Aita, Frozen-ek ez daki euskaraz, ezetz?
Duela pare bat hilabete honako elkarrizketa hau izan nuen nire 4 urteko alabarekin :
- Aita, Frozenek ez daki euskaraz, ezetz?
- Bai maitia, nola ez du ba jakingo? Frozen magikoa da eta hizkuntza guztiak dakizki…
- Ezetz aita. Orduan zergatik abesten du erdaraz eta ingelesez bakarrik?
Anekdota honi buruz hizketan ari ginela, eta Katalunian Disney+ plataforma katalanez jartzea lortu dutela jakin ondoren, hainbat guraso eta euskaltzalek kanpaina bat abiatzea erabaki genuen duela hilabete, ia 5.000 pertsonaren atxikimendua jaso duena avaaz.org web-orrian. https://secure.avaaz.org/community_petitions/es/the_walt_disney_company_disney_euskaraz/
Hau zen egiten genuen eskaera:
“2020ko martxoaren 24an, Disney+ iritsi zen Espainiar Estatura, Disney konpainiak berak eta bere filialek (Pixar, Marvel, Starwars,…) ekoiztutako edukiak biltzen dituen sareko bideo plataforma. Plataforma berri honekin, euskal hiztun garen ikusleok berriro ikusi ditugu gure hizkuntza eskubideak urratuta, izan ere, Disneyk aukeratu du konpainiaren filmen bertsio digitalek ere, zinemakoen moduan, euskal bertsiorik ez izatea.
"Disneyri eskatzen diogu bere ekoizpenak euskaraz eskaini ditzala bai Euskal Herriko zinema aretoetan bai Disney+ plataforman, eta utz diezaiola euskaldunak diskriminatzeari"
Eusko Jaurlaritzak berriki kazetari baten galderari erantzun zionez, Disney-ri hemen estreinatzen ziren filmak euskaraz ere estreinatzea iradoki zitzaionean, multinazional estatubatuarrak ez omen zuen interesik agertu. Alabaina, ez da interes kontua, eskubide kontua baizik.
Kanpaina hau abiatu dugun guraso eta euskaltzaleok uste dugu EAEko ekoiztetxeei haurrei zuzenduriko zinema estreinaldiak euskaraz izatea eskatzen zaien bezala, kanpoko enpresei ere gauza bera eskatu beharko litzaiekeela.
Hau dela eta, eskaera bikoitza egin nahi dugu: alde batetik, Disney-ri eskatzen diogu bere ekoizpenak euskaraz eskaini ditzala bai Euskal Herriko zinema aretoetan bai Disney+ plataforman, eta utz diezaiola euskaldunak diskriminatzeari. Bestetik, Eusko Jaurlaritza, Nafarroako Gobernua, eta Euskal Elkargoari, Disneyrekin harremanetan jar daitezela haur euskaldunen eskubideak bermatuak izan daitezen.”
Hain denbora gutxian hainbeste atxikimendu bildu izanak agerian utzi du euskal jendartean gai honen inguruko kezka nabarmena dagoela. Kontuan izan behar dugu telebista eta zinema kontsumitzeko moduak iraultza handia bizi izan duela azken urteotan, eta plataforma digitalek eta sare sozialek ikus-entzunezkoen merkatua “irentsi” dutela. Badaude euskarazko edukiak eskaintzen dituzten plataformak eta Youtube kanal gutxi batzuk (3txulo – ETB3ren plataforma, eta Youtube-ko Enekantak eta Katxiporreta kanalak...), badaude ere auzolanean bikoizketa eta azpititulatze ekimenak (EuskalEncodings eta azpitituluak.eus) baina errealitatea da gero eta zabalduago dauden ikus-entzunezko online plataforma global nagusietan (Netflix, Amazon, HBO, Disney+…) euskararen presentzia hutsaren hurrengoa dela.
Bereziki larria iruditzen zaigu egoera hau haurrei zuzenduriko edukien kasuan, izan ere, haurrek aisialdia bizitzeko moduak eragin zuzena du euren hizkuntza ohiturak eraikitzerakoan. Disneyren edukien eta zabaltzen dituzten baloreen gaineko ikuspegi kritikoa oso hedatua dago, baina bere eragina eta hedapena ukaezina da. Etorkizunean Euskal Herriko haurrek euskaraz bizitzea posible izatea nahi badugu, ezinbestekoa da mundu mailan gehien hedatzen diren eduki horiek ere euskaraz jasotzeko aukera izatea.
Horregatik, gai honetan eskumena duten guztiei dei egiten diegu bide honetan pausoak eman ditzaten. Legezko oztopoak baldin badaude, gure haurren hizkuntza eskubideak bermatzeko legea aldatuz urratsak egiten has daitezela. Arrazoiak ekonomikoak badira, jadanik herri ekimenez euskaratuak dauden eduki guztiak, gutxienez, euskaraz eskain ditzala eskatuz Disney+ plataformari, inolako kosturik gabe. Arrazoiak politikoak badira, alderdi politikoek eragiteko duten gaitasuna erabili dezatela egoera aldatzeko.
Frozen-eko Elsak euskaraz ere egiten ez badu, Euskal Herriko haurren gehiengoa ez baita inoiz euskaraz biziko.
*Alex Aginagalde, Disney+ euskaraz ekimeneko guraso eta euskaltzaleen izenean
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Duela aste batzuk, Diputazio kalean, Gasteizko erdigunean, bi gizonek etxerik gabeko pertsona bat bota zuten lo egiten zuen lokalaren kanpoaldeko eskailera-buru txikitik. Bota ez ezik, berehala metalezko baranda bat ere jarri zuten lonjaren aurrean. Lokala luzaroan hutsik egon... [+]
Antzokiko argiak piztu dira. Diskretuki, pasabideetan nabil: emanaldi eskolarra hastear dago. Gazteak korrika doaz beraien eserlekuetara, bizi-bizi eta alai. Ateraldiak askapenaren zaporea du, baina askatasun sentsazio hori gaztelaniaz edo frantsesez mintzo da. Goiz honetan,... [+]
Wikipedian bilatu dut hitza, eta honela ulertu dut irakurritakoa: errealitatea arrazionalizatzeko metodologia da burokrazia, errealitatea ulergarriago egingo duten kontzeptuetara murrizteko bidean. Errealitatea bera ulertzeko eta kontrolatzeko helburua du, beraz.
Munduko... [+]
Berriki zabaldu da Gazako lurralderako Egiptok egindako hirigintza-antolaketa plana. Marrazki batean jaso dira etorkizuneko kale, eraikin eta iruditeria, oraindik metraila eta lehergailuen usaina darion errealitate baten gain. Hirigintza proposamena, beste bonba jaurtiketa bat... [+]
Bizitza erdigunean jartzeko abagunea ikusi genuen feministok zein ekologistok Covid-19 pandemia garaian. Ez ginen inozoak, bagenekien boteretsuak eta herritar asko gustura itzuliko zirela betiko normaltasunera. Bereziki, konfinamendu samurra pasa zutenak haien txaletetan edo... [+]
Segurtasun falta dagoen irudipena handitu dela azaldu du Eustaten azken txostenak. Gurean, Trapagaranen, Segurtasuna orain, delinkuenteen aurka manifestaziora deitu dute herritar batzuek.
Bi izan dira sentsazio hori zabaltzeko arrazoiak. Batetik, udalak Udaltzaingoaren... [+]
Badira etxebizitzak saltzeko atarietara harpidetuta daudenak, etxe bat erosi nahiko luketelako. Tarteka etxeak ikusteko hitzorduak ere egiten dituzte, eta seguru nago saltzaileak badakiela pertsona horiek ez dutela etxea erosiko, ez bisitan etxeari aurkitzen dizkioten baina... [+]
Haurtzaroaren amaiera eleberri distopikoa idatzi zuen Arthur Clarkek, 1953. urtean: jolasteari utzi dion gizarte baten deskribapena. Eta ez al da bereziki haurtzaroa jolasteko garaia? Jolasteko, harritzeko, ikusmiratzeko eta galdera biziak egiteko unea. Ulertzeko tartea zabalik... [+]
Juan Bautista Bilbao Batxi idazleak barku batean egiten zuen lan, eta bere bidaietako kronikak bidaltzen zituen Euzkadi egunkarira. Horri esker, XX. mende hasierako mundu osoko kronika interesgarriak ditugu, euskaraz. 1915eko ekainean, hain zuzen, Murtzian egin zuen... [+]
Hizkuntzakeriatik edo glotofobiatik eta, zer esanik ez, euskararen aurkako gorrototik, askotan ikusi izan dugu gure euskara makila guztien zahagi bihurturik. Azkena, Anton Arriola Kutxabankeko presidentea ibili zaigu makilakari lanetan gure hizkuntzari astindu eta makilakada... [+]
Ez dezazuela lotura hau Ezkiotik bilatu, ez eta Altsasutik ere, are gutxiago Ebro ibaia Castejonetik zeharkatuz. Euskal Yaren eta Nafarroako AHTaren arteko lotura, edo hobeto esanda, loturak, dagoeneko errealitate bat dira. Pluralean dauden lotura horiexek dira kezkatu beharko... [+]
Ez atera zalapartarik, ez konfrontatu, ez biktimizatu... eta obeditu. Subjektu zapaldu gisa, kasu honetan euskaldun gisa, mintzo gara, zenbatetan entzun behar izan ditugu halakoak? Ironiaz, honelaxe esan zuen, duela bi urte, Euskaltzale Independentiston Topaketan, Amets... [+]
Aurten "Israel Premier Tech" txirrindularitza talde israeldarra ez da Lizarraldeko Miguel Indurain Sari Nagusia lasterketara etorriko. Berri ona da hori Palestinaren askapenaren alde gaudenontzat eta munstro sionistarekin harreman oro etetea nahi dugunontzat, izan... [+]
Intsumituek denbora luzez egindako borroka gogorra eta mingarria izan zen, baina irabazi zuten, eta garaipen hura behin betikoa izango zela uste genuen, atzera bueltarik gabea. Baina badirudi, politikari batzuen ahotik aterata, eskalada militaristari gorazarre egin eta berriz... [+]