Droneekin milaka zibil hil eta isilpean pasa dituztela frogatu dute Pentagonoaren dokumentu ezkutuek
Gudarako droneen teknologian milioika dolarreko inbertsioak egin ostean, “historiako aire kanpaina zehatzena” iragarri zuen Barack Obama, AEBetako presidenteak. 2014tik gaur arte Pentagonoak bildutako dokumentuak aztertuta, ordea, “aire guda hau inteligentzia txarrez, helburu zehazgabeez eta zibilen milaka heriotzekiko –horietako asko haurrak– erantzukizun faltaz beteta egon dela”, frogatu du New York Times-eko kazetari Azmat Khanek, bost urteko ikerketaren ostean.
AEBetako funtzionarioek agindu arren droneek eta beste arma sofistikatu batzuek “aire-eraso zehatzak” egitea bermatzen diela, gerra-eremuetan harrapatuta geratzen diren zibilak hiltzea saihestuz, Afganistan, Siria, Irak eta beste herrialde batzuetako gerretan milaka zibil hil dituzte azken zazpi urteetan.
Horixe ondorioztatu du Azmat Khan kazetariak bi puskatan argitaratutako The New York Times-en ikerketan, Pentagonoko barne-dokumentuak, aire-erasoen inguruko txostenetan eta bizirik atera ziren dozenaka pertsonarekin izandako elkarrizketa presentzialetan oinarritu da lanerako. Lehen parteak izena du Aire eraso hilgarrietan joera okerrak utzi dituzte agerian Pentagonoaren erregistro ezkutuek, eta bigarrenak AEBen aire guden giza kostua.
Kasu zehatz batzuk jasotzen dituzte erreportaje hauek, jarraian xehe aipatuko ditugunez batzuk:
Ali Fathi Zeidan eta bere familiako 21 kide hil zituen aire eraso batek. Gudatik ihesean ari ziren, baina familia jendetsua izaki, ezin zuten apartamentu bat topatu eta fabrika batean jarriak ziren bizitzen. AEBek aire eraso batean birrindu zuten dena uste zutelako arma kimikoak egiten zituztela bertan. Ez zen halako ezer.
2016eko uztailaren 19an, goizaldeko 3:00etan, AEBetako Operazio Berezien Unitateak bonbardatu egin zuen ustez ISISeko kideak “prestatzen ziren eremua”, Siriaren menpeko Kurdistanen. AEBek egun hartan publiko egin zuten 85 gerlari hil zituztela, baina egitan, guda eremutik urrun zeuden etxeak bonbardatu zituzten, non baserritarrak eta beren familiak zeuden babes hartuta, bonbardaketa eta tiroetatik ihesean. Ingelesezko wikipedian Tokhar-ko aire erasoak artikulu propioa du, hor jasotzen denez 56 eta 212 zibil artean hil zituzten, “familia osoak” erraustuz.
2017 hasieran Iraken, AEBen hegazkin militar batek kolore iluneko auto bat begiz jo zuen bidegurutze batean Mosulen, Wadi Hajar auzoan. Bonba auto bat zela ondorioztatu zuten eta eraso egin zioten. Barruan ez zen lehergailurik, ordea, baizik eta Majid Mahmoud Ahmed, bere emaztea eta bi haurrak –erreportajeak ez dakar beren izenik–, borroka eremu batetik ihesean ari zirenak. Familia hau eta beste hiru zibil hil zituzten.
2015eko azaroan, gizon bat “objektu pisutsu ezezagun bat” arrastaka eramaten ikusi ostean ISISen “borroka posizio defentsibo batera”, AEBetako armadak Ramadi hirian eraikin oso bati eraso egin zion. Militarrek jaso zuten txosten baten arabera, “altuera txikiko pertsona bat” –haur bat, alegia– hil zen erasoan.
Ikerketarik ez, erabateko inpunitatea
Hilketa hauetako bat bera ere ez zuten ikertu, ez inor zigortu. Guztiak dira Ekialde Hurbilean 2014az geroztik egindako gudei buruz Pentagonoa jasotzen ari den fitxategi ezkutuan jasoak dauden kasuak. Askoz gehiago dira bost urtez hauek ikertzen aritu den Khanek salatu duenez.
“Dokumentu hauek –1.300 biktima zibilei buruz militarrek beraiek eginiko informe konfidentzialak– eskuratu ditu New York Times-ek eta agerian utzi du AEBetako Gobernuak ematen duen zehaztasun lehergailu eta dena ikusten duten droneen irudiaren kontrara, milaka zibil hil dituztela, asko haurrak”.
Horrez gain, erreportajeek publiko egin dute Pentagonoaren ezkutukeria zibilen heriotzen aurrean, horrek dakarren inpunitatearekin. Kazetariak idatzi du oso kasu gutxitan egin zirela publiko azterketak, ez duela kasu bakar bat ere aurkitu non irregulartasunen aurrean zigor neurririk hartu zutenik, guztira dozena bat herritarri bakarrik ordaindu zizkieten kalte-ordainak, nahiz eta eraso hauetatik bizirik irtetea lortu zuten zibil askok arreta mediku garestia behar izan, utzi zizkieten ezintasun fisikoengatik.
Argazkia bai, ala argazkia ez? Oraintxe bertan, ez dago argi Rio de Janeiron hasi berri-berria den G20aren goi bileran argazkia izango ote dugun ala ez. Bertaratu diren agintari gorenen “familia-argazkia”, alegia. Horrelakoetan arauzkoa bihurtu dena: turista... [+]
Urtarrilaren 20an utziko du AEBko presidente kargua Joe Bidenek, lekukoa Donald Trumpi emanda –zeinak AEBen norabide aldaketa marka dezakeen Ukrainako gerran–. Agintaldia amaitu aurretik, baina, irakurri dugu Ukrainari baimena eman diola Errusiako Kursk eskualdean... [+]
Munduko pertsonarik aberatsena da Musk, Forbes-en azken sailkapenaren arabera. Vivek Ramaswamy politikari eta enpresa-buru kontserbadorea izanen du bere ondoan, kargua betetzeko. "Erreforma estrukturala" bideratzekoa dute, gobernuarentzat "inoiz ikusi gabeko... [+]
Argi eta garbi irabazi dio Donald Trump presidente errepublikano ohiak Etxe Zurirako lehia Kamala Harris egungo presidenteorde demokratari. 312/226-eko aldea izango du urtarrileko bozketan Hautesle Kolegioan. 2016an Hillary Clinton galtzaile izan zen, baina herritarren boz... [+]
Mundu mailako inperioaren urbs estatubatuarra –eta haren periferiako lurbira osoa– Donald Trumpen bigarren agintaldirako kontuak ateratzen ahalegintzen ari garenean, tentsioak gorabidean jarraitzen du datozen lau urteetan, zalantzarik gabe, arreta-gune nagusietakoa... [+]
AEBetako Silicon Valley hamarkadetan demokraten gotorlekua izan da. Orain, Donald Trumpen alderako bira egin du. Teknologia-enpresa handiek eta haien buruek, munduko aberatsenek, hautagai errepublikarrari lagundu diote garaipena lortzen.
Lau urteren ostean Trumpismoa itzuli da Etxe Zurira, Donald Trump AEBetako 47. presidentea bilakatu da 78 urterekin. Hainbat deliturengatik zigortua izan den eta zenbait kausa irekita dituen lehen presidentea da. Hauteskunde garaipeneko hitzaldian, esan du “lelo soil baten... [+]
Zazpi estatu ikusten ziren gako gisa, eta, datu-ofizialen zain, guztietan gailenduko da Donald Trump. Horrez gain, herrialde osoko boto-portzentaje absolututan ere irabazi egingo du, 2016an ez bezala. Inkestek ez zuten hori aurreikusten. "Urrezko arora itzuliko... [+]
Zerbaitek definitzen badu Ameriketako Estatu Batuetako politikagintza, beste esparru askotan bezalaxe, hori show-a edo espektakulua da. Xextra ugari gertatu dira hilabeteotan guztiotan, baina tartean bat, berriena, egunkari handi bati dagokiona.
Han eta hemen entzun eta irakur daitekeenez, azken hamarkadetako lehiarik estuena aurreikusten da AEBetako hauteskunde presidentzialetan, Donald Trump eta Kamala Harris hautagaien artean. Azaroaren 5ean, asteartez egingo dira bozak. Emaitzak Euskal Herrian gauerdia denean hasiko... [+]
Washington (AEB), 1807. AEBetako Konstituzioak esklaboen trafiko transatlantikoa debekatu zuen. Horrek ez du esan nahi esklabotza abolitu zenik, esklaboen iturri nagusia eten zela baizik. Hala, emakumezko esklaboak bihurtu ziren esklabo berriak “ekoizteko” bide... [+]
Japonia, 1945eko abuztuaren 6a eta 9a. AEBek bonba atomiko bana bota zuten Hiroshima eta Nagasaki hirietan milaka eta milaka hildako eraginez; kopuru zehatzik ez dagoen arren, urte horren bukaeran hildakoak gutxienez 210.000 inguru izan zirela diote kalkulu zuhurrenek. Baina... [+]
Gurutzegramen zaletuek –eta beste inork gutxik– ezagutu ohi dute Txagos uhartediaren izena. Irla haietan handiena, Diego Garcia, aipatzen bada, gehixeago izango ginateke aditzera dugunak: ospea –ez batere gozoa– lortu du bertan dagoen base militar... [+]
Munduko gizon aberatsenetakoa den Elon Muskek bultzatzen du America Pac ekimen politikorako batzordea, The Guardian-ek jakinarazi duen arabera. Bere zeregina da AEBetako hainbat estatu giltzarritan Donald Trump-entzat botoak biltzea.