Amatasuna da nerabeen artean heriotza gehien sortzen duen bigarren kausa
Hamabost urte baino gutxiagoko neska bat ezkontzen da zazpi segundoro, Save the Children erakundearen arabera. Haurdun gelditzen dira nerabeak izanda, eta erditzerako momentuan euren gorputzak ez daude guztiz garatuta. Hori dela eta, amatasuna da nerabeen artean heriotza gehien sortzen duen bigarren kausa, suizidioa litzateke lehenengoa.
Ezkontza behartuak dira nerabeen hezkuntza, osasuna eta segurtasuna arriskuan jartzen duten oinarrizko arrazoietako bat, Save the Children erakundeak egindako txosten baten arabera. Izan ere, nerabeak izanda ezkontzen diren neskatoak “baztertze prozesu” batean sartzen direla adierazi du Andres Conde Save the Children erakundeko zuzendariak, La Marea aldizkariak argitaratu duenez. Horrek euren oinarrizko eskubideak ukatzen ditu, hezkuntza kasu, orokorrean eskolara joateari utzi behar baitiote.
Horietako bat da Genesis, El Salvadorreko neska bat. Hamabost urte ditu, ezkonduta dago eta haurdun. Bere etorkizunarekin kezkatuta dago: “Gauza asko egin nahi ditut, baina ezin dut orain. Ikasi nahi nuen, idazkaria izan nahi nuen. Baina haurdun nago. Ezin dut ezer egin orain. Zein da nire etorkizuna?”
Ezkontza behartuen kasu gehienetan, neskatoak haurdun gelditzen dira nerabeak izanda, txosteneko datuen arabera. Erditzerako momentuan euren gorputzak ez daude guztiz garatuta, eta horrek osasun arazo larriak eragiten ditu ama eta umearentzat. Horrez gain, sexu bidezko gaixotasunak eransteko arriskua daukate.
2016an hamabost milioi neska ezkondu dira munduan 18 urteak bete baino lehenago, erakundeak azaldu duenez. Gerran dauden herrialdeak izaten dira egoerarik txarrena dutenak, Siria kasu, non errefuxiatuta dauden lau neskatoetatik bat ezkontzera behartuta dago. Txostenaren arabera, familia pobreetan bizi diren nerabeek aukera gehiago dituzte behartuta ezkontzeko, aberatsak diren familietan bizi direnek baino. Nigerian, esaterako, pobrezia egoeretan bizi diren neskatoen %40 ezkondu egiten da hamabost urteak bete baino lehenago. Diru gehiago duten nerabeen artean, ordea, %3.
Save the Children erakundearen arabera, Nigeria, Txad, Afrika Erdiko Errepublika, Mali eta Somalia dira ezkontza behartu, nerabe haurdunaldi eta haurren heriotza tasarik handiena duten herrialdeak.
Sexologian eta zoru pelbikoan aditua den Juncal Alzugaray Zurimendi fisioak zenbait gako eman ditu klimaterioa eta menopausia hobeto ulertzeko.
Igeriketa, patinetean ibiltzea eta irakurtzea gustuko ditu Leire Manzanares Etxeberriak (Donostia, 2005). Garapenaren nahasmendua dauka eta Zereginak Ikasteko Gelan (ZIG) dago. Gurasoekin batera informazioa bilatzen aritu da ikasten jarraitzeko aukerak aztertzeko, baina oztopoz... [+]
Garbiñe Larreak Kosmetikoak sendabelarrekin liburua aurkeztu du azaroaren 7an Donostian. Azala, ilea eta gorputzeko hainbat atal garbitzeko eta zaintzeko behar ditugun produktuak guk geuk egiteko argibide eta informazio osoa ematen du liburuak. Auzi hau ez da azalekoa,... [+]
Artea eta zientzia elkarrengandik oso urrun egon daitezkeela dirudien arren, biak gustuko ditu Maider Mimi (Maider Triviño) zientzialari eta artistak (Aretxabaleta, Gipuzkoa, 1997). Ikerkuntzan, antzerkian, musikan, bakarrizketetan, poesian eta beste gauza askotan dabil... [+]
Xumea, alaia eta energia handikoa da Olga Garate (Iruñea, 1964). Bizikletan ibiltzea dauka pasio eta familia da bere lehentasuna. Erizain laguntzailea da, eta lana “izugarri” gustuko duen arren, behin betiko lanerako ezintasuna eman diote, minbizi kronikoa... [+]
Sortzez Hazparnekoak (Lapurdi) ez badira ere, berrogei urte baino gehiago daramatzate Étienne Arburua haltsuarrak eta Cathy Arrotcarena hoztarrak Hazparnen bizitzen, eta urteak dira elkar ezagutzen dutela. Itsuak dira biak, eta larunbatero Angelura (Lapurdi) joaten dira... [+]
Sarean lan egiteko elkar entzutea eta errespetatzea “nahitaezkoa” da Aitor Bedialaunetarentzat (Ondarroa, Bizkaia, 1991). Euskal Gorrak, Pertsona Gorren Elkarteen Euskal Federazioko presidentea zeinu hizkuntzaren kalitatea zaintzearen garrantziaz mintzatu da. Salatu... [+]
Sentsibilizazio saioen, hitzaldien eta sare sozialen bidez aktibismo antikapazitista egiten du Juncal Cepedak (Irun, Gipuzkoa, 1986). Txikitan ez du erreferente desgaiturik izan, eta besteei laguntzeko eta erreferenteak sortzeko egiten du dibulgazioa. Sare sozialen bidez,... [+]
Lehen aldiz, ikerketa bat egin dute tanpoiek metalak ote dituzten ikusteko. Izan ere, metal batzuk toxikoak dira, baina AEBetako, Europako eta Erresuma Batuko legediek ez dute horri buruzko araudirik.
Kirol ugari egin ditu Mercedes Ortega Barrenak (Bilbo, 1967); hala nola atletismoa, paddel surfa eta orain arrauna. Hondarribiko HS2 Surf Center eskolako Dragon Boat taldeko kidea da. Batik bat minbizia duten edo izan duten emakumez osaturiko taldea da. Barrenak nabarmendu du... [+]
Desiraren, genero identitatearen eta erotikaren ikuspegia zabaltzeaz mintzatu da Igor Nabarro sexologoa. Nerabezaroan muineko lesio bat izan zuen, eta hori dela-eta zalantzan jarri zituen maskulinitatea eta sexualitatea. Salatu du istripuaren ostean ez zuela inongo heziketa... [+]
Aktibista intersexa* eta DJa da Marikarmen Free (Baena, Espainia,1984). 2003. urtean sistema psikiatrikoaren kontrako borrokan hasi zen, eta gaur egun bide beretik doa Insania kolektibokoekin. Martxoan, Iruñeko Katakraken egindako “Zapalkuntza psikiatrikoa eta... [+]
Batzuentzat ikusezina eta sinesgaitza bada ere, fibromialgia existitzen da, eta berrehun sintoma baino gehiago daude gaitzari lotuta. Horietako batzuk jasaten ditu Edurne Iribarrenek (Otsagabia, Nafarroa, 1954) eta nabarmendu du eragin “handia” dutela egunerokoan:... [+]