Amatasuna da nerabeen artean heriotza gehien sortzen duen bigarren kausa
Hamabost urte baino gutxiagoko neska bat ezkontzen da zazpi segundoro, Save the Children erakundearen arabera. Haurdun gelditzen dira nerabeak izanda, eta erditzerako momentuan euren gorputzak ez daude guztiz garatuta. Hori dela eta, amatasuna da nerabeen artean heriotza gehien sortzen duen bigarren kausa, suizidioa litzateke lehenengoa.
Ezkontza behartuak dira nerabeen hezkuntza, osasuna eta segurtasuna arriskuan jartzen duten oinarrizko arrazoietako bat, Save the Children erakundeak egindako txosten baten arabera. Izan ere, nerabeak izanda ezkontzen diren neskatoak “baztertze prozesu” batean sartzen direla adierazi du Andres Conde Save the Children erakundeko zuzendariak, La Marea aldizkariak argitaratu duenez. Horrek euren oinarrizko eskubideak ukatzen ditu, hezkuntza kasu, orokorrean eskolara joateari utzi behar baitiote.
Horietako bat da Genesis, El Salvadorreko neska bat. Hamabost urte ditu, ezkonduta dago eta haurdun. Bere etorkizunarekin kezkatuta dago: “Gauza asko egin nahi ditut, baina ezin dut orain. Ikasi nahi nuen, idazkaria izan nahi nuen. Baina haurdun nago. Ezin dut ezer egin orain. Zein da nire etorkizuna?”
Ezkontza behartuen kasu gehienetan, neskatoak haurdun gelditzen dira nerabeak izanda, txosteneko datuen arabera. Erditzerako momentuan euren gorputzak ez daude guztiz garatuta, eta horrek osasun arazo larriak eragiten ditu ama eta umearentzat. Horrez gain, sexu bidezko gaixotasunak eransteko arriskua daukate.
2016an hamabost milioi neska ezkondu dira munduan 18 urteak bete baino lehenago, erakundeak azaldu duenez. Gerran dauden herrialdeak izaten dira egoerarik txarrena dutenak, Siria kasu, non errefuxiatuta dauden lau neskatoetatik bat ezkontzera behartuta dago. Txostenaren arabera, familia pobreetan bizi diren nerabeek aukera gehiago dituzte behartuta ezkontzeko, aberatsak diren familietan bizi direnek baino. Nigerian, esaterako, pobrezia egoeretan bizi diren neskatoen %40 ezkondu egiten da hamabost urteak bete baino lehenago. Diru gehiago duten nerabeen artean, ordea, %3.
Save the Children erakundearen arabera, Nigeria, Txad, Afrika Erdiko Errepublika, Mali eta Somalia dira ezkontza behartu, nerabe haurdunaldi eta haurren heriotza tasarik handiena duten herrialdeak.
Indartsua, irribarretsua eta oso langilea. Helburu pila bat ditu esku artean, eta ideia bat okurritzen zaionean buru-belarri aritzen da horretan. Horiek dira Ainhoa Jungitu (Urduña, Bizkaia, 1998) deskribatzen duten zenbait ezaugarri. 2023an esklerosi anizkoitza... [+]
Bai ikastetxeek antolaturiko eskolaz kanpoko jarduerek, bai aisialdiari loturiko ekintzek eta udalekuek desgaitasunen bat duten haurrak kanpoan uzten dituzte maiz, eta hain justu, jarduera horiek bereziki onuragarriak dira premia bereziak dituzten haurrentzat. Hala dio... [+]
Orain arte desgaituak ez diren pertsonekin lehiatu da Uharteko Ipar Eski Taldeko Eneko Leyun eskiatzailea (Iruñea, 1998). 2024-2025 denboraldian, lehenengo aldiz parte hartu du Adimen Urritasuna duten Pertsonentzako Iraupeneko Eskiko Espainiako Txapelketan. Urrezko... [+]
Pertsona lodiek lodiak izateagatik bizi izan duten eta bizi duten indarkeriaren inguruan teorizatzeko espazio bat sortzea du helburu ‘Nadie hablará de nosotras’ podcastak. Cristina de Tena (Madril, 1990) eta Lara Gil (Fuenlabrada, Espainia, 1988) aktibista... [+]
Gazteagotan baino lotsa handiagoa dauka, baina horrek ez dio saltsa askotan ibiltzeko gogoa kentzen Leire Zabalza Santestebani (Iruñea, 1990). Beste gauza askoren artean, Motxila 21 musika taldeko kidea da. Nabarmendu du musika gauza asko aldarrikatzeko bide izan... [+]
Miopia gero eta gehiago eta gero eta lehenago ari da garatzen, eta horren arriskua da dioptriak gehitzen joatea eta helduaroan begiari lotutako hainbat gaitz izateko aukerak dezente handitzea. “Eguzki-argia jasotzea inportantea da, eta denbora asko ez igarotzea oso gertu... [+]
Istorioetan murgildu eta munduak eraikitzea gustuko du Iosune de Goñi García argazkilari, idazle eta itzultzaileak (Burlata, Nafarroa, 1993). Zaurietatik, gorputzetik eta minetik sortzen du askotan. Desgaitua eta gaixo kronikoa da, eta artea erabiltzen du... [+]
Euskadi irratian baineraren ordez dutxa jartzeko iragarkiak etxeko komunean obrak ya hastera animatzen duen kuña hori. Obra erraza, inbestitze txikia eta aldaketa handia iragartzen da. Komunetako sanitarioen joerak aldatu dira eta ahoz aho zabaldu da zeinen eroso eta... [+]
Prozesu onkologikoetarako tresnak lantzen ditu Paula Barrio yoga onkologikoko irakasleak: “Gorputzarekin eta lesionatutako zonaldearekin konektatzen dugu”.
Prozesu onkologikoetarako tresnak lantzen ditu Paula Barrio yoga onkologikoko irakasleak: “Gorputzarekin eta lesionatutako zonaldearekin konektatzen dugu”.
Sexologian eta zoru pelbikoan aditua den Juncal Alzugaray Zurimendi fisioak zenbait gako eman ditu klimaterioa eta menopausia hobeto ulertzeko.
Igeriketa, patinetean ibiltzea eta irakurtzea gustuko ditu Leire Manzanares Etxeberriak (Donostia, 2005). Garapenaren nahasmendua dauka eta Zereginak Ikasteko Gelan (ZIG) dago. Gurasoekin batera informazioa bilatzen aritu da ikasten jarraitzeko aukerak aztertzeko, baina oztopoz... [+]