sokan gaur egun “Oroimen Historikoaren” aldarrikapena eta borroka.
Espetxeak laster berriro betetzen hasi ziren euskal preso politikoekin, gaur egun arte. Ehunka militantek exilioaren bidea hartu zuten berriro. Batzuk ez ziren ezta itzuli ere.
Horregatik harritu gara 40. urtemuga honen inguruan ospatutako zenbait ekitaldi eta mobilizaziotan amnistiaren aldarrikapena desagertuta egotea. Gaur egun Euskal Herrian amnistia politiko baten beharra inoiz baino beharrezkoa delako, euskal gatazka inoiz bideratuko bada. Guretzako urtemuga honen mamia hori baita. Amnistiaren aldarria bizirik dirauela Euskal Herrian 40 urte eta gero. Amnistiaren astea gogora ekartzea gaur egun Amnistiaren aldarria lau haizetara zabaldu gabe, Oroimen Historikoaren erabilera traketsa da. Amnistia politikoaren aldeko borrokan hildako militanteei omenaldirik zintzoena Amnistia Osoa lortu arte borrokan jarraitzea da. Baita Frankismoaren genozidio eta gizateriaren kontrako krimenak zigortuak izatearen aldeko borroka ere, eta honela Frankismoaren biktimek beraien eskubideak behingoz eskuratu ahal izateko. Horretarako, beharrezkoa da 1977ko amnistiaren (autoamnistiaren) legea bertan behera geratzea, eta borrokalari antifrankistei benetako erreparazioa emango zien lege berri bat ezartzea. Guretzako behar honen adierazle, batzuen utzikeria eta gero, Amnistiaren Aldeko Herri Mugimenduaren berpiztea da.
Gure aldetik, gogora ekarri nahi ditugu egun hauetan bi militanteren izenak. Biak EAE-ANVko kide historikoak eta mobilizazio haietan poliziak erail zituenak.
Lehendabizikoa, Isidro Susperregi 1977ko martxoaren 12an poliziak gomazko pilota batekin zauritu zuen Donostian lehendabiziko amnistiaren aldeko mobilizazio batean, eta hilabete berberaren 30ean erietxean hil zen. Isidro, EAE-ANVko Eusko Indarra batailoiaren gudaria izan zen 36ko gerran, eta Alderdiaren Donostiako komitearen kidea egun haietan. Amnistiaren aldeko manifestazioetan sarri hartzen zuen parte.
1977ko maiatzaren 12an, eta amnistiaren aldeko bigarren astearen mobilizazio batean, Guardia Zibilak Rafael Gomez Jauregi tiroz hil zuen Oreretan. Ramon, EAE-ANVko kide historikoa zen eta baita ELAko militantea ere. Bereziki sindikalgintzan eman zuen bere militantzia eta 36tik aurrera, Frankismoaren aurkako borrokan ere bai.
Bi heriotza hauek bereziki astindu zuten alderdi zaharra, biak bere militante historikoak zirelako. Bizitza guztia Frankismoa borrokatzen ibilitakoak eta amnistia politikoaren aldeko mobilizazioetan erailak izan ziren. Amnistiaren aldeko mobilizazio haien biktima guztiek bezala, Egia, Justizia, eta benetako Erreparaziorik gabe jarraitzen dute. Berriro ez gertatzeko bermeak Cabacasen auzian ikusi dugu oso urruti daudela oraindik. Manifestazio edo poliziarekin izandako liskar batean hila ez suertatzeko herritarron bermea alegia. Luzeegia da Euskal Herrian mobilizazioetan polizi ezberdinek hildako pertsonen kopurua.
Gure ustez, duela 40 urte amnistiaren aldeko astean hildako militanteei omenaldirik hoberena, Amnistia Osoaren aldarria bete arte borrokan jarraitzea da. Ezina ekinez egina. Ezker abertzaleak, 1930ean sortu zenetik beti egin duen legez.
Marisol Elustondo eta Alberto Muñoz Zufia Eusko Lurra Fundazioko kideak dura
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Jakina da lan ikuskariak falta ditugula geurean. Hala ere, azken egunotan datu argigarriak ematea lortu dute: lan ikuskaritzaren arabera, EAEko enpresen %64ak ez du ordutegien kontrolean legedia betetzen. Era berean, lehendakariordeak gaitzetsi du, absentismoaren eta oinarrizko... [+]
Martxoaren 8a hurbiltzen ari zaigu, eta urtero bezala, instituzioek haien diskurtsoak berdintasun politika eta feminismoz josten dituzte, eta enpresek borroka egun hau “emazteen egunera” murrizten dute, emakumeei bideratutako merkatu estereotipatu oso bati bidea... [+]
Trumpen itzulera pizgarri izan da sendotuz doan eskuin muturreko erreakzionarioen mugimenduarentzat. Izan ere, historikoki, faxismoaren gorakada krisi ekonomikoekin lotuta egon da, baita sistemaren zilegitasun politiko eta ideologikoaren krisiarekin ere. Gaur egun, geldialdi... [+]
Batzuendako, dirutza izatea ez da nahikoa, eta euren ego hauskorrek diruaren txintxina ez ezik, protagonismoa ere eskatzen dute. Aberats okituak izatea nahikoa izango ez balitz bezala. Beti gehiago behar dute, anbizioa deritzote antsia horri, baina botere gosea eta nabarmendu... [+]
Bi neska komisarian, urduri, hiru urtetik gora luzatu den jazarpen egoera salatzen. Izendatzen. Tipo berbera agertzen zaielako nonahi. Presentzia arraro berbera neskek parte hartzen duten ekitaldi kulturaletako atarietan, bietako baten amaren etxepean, bestea korrika egitera... [+]
Iragan urtarrilaren hondarrean, Bretainiako lurraldeko bi hizkuntza gutxituei buruzko azken inkesta soziolinguistikoaren emaitzak publiko egin zituzten bertako arduradunek. Haiek berek aitortu zuten harriturik gertatu zirela emaitzak ikustean. Hain zuzen ere, egoerak eta... [+]
Silicon Valley-ko oligarkia AEBetako gobernura iritsi berritan lehertu da adimen artifizialaren (AA) burbuila. Txip aurreratuen erraldoia den Nvidia-k urtarrilaren amaieran izandako %16,8ko balio galera, egun bakar batean inoiz izan den burtsa balio galerarik handiena da... [+]
Gizakiok berezkoa dugu parte garela sentitzeko beharra. Parte izateko modu hori jasotako hezkuntza, ingurua... formateatzen joaten da.
Identitateak ezinegon asko sortzen du gizakiongan. Batzuetan, banaketak ere eragiten ditu, ezin dugulako jasan beste baten identitatearen... [+]
Fermin Muguruza jarraitzen duzu sareetan. Madrilgo kontzertuko bideo bat ikusi duzu bere kontuan: dantzari batek “Kongo askatu!” oihukatu du, bandera esku artean. Haren profila bilatu duzu: @c.kumaaa. Bilboko manifestazioaren deialdia zabaldu du. Ez zara joango,... [+]
Sare Herritarrak antolatuta, pasa den urtarrilaren 11n Bilboko kaleak bete zituen manifestazio jendetsuaren ondoren, berriz sortu da eztabaida, euskal presoei salbuespen legeriarik aplikatzen ote zaion. Gure iritzia azaltzen saiatuko gara.
Espetxe politikan aldaketa nabarmena... [+]
Duela gutxi think tank izateko jaioa omen den Zedarriak bere 6. txostena aurkeztu zuen. Beren web orrialdean azaltzen dutenaren arabera, zedarriak ebidentea ez den bidea topatzeko erreferentziak dira. Hots, hiru probintzietako jendarteari bidea markatzeko ekimena. Agerraldi... [+]
Heldu zaigu EAEn 2025-26 ikasturterako ikastetxeetan matrikula egiteko garaia, eta etxe askotan etxeko txikienak urrats berria emango du hemendik gutxira, irailean, eskolaratzea, alegia. Euskal Eskola Publikoaz Harro Topaguneko kideok apustu sendoa egiten dugu eskola publikoaren... [+]
Araba, Bizkai eta Gipuzkoarako Hezkuntza Lege berria onartu zenetik, aurrerantzean hezkuntza doakoa izango dela behin eta berriro entzuten/irakurtzen ari gara. Eragile desberdinei entzun diegu, baita Hezkuntza Sailari ere, eta hedabideei eskaintzen dizkiegun elkarrizketatan... [+]
Hilabetearen hasieran egin zuen EH Bilduk III. Kongresua, Iruñean. “Ez ohiko ondorioak” ateratzeko balio duen “ohiko kongresua” omen da, edo horrela jaso dute behintzat Zutunik ponentzian, zuzendaritzak proposatu eta militantziak aho batez onartu... [+]