Aita, Frozen-ek ez daki euskaraz, ezetz?
Duela pare bat hilabete honako elkarrizketa hau izan nuen nire 4 urteko alabarekin :
- Aita, Frozenek ez daki euskaraz, ezetz?
- Bai maitia, nola ez du ba jakingo? Frozen magikoa da eta hizkuntza guztiak dakizki…
- Ezetz aita. Orduan zergatik abesten du erdaraz eta ingelesez bakarrik?
Anekdota honi buruz hizketan ari ginela, eta Katalunian Disney+ plataforma katalanez jartzea lortu dutela jakin ondoren, hainbat guraso eta euskaltzalek kanpaina bat abiatzea erabaki genuen duela hilabete, ia 5.000 pertsonaren atxikimendua jaso duena avaaz.org web-orrian. https://secure.avaaz.org/community_petitions/es/the_walt_disney_company_disney_euskaraz/
Hau zen egiten genuen eskaera:
“2020ko martxoaren 24an, Disney+ iritsi zen Espainiar Estatura, Disney konpainiak berak eta bere filialek (Pixar, Marvel, Starwars,…) ekoiztutako edukiak biltzen dituen sareko bideo plataforma. Plataforma berri honekin, euskal hiztun garen ikusleok berriro ikusi ditugu gure hizkuntza eskubideak urratuta, izan ere, Disneyk aukeratu du konpainiaren filmen bertsio digitalek ere, zinemakoen moduan, euskal bertsiorik ez izatea.
"Disneyri eskatzen diogu bere ekoizpenak euskaraz eskaini ditzala bai Euskal Herriko zinema aretoetan bai Disney+ plataforman, eta utz diezaiola euskaldunak diskriminatzeari"
Eusko Jaurlaritzak berriki kazetari baten galderari erantzun zionez, Disney-ri hemen estreinatzen ziren filmak euskaraz ere estreinatzea iradoki zitzaionean, multinazional estatubatuarrak ez omen zuen interesik agertu. Alabaina, ez da interes kontua, eskubide kontua baizik.
Kanpaina hau abiatu dugun guraso eta euskaltzaleok uste dugu EAEko ekoiztetxeei haurrei zuzenduriko zinema estreinaldiak euskaraz izatea eskatzen zaien bezala, kanpoko enpresei ere gauza bera eskatu beharko litzaiekeela.
Hau dela eta, eskaera bikoitza egin nahi dugu: alde batetik, Disney-ri eskatzen diogu bere ekoizpenak euskaraz eskaini ditzala bai Euskal Herriko zinema aretoetan bai Disney+ plataforman, eta utz diezaiola euskaldunak diskriminatzeari. Bestetik, Eusko Jaurlaritza, Nafarroako Gobernua, eta Euskal Elkargoari, Disneyrekin harremanetan jar daitezela haur euskaldunen eskubideak bermatuak izan daitezen.”
Hain denbora gutxian hainbeste atxikimendu bildu izanak agerian utzi du euskal jendartean gai honen inguruko kezka nabarmena dagoela. Kontuan izan behar dugu telebista eta zinema kontsumitzeko moduak iraultza handia bizi izan duela azken urteotan, eta plataforma digitalek eta sare sozialek ikus-entzunezkoen merkatua “irentsi” dutela. Badaude euskarazko edukiak eskaintzen dituzten plataformak eta Youtube kanal gutxi batzuk (3txulo – ETB3ren plataforma, eta Youtube-ko Enekantak eta Katxiporreta kanalak...), badaude ere auzolanean bikoizketa eta azpititulatze ekimenak (EuskalEncodings eta azpitituluak.eus) baina errealitatea da gero eta zabalduago dauden ikus-entzunezko online plataforma global nagusietan (Netflix, Amazon, HBO, Disney+…) euskararen presentzia hutsaren hurrengoa dela.
Bereziki larria iruditzen zaigu egoera hau haurrei zuzenduriko edukien kasuan, izan ere, haurrek aisialdia bizitzeko moduak eragin zuzena du euren hizkuntza ohiturak eraikitzerakoan. Disneyren edukien eta zabaltzen dituzten baloreen gaineko ikuspegi kritikoa oso hedatua dago, baina bere eragina eta hedapena ukaezina da. Etorkizunean Euskal Herriko haurrek euskaraz bizitzea posible izatea nahi badugu, ezinbestekoa da mundu mailan gehien hedatzen diren eduki horiek ere euskaraz jasotzeko aukera izatea.
Horregatik, gai honetan eskumena duten guztiei dei egiten diegu bide honetan pausoak eman ditzaten. Legezko oztopoak baldin badaude, gure haurren hizkuntza eskubideak bermatzeko legea aldatuz urratsak egiten has daitezela. Arrazoiak ekonomikoak badira, jadanik herri ekimenez euskaratuak dauden eduki guztiak, gutxienez, euskaraz eskain ditzala eskatuz Disney+ plataformari, inolako kosturik gabe. Arrazoiak politikoak badira, alderdi politikoek eragiteko duten gaitasuna erabili dezatela egoera aldatzeko.
Frozen-eko Elsak euskaraz ere egiten ez badu, Euskal Herriko haurren gehiengoa ez baita inoiz euskaraz biziko.
*Alex Aginagalde, Disney+ euskaraz ekimeneko guraso eta euskaltzaleen izenean
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Nobedadea izan ohi da Durangoko Azokari lotzen zaion hitz entzunenetako bat. Nobedadea han, eta nobedadea hemen. Zenbaitetan, ordea, lehengokoari beste itxura ematea aski izaten da etiketa hori itsasteko. Talentu berriztagarriz birmasterizatutako CDek eta berrargitalpenek badute... [+]
Euskara txikitasunean handia den ur emaria dugu. Bertako tanta bakoitzak gure kultura ureztatzen eta biziberritzen du. Egarri den hari itsaso bete ur eskaini. Euskara putzu sakon eta ilun batetik etorri izan bada ere, guztiok atera dugu gure ur-gazi lagina, eta guztiok bilakatu... [+]
Gazteak gero eta lehenago hasten dira pornografia kontsumitzen; izan ere, bere sexu heziketa bakarra da pornoa. Nola demontre heldu gara honaino?
Gaur egun, onartu behar da Interneti esker pornografia ikustea askoz errazagoa dela. Tamalez, klik baten bidez 7-9 urte arteko... [+]
Joan den abenduaren 5ean, PPk lege proposamen bat aurkeztu zuen Nafarroako Parlamentuan, Nafarroako toki entitateetako Idazkaritza eta Kontu-hartzailetza lanpostuetan funtzionarizazioa lortzeko prozesuak bereizteko. Hori gertatuko balitz, 30 pertsona inguruk merezitako... [+]
Nazio Batuek abenduaren 10ean Giza Eskubideen Nazioarteko Eguna aldarrikatu zutenetik 51. urteurrena bete da aurten. Data horrek garrantzia hartu du Euskal Herrian eta Euskal Herriko Giza Eskubideen Behatokitik gogoetarako zenbait elementu eskaini nahi ditugu.
Nazioarteko... [+]
Bazen behin kulturaren gordailu bilakatu zen herria. Denboraren poderioz, munduko agintariek kultura adierazpide ororen aurka hartutako neurri murriztaileen erruz, herrien garra, sormena eta irudimena amatatuz joan ziren, emeki-emeki kandela bat bailitzan. Hala ere, herrialde... [+]
Elon Musken presentzia hedabideetan gora doa, suziri baten moduan, Etxe Zuriko lorategian lurreratu ostean. Lortzen ari den botereaz eta influentziaz asaldatuta omen daude beste botere batzuk eta, bere eragina gutxitzeko asmoz, X sarearen kontra kargatu dute. Azken asteetan The... [+]
Interneten Willow hitza bilatzerakoan oraindik txikitan ikusi nuen pelikula baten izenburua agertzen da. Fantasiaz beteriko pelikula hartan, Willow izeneko gizon txiki batek, protagonistak, mundua eraldatu zuen, erresuma zapaltzaile batetik herritarrak askatuta. Google-k Willow... [+]
Loti ederra eta errauskinaren irudia izan du hizpide aurtengo Feministaldian Irene Coulon-en hitzaldiak. Loaren ideia kulturalak zartatu ditu, loaldia ere maskulinizatua dugula argituta. Loaren irakaspen (kultural) asko barneratuak ditugu, eta gorputz feminizatuan edertasunaren... [+]
Araiak esan dit zuei idazteko. Esan dit, utzi baino lehen (aurten egingo dut), nire testu bat eraman nahi dizuela, nik ez dizuedala inoiz eraman, eta merezi duzuela, harro sentituko zaretela nitaz. Ezin da horrelako aukera bat galtzen utzi. Ez dakit jada esan ez dizuedan zer... [+]
Berriki Pierre Carles dokumental egile engaiatuaren azken lana ikusteko aukera izan dut. Guérilla des FARC, l'avenir a une histoire (FARC gerrilla, etorkizunak historia du) du izena eta Kolonbian mende erdi baino gehiago iraun duen gatazka armatuaren kontakizun... [+]
Valentziako tanta hotzaren kudeaketa txarrak aldaketa ekarri du muturreko eguraldiagatik izan daitezkeen alerten inguruan, “neguko” lehenengo denboraldian agerian geratu den bezala. Hego Euskal Herrian ibaiek gainezka egingo zutelako mehatxuaren aurrean, hainbat... [+]
Ekintzailetza modan dago. Kontzeptuak indarra hartu du eta hiztegi ekonomikotik askoz harago zabaldu da. Just do it: egizu, besterik gabe. Baina ez dezagun ahaztu: propagandaren mundutik dator leloa. Erosle-ekintzaile aktiboak izatea ote da hitzaren mozorroa? Egungo enpresariek... [+]
Kaosean sartuak gara. Hori erran digute hedabide frantsesek, legebiltzarrak gobernua erorarazi duelarik abenduaren 4an. Kaos politiko, instituzional, sozial, ekonomikoaren zirimolak infernuko sarabandan bahituko gaituelako izua zainetara isurtzen hasia zaigu denoi. Zer komedian... [+]