Akitania Berriak artzaingoaren sustengatzea uzten ote du?
2022ko uztailaren 8an Akitania Berria eskualdeak mendiari eta artzaingoari lotu 2023ko proiektu deialdiak aurkeztu zituen . Aldaketen artean bortuetan tropen zaintzeko laguntza atxemaiten da, orain arte «7-6-B Bortuko eremuen balorizatzea» izenarekin zena eta oraitik goiti «70.31 Predazio eremuetatik kanpoko tropen zaintzeko laguntza» deituko dena. Laguntza berdina da bainan prefetura agiri batek finkatzen dituen C0 eta C1 predazio eremuetatik kanpo bortuan ibiltzen diren laborariek dute bakarrik laguntza hau ukaiten ahalko.
C1 eta C0 eremuetako bortuetan ibiltzen diren laborariek «76.13 etxaldeek predazioaren kontra egiten dituzten inbestizamenduak» laguntza berezia beizik ez dute ukaiten ahalko. Laguntza hunen eskuratzeko tropen babeste neurriak plantan ezarri beharko dituzte laborariek, ondoko hiru hauetatik bi bederen: tropen zaintza azkartua (norbaiten presentzia bortuan gau eta egun); babeste zakurrak; inbestizamendu materialak (korrale elektrifikatuak).
Aski fite ELB sindikatak afera hau eskutan hartu du eta aldaketa hunen kontra joan da.
ELB sindikatak dio laborariek, orain arte bezala, bi laguntzen artean hautatzeko posibilitatea atxiki behar dutela. Bi laguntza hauek ez dute helburu berdina: batek biodibertsitatea eta mendian bizia atxikitzea eta bortuko eremuen balorizatzea ditu helburu; eta besteak etxaldeetan eta bortuan tropak predazioaz babesteko helburua du.
Azken urteetan «7-6-B Bortuko eremuen balorizatzea» laguntzari esker Akitania Berria eskualdeak azkarki lagundu ditu bortura joaitearen hautua egiten duten laborariak bai eta ere mendiak duen dinamika ona. Partez, laguntza huni esker dira gure mendiak hain entretenituak eta biziak. Akitania Berria eskualdeak hartu berri duen erabakiak ezagutzen dugun dinamika lanjerrean ezartzen du eta hori ezin ulertua da ikusiz zer nolako erronkeri buru egiten duen artzaingoak euskal mendietan.
Bestalde, ELB sindikatak dio harrapari eta artzaingoaren arteko kohabitazioa ezinezkoa dela eta mendian bizitzea predazioari baldintzatua egon dadin errefusatzen du. Gainera, ELB sindikatak dio «76.13 etxaldeek predazioaren kontra egiten dituzten inbestizamenduak» izeneko laguntzaren eskuratzeko plantan ezarri behar diren babeste neurriak eraginik gabekoak eta desegokiak direla euskal herriko bortuetako eremuetan atxemaiten diren praktikeri begira.
Badu zonbait hilabete orain ELB sindikatak aldaketa hunen kontrako boza Akitania Berria eskualdeko eta estadoko arduraduneri entzunarazten diela. Elgarretaratze batzuen ondotik, solasek segitzen dute batzu eta besteekin.
Hilabete zonbaitzuen buruan lehen tropak bortura iganen dira eta tropen zaintzari eta artzaingoari lotu laguntzen berririk gabe dira laborariak. ELB sindikatak eskualdeari afera huntan gibelera egin dezan galdegiten dako fermuki. Behar beharrezkoa da 70.31 laguntza laborari guzieri idekia izan dadin, bortua herri batean edo bestean kokatua izanik ere.
Laborariek eta tropek dituzte bortuko eremuak erakargarriak eta idekiak atxikitzen bai eta ere mendiko ekonomia azkarra segurtatzen, ondorioz laguntza beharrezkoa dute. Gure mendiak bizirik atxikitzeko, artzaingoa sustenga dezagun !
20 urte zituela, Alberto Flores-Uranga Mutrikutik Idahora (AEB) joan zen artzain. Bakardadean, mendietan galduta, maiz koiote eta hartzak begira zituela."Berriro egingo nuke, zalantzarik gabe", dio, garai haiek gogoratuta.
Uharteko artzain egunean azaldu zuten Euskal Herriak nazioarteko ardi mozketa txapelketatan aritzeko onarpena lortu duela. Ofizialtasuna Eskoziako 2023ko munduko txapelketan etorri zen, euskal moztaileek aurkeztutako dosierra eta bertan egindako defentsa bikainaren ondorioz... [+]
Hau irakurtzen duzunerako, ez dakit zenbat herri izango ditudan bihotzean eta zenbat gogoeta buruan. Idatzi hau bidali baino lehen, izan naiz Arantzan, Tolosan, Elgoibarren eta Ondarroan, Hausnarrean liburua aurkezten.
Euskal Herriko ardi moztaileek ofizialtasuna lortu dute nazioarteko lehiaketetarako, eta 2026ko munduko txapelketan parte hartzeko asmoa daukate. Lehenago, 2025ean, Euskal Herriko txapelketa egin nahi dute.
Lerro hauek idazterako, gazta egiteari utzi diogu eta antzutze prozesu betean gaude. Horrek esan nahi du jetzaldiak gero eta sakabanatuagoak direla denboran, ardiei esnea desagertu arte. Batzuen kasuan, egun gutxitan bukatuko da prozesua, eta gutxi batzuei gehiago kostako zaie.
Astebete pasatxo eman dut artaldeaz hausnarrean. Lehenago ere eskaini izan dizkiot tarteak artalde kontzeptuari ematen zaion erabilerari, baina orain dela astebete izandako elkarrizketak berritu du hari buruzko hausnarra eta paper honetara ekarri nau.
In extremis heldu naiz orrialde honetara. Patuak hala erabaki du. Izan ere, orain dela bi aste erdi idatzita nuen gaurkoa, baina dokumentua gorde gabe ordenagailua itzali, eta han joan zen egindakoa. Beraz, hemen naiz, abiapuntuan eta gaia guztiz aldatuta. Zoriak halaxe... [+]
Lehen begi kolpean, ohiko artaldea dirudi argazkikoak, ezta? Bada, ez… ardi horiek suhiltzaile ere badira eta. Nafarroako Zunbeltz Nekazaritzako Test Guneak zerbitzu berria eta berritzailea jarri du martxan Lizarraldean: Arsue, edo artalde suhiltzaile estentsiboa... [+]
"Ez naiz laborari familiakoa, baina agronomia ikasketak egin eta gero, lehen sektorean aritu naiz lanean Ipar Euskal Herrian. Han ikasi dut badela gauzak egiteko beste manera bat”. Areta Lorea Markalain gaztearen hitzak dira. Abaurregainakoa du aita, eta herrian... [+]
Esango nuke artzaintzatik lan gehientsuenak gustuko ditudala. Artalde baten zikloan dauden sasoietan, ordea, erditze-garaia da kuttuna. Lerrook idazten ari naizen honetan, 25 arkume jaio dira etxean. Lagin txiki bat, besterik ez, 160 bat arkume jaioko direla pentsatzen baduzu.
Josebe Blanco Alvarezek lehen pertsonan jaso du artaldearen urtebetea. Mendian, autoz kaletik orduerdira bizi den emakume artzain euskaldun-galegoaren eguneroko bizitzan nola eragiten dute gaurko munduan pil-pilean dauden gaiek? Klima larrialdia, berdez pintatutako kapitalismoa,... [+]
Mendian, autoz kaletik orduerdira bizi den emakume artzain euskaldun-galegoaren eguneroko bizitzan nola eragiten dute gaurko munduan pil-pilean dauden gaiek? Klima larrialdia, berdez pintatutako kapitalismoa, basogintza, migrazioa, prekaritatea, begano mugimendua, elikadura... [+]
Geroz eta ardi-esne gutxiago ekoizten da Ipar Euskal Herrian. Iaz 65 milioi litro ekoitzi ziren Departamentuan, 2021ean baino %5 gutxiago.