PSOEk eta ERCk dagoeneko adostu dute legearen edukia eta ostegun honetan bertan has daiteke haren tramitazioa. Amnistiaren legearen oinarria litzateke Katalunian elkarbizitzarako zutabeak finkatzen dituela, beti ere egungo legediaren barruan. Legeak onartzen du Katalunia eta Espainiako Estatuaren arteko gatazka politikoa, eta proces-aren garaian gatazka horren ondorioz irekitako prozedura judizial guztiak bertan behera utziko lituzke. Horrez gain, erbesteratutako buruzagi independentista guztiek ere Kataluniara libre itzultzeko eskubidea izango lukete.

Proces-ari lotutako kale istiluak, Tsunami Demokratikoari edo CDR Erreferendumaren Defentsarako Taldeei lotutako auziperatzeak ere bertan behera geratuko lirateke. Aldi berean, amnistiak eragingo lieke ere 2017ko urriko erreferendumaren egunean herritarren aurkako errepresioa bideratu zuten Espainiako Segurtasun Indarrei.

Zer dakar amnistiak zer indultuak?

Proces-aren bueltan auzipetu eta espetxeratutako kideei indultua eman zien Espainiako Gobernuak 2021ean, hori bai hainbat zigor mantenduta, esaterako inhabilitazioak. Orain, ordea, indultuetatik amnistiarako urratsa emango da. Funtsean, amnistia legeak esaten du erreferendumaren ondoren gertatutakoa ez zela inoiz gertatu behar, beraz, Kataluniako autonomia bertan behera utzi zuen Konstituzioaren 155. artikuluaren aplikazioak ere ez. Azkenean, amnistia lege batek delitua ezabatzen du eta, horrekin batera, hartutako ondorio judizialak ere bai; indultuak, aldiz, delitua egon zela onartzen du, baina delitu egileei barkamena ematen die.

Inbestidura 9an edo 10ean

PSOErekiko negoziazioetan Junts-ek hasieratik iragarri zuen ez ziola baiezkorik emango Pedro Sánchezen inbestidurari, amnistia legea tramitazioan jarri arte. Esaten da Juntsen eta PSOEren arteko negoziazioen %95 lotuta dagoela eta, beraz, inbestidura saioa izan daitekeela hilaren 10ean edo 11n.

Pedro Sánchezek lehen bozketan lor ditzake 178 boto aldeko –agian 179 Coalición Canariaren botoa lortuz gero–. Eskuin eta eskuin muturraren 171 boto aurkakoak izango dira. Aurreko legealdian baino sostengu handiagoa eta sendoagoa lortuko du Sánchezek orain: orduan, 2020 urtarrilaren 7an, bigarren bozketan 167 aldeko boto eskuratu zituen, 165 aurkako, eta 18 abstentzio izan ziren.

Eskuinaren oztopo judiziala

Espero zen mugimendurik Espainiako eremu juridiko kontserbadorean eta lehen ahalegina bistaratzen ari da egunotan: CGPJ Botere Judizialeko Kontseilu Nagusiaren zortzi kidek erakundea biltzeko eskatu dute, bertan amnistia legea arbuiatzeko. Zortzi kide horiek bere garaian PPk proposatutakoak dira.

Osoko bilkuraren erdia dira zortzi kide horiek, beraz, nahikoa lukete erakundeko lehendakari Vicente Gilarte edo Wenceslao Olea magistratu kontserbadorearen baiezkoa, arbuiatzeak aurrera egin dezan. Hori oztopatzeko, ordea, nahikoa litzateke CGPJko kide aurrerakoiak ez joatea osoko bilkurara, horrela ez legokeelako quorumik gaia jorratzeko.

Ikusgai, hortaz, kapitulu hori nola itxiko den, baina edozein kasutan, amnistiaren legeak aurrera egingo balu ere, PPk eta Voxek Auzitegi Konstituzionalera eramango dutela aurreratu dute. PSOEk legea blindatu duela esaten da, auzitegi honek atzera botatzeko arrazoirik izan ez dezan, baina unea heldu arte inork ez daki zer gertatuko den.

Amnistia legearen aurkako alderdi eta epaile kontserbadoreen esanetan, amnistiaren printzipioa bateraezina da zuzenbide estatuarekin eta ez du lekurik Konstituzioan. Aldekoen alde, ostera, Konstituzioak ez du inongo oztoporik jartzen amnistiarako. Adibide gisa aipatzen dute 1977ko amnistia, hura Konstituzioaren aurrekoa da, baina Espainiako eskuineko zein ezkerreko alderdiek goreneraino laudatu ohi dute eta elkarbizitzaren paradigma gisa jarri.

Horrez gain, aipatzen da halaber, PPko gobernuak 2012an amnistia fiskala onartu zuela. Edozein kasutan, gogoratu behar da Auzitegi Konstituzionalak 2017an bertan behera utzi zuela Cristobal Montorok bideratutako amnistia fiskalaren legea –iruzurgileen barkamena ukitu gabe–, ez zelako prozedura egokia erabili.