Artikulu hau 2022ko urriko Enbata aldizkarian argitaratu da.

Urte bakar batez, 336 familia eta pertsona sostengatu eta lagundu ditu Aldak, bere aldizkaria 35.000 aletan banatu du auzo herrikoietan eta Iparraldeko HLM edo alokairu apaleko bizitoki guzietan, lehen herritar batzordeak bultzatu ditu, eta etxebizitzaren borrokan garaipen garrantzitsuak erdietsi ditu. Alda bide onetik doa. Mugimendu honek bere buruari erronka berri bat finkatzen dion unean, HLM-etako alokatzaileen ordezkarien hauteskundeetan aurkeztuz, denek eskukaldi bat eman diezaiokegu erreusitzen laguntzeko. Ezen, Aldaren garaipena Euskal Herri aitzinazale eta solidario bat eraiki nahi duten guziena izanen da ere. Ahulenak bidean uzten ez dituen Euskal Herriaren alde direnena. Azaroan, denak mobiliza gaitezen, Aldak pario berri hori irabaz dezan!

Alda-ren biltzar nagusiaren bezperan, zer balantze ateratzen duzu Aldaren lehen bi urteko aktibitateaz?

Ainize Butron (AB): Balantzea hain denbora laburrean espero zitekeena baino haratago doa. Ideia bat emaiteko, azken urte honetan bakarrik, 2021eko irailetik 2022ko irailera, Aldak 357 familia edo pertsona sostengatu eta lagundu ditu, eta anitzetan haien arazoa edo egoera konpondu du. Lan handia da, aste edo hilabete batzuetako jarraipena eskatzen duten arazoak izaten baitira.

Kopuru hori baino gehiago pozten gaituena da gero eta bataila gehiago irabazten ditugula. Batzuetan garrantzitsuak dira inplikatuen bizitza aldatzen dutelako. Bizitza osoa hemen egin duten etorkinentzako naturalizazio-ukapen bat bertan behera uztea lortzen dugunean. Edo Dalo (Etxebizitza eskubide kontrajarria) baliabide bat lortzen denean. Edota baratzeko etxola batean, bere autoan edo ezagun baten sofan bizi ziren pertsonek etxebizitza sozial bat eskuratzea lortzen dugunean. Batzuetan, garaipen horiek anekdotikoak dirudite: SFRk bidegabeki zordundutako diru kopuru baten itzultzea, aseguru kontratu baten birkalifikatzea edo berme gordailu baten itzultzea lortzen denean. Baina gudu horietan jokoan diren 400 edo 500 euroko diru kopuruak aski izaten dira batzuetan Aldaren babesa eskatzen duten herritarrak zenbaki gorritara eramateko.

Gaur egun, 400 kide ditu ALdak eta gehienak ez ziren ezagunak elkartearen sortzaileentzat. Aldako kide gehienak mugimendu abertzaleak jotzeko zailtasunak izan ohi dituen sektoreetatik datoz.

Malika Peyraut (MP): Bi urtetan garaipen politiko garrantzitsuak lortu dira. Elkargoak onartu egin du Aldak abiatutako Konpentsatzazioa, Airbnb iraunkorraren bidez urte osoan turismora bideratutako etxebizitzak babesteko. Estatuak Iruzurrezko Errentamenduen aurkako Batzordea sortu du, Estatuko zerbitzu ezberdinak eta Fiskaltza bilduko dituena. Gure ekintzei eta lanari zor zaie. 2022an, legez kanpoko 60 bat alokairu birkalifikatu genituen zuzenean, eta, horrela, udan beste hainbeste familia edo pertsonari etxean egoteko aukera eman genien, edo alokairu utziak izateko eta, horrela, APLak kobratzeko. Euskal Herriko maizterrak are gehiago prekarizatzen dituen praktika masibo hori 3 urtetan erabat desagerraraztea zen. Baliteke garaipen politiko berri honek gauzak azkartzea.

Aipatzekoa da, halaber, 2021eko azaroaren 20ko manifestazioaren eragina, 8.000 pertsona bildu baitzituen herrialdean bizitzeko eta ostatu hartzeko eskubidearen alde. Aldak, EH Bai, Constructir Les Solidaires edo Bizi bezalako beste erakunde askorekin batera, paper garrantzitsua jokatzen du plataforma bateratuaren animazioan.

Hilabetez hilabete aurrera doan kontrabotere herrikoi baten eraikuntzak ere aurrerapen izugarria dakar gure begietara. Alda egunkaria, herri giroko eta auzoetako ahotsa izan nahi duena, orain 35.000 aletan hedatua da, Ipar Euskal Herriko herri auzoetako eta HLMko etxebizitza soziala) lanpas guzietan.

Nola esplikatzen dituzu emaitza harrigarri horiek?

AB: Alda bezalako erakunde baten zinezko behar bat bazen. Laguntza eskatzera datozen familia horien egoera ikusten dugu eta batzuetan desesperatuta datoz. Alda existitu baino lehen nola egiten zuten galdetzen diogu geure buruari.

Emaitzek asko zor diote Aldan erabili den eta Manu Robles-Arangiz Fundazioaren inguruan grabatuak diren beste egitura batzuetan esperimentatua izan den jokoari. Sistematikoki bi bidetatik ekiten dugu: arazoak salatu eta haien diagnostiko zehatza egitea, baina baita ere irtenbide garagarriak proposatzea. Erradikalak eta pragmatikoak izatea aldi berean. Jendearengana joatea, guregana noiz etorriko zain egon gabe, funtsezkoa da bereziki Ipar Euskal Herriko klase ezagunenekin lan egin nahi badugu. Haiekin batera aurrera egitea: entzun eta aurrera egitean gauzak nola ikusten dituzten kontuan hartuz, konponbideak irudikatzen dituzte.

Eta metodo horretan erakundeak leku garrantzitsua du. Dena da antolaketa, halexe dio gure eslogan batek. Ilustrazioak ere horrela irudikatzen du: arrain txikiak antolatzen badira, ordura arte banan-banan jaten zituen arrain lodia baino indartsuago bihurtzen dira. Bileren funtzionamendu eraginkorra da zutabeetako bat. Eta apustu handia egiten dugu Aldara etortzen den jendearen antolaketa kolektiboaren alde. Biztanle batzordetan, erabiltzaile kolektiboetan, batzorde ezberdinetan egituratzen dira (ostatua, eguneroko guduak, legala, egunkaria, logistika, etab.). Horri esker, jendea trebatzen da, gero eta arduradun eta eragile gehiago bilakatuz.

MP: Ez dugu nahi lehiatila gisa funtzionatu. Arazoak kolektiboak direla ikusten dugun bakoitzean, pertsona edo familia desberdinei eragiten dietenean... talde urratsak bultzatzen saiatzen gara. Hori gertatzen da saltze eta berreskuratze baimenek kolpatzen dituzten jendeekin, iruzurrezko alokairuen biktimekin, etxebizitza sozial baten zain denbora gehiegi daramatenak. Jendea batu eta taldean pentsatzen saiatzen gara.

Bestalde, aliantzak garatzen ari gara. Adibidez, Etxebizitza Eskubidea federazioarekin eta Abbé Pierre fundazioarekin, bai maila lokaletan eta estatu mailan ere. Horri esker, lege-zuzenketak aurkez ditzakegu, adibidez, une honetan bertan, 2022ko Finantza Legean, errentamendu higigarriak epe luzeko alokairuen gainetik modu aberrantean hobetuko dituen fiskalitatea aldatzeko. Pentsatzen ari gara, halaber, saltze baimenei buruzko legedia nola aldatu.

Garai txarrak dira. Alda erne energiaren, etxebizitzaren eta lurraren prezioen gorakadaz, larriagotzen ari den aldaketa klimatikoaz, gobernuak pentsioen, langabezia kalte-ordainaren, erretiroaren, etxebizitza sozialerako laguntzen eta APLen aurka dituen kolpe gaiztoez.

MP: Alda bereziki aktiboa da parke pribatuan, han maizterrek izaten baitituzte arazorik larrienak: saltze edo berriz haste baimenen ondotik kanporatuak, lurrez kanpoko alokatzeek itoak, apartamentu osasungaitzetan bizi direnak, etab.

Aldi berean, Aldak HLM maizter batzuk ere artatzen ditu, beste arazo mota batzuk dituztenak: lizunak, bizitegi batzuen zahartzea, etxebizitza aldatzeko aldaketa baten lortzeko zailtasunak ..

HLM maizter horiek egoera zailago bat ukanen dute datozen urteetan [...] Erronka berri hauendako hobeki prestatzeko, Aldak erabaki du HLM maizterren ordezkarien hauteskundeetara aurkeztea. Azken hauek beren konfiantza ematen badigute, Aldak hautetsi batzuk ukanen ditu, "ordezkaritza handiko elkartea" bilakatuko da. Horrek hainbat instantzia eta komisioren atea irekiko digu, informazio iturriak, gaur egun eskura ez ditugun defentsa aukerak. Kargen kalkulua, birgaitze proiektuak, eraikin eta apartamenduen isolamendua, mutazioak, ekipamendu kolektiboak, adiskidetze prozedurak, askoz eraginkorragoak eta erreaktiboagoak izan gaitezke parke sozialeko maizterren defentsan.

Aldak zer du jokoan HLM maizterren hauteskunde hauetan?

AB: Maizterrak ordezkatzen dituen elkarte baten izaera eskuratzea apustu garrantzitsua da Aldarentzat. Herri mailan egiten diren proposamen eta esku-hartze ezberdinek, herri mailan, agglomnerazio mailan, jendarte mailan; edo estatu mailan, parlamentarien aitzinean, ministerioek zilegitasun indartua ukanen dute. Praktikak gero eta gehiago garamatza, de facto, parke sozial eta pribatuko maizterren benetako sindikatu bihurtzera. Baina baita erabiltzaileen sindikatu bat ere. Alda defentsa tresna bat da herri eremuetako biztanleentzat, SFR bezalako enpresa handien, banku edo asurantza konpainia batzuen, administrazioaren eta beste erakunde askoren aitzinean, beren egungo ahuleziaz abusatzen baitute.

MP: Egiazko programa bat egin dugu, Ipar Euskal Herriko HLM maizterrei egin inkesta eta kontsulta ezberdinen emaitza, gure iraunkortasunetan bildu lekukotasunak. Kolektiboki landu dugu, etxebizitza sozialetako espezialisten laguntzarekin, eta programa hori defendatuko dugu hauteskunde hauetan eta datozen 4 urteetan.

Nola prestatzen ari zara hauteskunde hauetarako?

MP: Kanpainaren haundia azaro guzian iraganen da eta hauteskundeak (boz elektronikoak edo aitzineko gutunazalen bidez) azaroaren 16tik abenduaren 2ra.

Aldak bi zerrenda aurkezten ditu. Bata HSAren mailan (Habitat Sud Atlantique), Euskal Herriko Aglomerazioari lotua den HLM erakundea dena, eta bestea 64 Bulegoaren mailan, Departamenduari lotua den HLM erakundea dena. Bi zerrenda aurkezten ditugu, baina soilik Euskal Herriko HLM maizterrez osatuak, beste zerrendetan ez bezala, bereziki Office 64n departamendu osoko hautagaiak aurkezten baitituzte.

Estraineko aldia da guretzat. Ez dugu horrelako hauteskundeen esperientziarik, ez eta CNL, CLCV, CSF, ADEIC eta gisako erakundeek aspaldi eratu dituzten sarerik ere. Baina boluntario motibatuak ditugu, sortu ginenetik egindako landa-lana, sostengatu ditugun pertsona guztien ahozkoa, eta beste guduetan beren eraginkortasuna frogatzen jakin duten gure lan metodoak. Beraz, hautatuak izatea espero dugu. [...]