Agur, amatxu
.jpg)
Hauek izan ziren nire azken hitzak zure lo arnas sakonean eskutik helduta ginela joan zinenean. Aparteko minik gabe, xume, duin, geratu zen betiko zure bihotza. Zuk nahi eta eskatu bezala. Guk nahi eta errespetatu bezala.
Jada hilabete, neguaren atarian, gaurik luzeenak diren azken egunetan, ama lurra poliki esnatzen hasi baino lehen, goxoki hartu zintuen magalean, betikotasunean. Arinegi joan zara, jubilatu berri, familia, lagun, auzo, batukada eta abarrez aski gozatu gabe.
Baina heriotzari aurrez aurre begiratu zenion hasieratik, zetorrena onartuz, tabuaren gainetik agurtzeko denborari zukua ateraz, azken minutura arte eredugarri, azken segundora arte eskuzabal, ingurukooi bidea oso erraza eginez. Ezin genizun gehiago eskatu, ezin gara zutaz harroago egon, amatxu.
Min biziari eta mendekotasunari beldur zenion. Segur aski zure eskutik joan ziren hainbat senide eta lagunen zaintzan horrenbeste inplikatzeagatik. Elene, Amama, Martita, Karmen, Marisol… doazkie beraiei muxu eta oroitzapen gordeak. Galera horiek argitu zuten hein batean zure-gure bidea.
Lau-bost hilabete izan dira albistea harritzar bat bezala gainera erori zitzaigunetik. Baina zelako adorea eta erresilientzia izan dituzun gaixotasunaren aurrean, ironia, jenio eta burugogorkeria pixka batekin nahastuta, noski. Aupa zu, txapelduna!
Hasieran surrealista iruditzen zitzaidana naturaltasunez hiper-errealista bilakatu dugu. Ze polita izan den zurekin azken bidea lasaitasunez eta goxo egitea: konplexurik gabe, eskela, kartela, gutuna, beila, musika, argazkiak… amaiera elkarlanean antolatzea. Egia esan, ez dut agurtzeko modu ederragorik ikusten orain.
Ze polita izan den zurekin azken bidea lasaitasunez eta goxo egitea: konplexurik gabe, eskela, kartela, gutuna, beila, musika, argazkiak… amaiera elkarlanean antolatzea. Egia esan, ez dut agurtzeko modu ederragorik ikusten orain
Eta Osakidetzari zer esango diogu ba, ama? Denaren gainetik eskerrik asko bihotzez heriotza duinaren bidean konplize izan zaituztegun profesional guztiei, badakigu eutanasiaren gaia ez dela erreza, berriegia agian, baina hor egon zarete, eskutik eskura mina denon artean baretuz.
Hala ere, kale egin dizutenak ere badira. Badakit, hau ez da zure estiloa, beti umila, isila, txikitasunean handia izan zarelako. Baina esan beharra dut eta badoa: bai, zuetaz ari naiz, prebentzioan, lehen arretan, onkologikoan edo psikologian izan badirelako oztopoak, inbertsio eta formakuntza falta, enpatia edo profesionaltasun eza duten pertsonak, arduradunak, programak, sistema puskatua.
Zoritxarrez, ama, ez zara izan lehena ezta azkena izango ere. Amorrua tristurarekin korapilatuta dut egun zail hauetan.
Auzo lotsa ematen dit minbiziaren aurkako elkarteak musu truk eskaintzen dituen hainbat eta hainbat zerbitzuk nola betetzen dituzten gure osasun sistemaren hutsuneak, dramak. Nola heldu gara egoera honetara? Oso eskertuta gauden arren, ez da zilegi pertsona eta erakunde pribatuek finantzatzea gure beharrizanak. Eta hori ere ozen esan beharra dago.
Bestalde, azken asteetan jaso ditugun ehunka mezu, muxu eta besarkada horien igorleei zer esan? Itzela izan dela benetan jasotako maitasun zirimiria. Hunkiturik, zuen berotasunez blai eginda, laguntza eskaintza bakoitzari erantzun bakarra otu zait: segi mesedez amak amestu zuen Euskal Herri feminista eta errebeldea eraikitzen, zaintzen.
Eta bide batez, berandu baino lehen, jarrai dezagun heriotzaz ere mintzatzen, jaiotzarekin batera, ez baita gauza naturalagorik. Sentimenduak askatu, idatzi, marraztu, dantzatu, hanka sartu, laztandu eta ondokoekin gozatu, Edurnek nahiko lukeen bezala.
Agur, sorgin, ilargipean eguzki-lore lagun eta babesle fin. Mafaldak ere ez zaitu ahaztuko!
Urtzi Ugalde, Edurne Ugalde Zubiri aktibistaren semea
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Gaur egun, emakumeen eta haurren ahotsei zilegitasuna kentzen dien kulturaren arrastoak diraute, haien esperientziak isilaraziz, haien oinarrizko eskubide eta beharrak minimizatu edo alde batera uzteko joera duen sistema baten barruan. Arazo horren adibide mediatiko bat Juana... [+]
Asteartean eman zuten jakitera bost gazte lapurtarren kontrako sententzia. Hamabost hilabeteko espetxe zigorra gibelapenaz bi gazteri, 500 euroko isun banarekin; 140 orduko lan behartua eta 500 euroko isun bana beste bi gazteri; eta, azkenik, 1.700 euroko isuna beste... [+]
Lehengo batean, The Wire telesail sonatua berrikusten ari nintzela, etsipena gogora ekarri zidan eszena bat heldu zen. Bertan, The Baltimore Sun egunkariaren zuzendaritzak langileak bildu eta datozen aldaketei buruz ohartarazten die; hau da, kaleratzeez eta distira gutxiagoko... [+]
Bizi dugun kultura kontsumistak, erabiltzaile oro agintzen du gozamen neurrigabera. Slavoj Zizek dioen eran, Goza ezazu zure fetitxea, hiper-modernitatearen agindu ozena bihurtu da. Fetitxearen lekua betetzeko dauden gailu teknologikoen bidez gauzatzen baita egungo gozamena... [+]
Mamu batek zeharkatzen ditu sukaldeak: Karlosen mamuak.
Karlos ez da aurkeztu Master Chef Celebrity lehiaketara. Bere sukaldaritza-ondarea aztertuta, oso argi dauka ez duela lehiakideen aukeraketa gaindituko. Izan ere, hedabide eta gastronomiaren akademiaren ateak itxita izan... [+]
Euskadiko Selekzioa lortzea, ezbairik gabe, lorpen historikoa izan da. Baina horretan geratzen bada, euskaldun askorentzat –ni barne, nafarra bainaiz– egunik ilunena eta tristeena izango da. Lehenengo egunetako poza eta berotasuna gozatu ondoren, itzul gaitezen... [+]
Entzumen eta hizkuntza irakasleak (EHI) eta logopedak eskola publikoan zein kontzertatuetan lan egiten duten irakasle espezialistak dira. Horien funtzioen artean hizkuntzan eta komunikazioan zailtasunak dituzten ikasleei arreta zuzena ematea da, baina baita komunikazio sistema... [+]
PAIk sortutako biktimak ez dira bakarrik PAIren Legeak eragindako egonkortze prozesuari esker funtzionarizatutako irakasleak, baizik askoz gehiago. Batzuei nolabaiteko ikusgarritasun mediatikoa eman zaie Steilasek jarritako errekurtsoaren ondorioz; gehienak, alabaina, ikusezinak... [+]
Azken asteotan Castejón-Soria trenbidea berreskuratzeko eta Tuterako tren-geltokia gaur egun dagoen tokian mantentzeko edo, Nafarroako Erriberako hiriburuan Abiadura Handiko Trenaren ustezko geralekuak aitzakiatzat hartuta, hirigunetik kanpo beste bat egiteko... [+]
Gerra Urte, Gezur Urte!
Horrela dio esaldiak eta horrela berresten du errealitateak.
Munduan eta Europan dagoen gerra-egoera, horren gorakada etengabea eta horrek Euskal Herrian izan dituen eta izango dituen balizko ondorioak aurreikusita, joan den abenduan hainbat... [+]
Laga hondartzaren ezaugarri naturalen leheneratzea duela hiru hamarkada abiatu zen, eta aurrera darrai etenik gabe, erlojuz kontrako lehengoratze mailakatuan.
Laga (Bizkaia) gune aparta da, natura eta gizarte ikuspegitik oso esanguratsua. Kostaldeko legeak eta Urdaibaiko... [+]
Hainbeste urte borrokan horren atzetik ibili ondoren, 34 urte, hain zuzen, oso pozik gaude orain egun batzuk, abenduaren 28an Inuzente egunean, Iruñean, Nazioarteko Euskal Pilota Federazioak antolatu zuen batzarrean hartu zen erabakiagatik. Zeren ondo bidean,... [+]
Jar gaitezen 2025erako proposamen politiko gisa, Espainiako Auzitegi Kolonialaren (AN) epai guztiak berrikusten hasteko eta makila bakoitzak bere belari eusteko.
Unionismoarekin lerrokatutako alderdi, sindikatu eta gizarte-erakunde gehienek, eta ez bakarrik horrela... [+]
2023ko otsailean irakurri nuen berria prentsan, eta triste geratu nintzen, ezustean harrapatu eta zer pentsatua eman baitzidan. Azpeitiko Jostaldi Kirolak Erdikaleko denda itxi egingo zuten, 48 urteko ibilbidearen ondoren.
Denboran atzera bidaiatu arazi zidan horrek. Makina... [+]
Datorren larunbaterako, urtarrilaren 11rako, Sare Herritarrak euskal presoen eskubideen aldeko manifestazioa deitu du, beste urte batez, Bilbon. Aukera paregabea da gure herriarentzat elkarbizitzaren bidean aurrera egiteko, hainbat hamarkadatan liskar bortitzetan murgilduta egon... [+]