Agroekologia eta alor soziala uztartzen dituen proiektua Amikuzen
2015ean iritsi ziren Christian Varin bretainiarra eta Odile Fabrègue marseillarra Amikuzeko Amendüze-Unaso udalerrira. Baziren urte pare bat haien bizi-proiektua martxan jartzeko toki bila ari zirela bueltaka; Belgikan, Frantzian… hara non, Euskal Herriko txoko horrekin maitemindu eta bertan gelditzea erabaki zuten azkenean. Marine Jaunarena Ahalen Lurrak etxaldean aritu da lanean azken hilabeteotan eta berak eman dizkigu proiektuaren inguruko azalpenak. “Bost hektarea dituzte, bertara iritsi zirenean guztiz utzita eta zikinak zeudenak”, dio. Urteotako lanari esker, baina, ingurua biziberritzea lortu dute kideek, eta haien produktuak Donapaleuko azokan saltzen dituzte orain.
Kasu berezia da Ahalen Lurrak proiektuko kideena, izan ere, Fabrègue erretiratua dago, eta Varinek bi urteren buruan jasoko du erretreta. Bizitzako momentu horretan erabaki dute, ordea, etxaldea eta elkartea martxan jartzea. “Erotuta gaudela? Bai! Errebelde xamarrak garela? Zergatik ez?”, aurkezten dute haien burua, umorez, proiektuaren webgunean. Varinek bazuen harremana lurrarekin lehenago, 30 urtez behiak izan baitzituen. Fabrèguek, berriz, baratzegintza beti arlo sozialari begira landu du. Etxaldeko lanak ere bi alor horietan banatu dituzte.
Agroekologiaren eredua zabaltzeko asmoz, tailer eta formakuntzak antolatzen dituzte etxaldean, eta instalatzeko gogoa duten boluntarioak ere jasotzen dituzte. Fermes d’Avenir —Etorkizuneko Etxaldeak— proiektuaren parte ere badira, eta bertako Compagnonnage programan parte hartzen dute. “Laborantzan instalatzeko gogoa duen frantziar batek eta errefuxiatu batek osatutako hiru bikote jasotzen dituzte etxaldean, bikote bakoitza bi hilabetez”, dio Jaunarenak. Helburu bikoitza du programak: errefuxiatuen gizarteratzea laguntzea, eta aldi berean, bi boluntarioak agroekologian formatzea.
Etxaldea sistema osoa dela ulertuta
Sistema zirkular bezala ulertzen dute agroekologia proiektuko kideek, eta horrela antolatzen dituzte etxaldeko elementuak: baratzea, fruitu-arbolak, basoa, animaliak, landare jangarriak… “Esaterako, mintegi bat dute martxan landare ttipiak ateratzeko, eta negutegi horretan arditegia ere badute. Helburua da negutegia animaliek berotzea, kanpoko energia iturriak erabili beharrean”, dio Jaunarenak. Modu berean, ur putzuak ere sortu zituzten baratzearen goiko partean, eta tutuen bidez ura baratzera jausten da, mantxo-mantxo ureztatuz eta euri ura aprobetxatuz.
“Azkenean, agroekologiaren oinarria sistema bere osotasunean pentsatzea da, etxaldean edozer sartzen dela, beti begiratzea zein leku hartzen duen eta zein eragin duen. Deus ez da kasualitatez gertatzen, elementu guztiak erlazioan dira”, gehitu du. Erdi-kasualitatez gertatu dena, Fabrèguek osatutako antzinako tomate barietateen bilduma da: haren anaiak hasi zuen bilduma eta berak eman dio orain jarraipena, eta honezkero 120 ale baino gehiago ditu. “Bakoitzetik bi landatzen ditu urtero, haziak berriz baliatzeko eta pixkanaka Euskal Herrira egokitzen joateko”.
EAEko ekoizpen ekologikoaren kontseilua da ENEEK-Ekolurra, eta zertifikazioaz gain, eredu ekologikoaren aldeko sustapen lana ere egiten du elkarteak. “Gaur egun, argi ikusten dugu etorkizuneko eredua dela ekoizpen ekologikoa, eta badagoela honi buruzko informazioa emateko... [+]
Urteak dira Bergaran kontsumoaz eta lehen sektoreaz lanketa zabala egiten hasi zirela. Ereindajan kooperatibaren eta Elikadura Mahaiaren sorrerak bultzada izan ziren lanketa orokor horretan. Azken urteotan, azoka plazaren inguruko hausnarketa prozesuan buru-belarri aritu dira... [+]
2014an sortu zuten Birika Permakultura proiektua Leioako lursail okupatu batean. Jurgi Uriarte Idiazabalek eta beste bi kidek jarri zuten martxan egitasmoa. “Lursail hartatik bota egin gintuzten gerora, aparkalekua egin behar zutelako, eta, etenaldi baten ondoren, bakarrik... [+]
Nekazaritzarekin harreman estua izan du betidanik Barazki Bizidunak proiektuko Iñaki Garcia Grijalbo Mapik. Bizitzaren paradoxak, gaur egun saltoki handi baten aparkalekua den lursailean zuten baratzea garai batean etxekoek Donostiako Intxaurrondo auzoan... [+]
Nafarroako Hazialdekoren, Ipar Euskal Herriko Biharko Lurraren Elkartearen (BLE) eta Gipuzkoako Biolurren arteko elkarlanetik sortu berri da HoBBea, mugaz gaindiko proiektua. “Garien bueltan bagenuen aspalditik harremana gure artean, baina, nolabait, harreman horiek... [+]
Bigarren urtez segidan hartu du Habelarte baserritarren elkarteak Leitzako festetan, Gaztetxean, afariak emateko ardura. Nafarroako Mendialdeko ekoizle agroekologikoen produktuekin osatu dute eguneroko eskaintza, eta ehunka lagun pasatu dira abuztuaren 10etik 14ra haien... [+]
Aurreko urte bukaeran Elizondoko zahar-etxearen kudeaketa publifikatzeko jauzia eman zuen Baztango Udalak, eta geroztik, haren esku gelditu da egoitzaren antolaketa. Eskualdaketa horrekin batera, elikaduraren alorrean eraldaketa sustatzea izan da udalaren erabakietako bat... [+]
Mahaño Lanathoua 2017an hasi zen aitaren lurretan arbolak landatzen, oihan baratzea lantzeko ideiarekin. “Hasieran asmoa ez zen horretatik ekonomia bat sortzea, gure buruaskitasunerako bidean pausoak ematea baizik”, gogoratu du laborariak. Baina, landaketekin... [+]
Nekazaritzaz eta abeltzaintzaz askotan entzuten da lanbide "oso lotua" dela, jai egunik edo oporrik ez dela existitzen. Ipar Euskal Herriko Onetik eta Etxaldia gasnategiek, Berria eta Aldudeko Esne Kooperatibekin elkarlanean, laborariei bakantzak bermatzeko egitasmoa... [+]
2022an Nafarroako Liburutegien Sareak martxan jarritako proiektu berezia da hazien liburutegia. Clara Flamarique Goñi da Nafarroako Gobernuaren liburutegi zerbitzuko proiektuen arduraduna, eta honela gogoratu ditu hastapenak: “Zaragozako liburutegian martxan zuten... [+]
Joxe Blanco Gomez laudioarra Lamuzanaturgunea blog-aren bultzatzaile eta Laudiokolore ekimeneko kidea da. Urteak daramatzate Laudion basa landareen inguruko sentsibilizazioa eta formazioa egiten, eta maiatzean, Arraño mendiko baso orkideen inguruko jardunaldiak egin... [+]
Urteak daramatza Cederna Garalur landa garapenerako elkarteak elikaduraren eta lehen sektorearen inguruko lanketa egiten Nafarroako Mendialdean. Elikadura osasuntsurako eta kontsumo jasangarriago baterako bidea egitea da asmoa, eta bide luze horretan, egitasmo berria gauzatu du:... [+]
Oiartzunen nekazaritza bultzatzeko eta elikadura burujabetzarako bidean pausoak emateko sortu zen Lurbizi egitasmoa, 2016 urte inguruan. “Herritar talde batek denbora zeraman herrian nekazaritzaren eta lehen sektorearen egoera kaxkarraz hausnartzen”, adierazi du Ibon... [+]
Sarako Nicolas Chretien dago Hiru Xilo baratzegintza proiektuaren atzean. Urtarrilean hasi zen baratzea lantzen, eta martxoaren hasieran ekin zion ekoitzitako produktuak merkaturatzeari. “Banuen formazioa baratzegintzan, baina orain arte honekin zerikusirik ez zuten... [+]
Arabako Bionekazaritza elkartearen eta Euskadiko Hazien Sarearen arteko lankidetzatik sortu zen duela urte pare bat Agroekoop kolektiboa. “Arabako agroekologiaren bueltako elkarteak lotzeko eta indartzeko, eta sinergiak sustatzeko asmoz sortu genuen”, adierazi du... [+]