Abian da Irlandan gaelikoaren aldeko ‘Rith’ Korrika
Martxoaren 11n hasi dute gaeliko irlandarraren aldeko Rith ekimena. Irlandako osoa goitik behera zeharkatuko du astebetez; Belfastetik Kerryra. Guztira, 500 kilometro baino gehiagoko ibilbidea antolatu dute bosgarren ediziorako. Rith hitzak “korrika egin” esan nahi du eta Korrikan egiten den bezala, lekuko bat daramate ibilbide guztian zehar eta barruan daraman mezua ekitaldi amaieran irakurtzen da.
Rith lasterketa 2010ean egin zen lehen aldiz eta bi urtean behin egiten da. Bertara joan ezin dutenek baina sostengua adierazi nahi duen orok badu modua horretarako: www.rith.ie webgunean ekarpen ekonomikoa egin dezakete.
Gaelikoa egun egoera larrian dago, erabilerari dagokionez batez ere, Irlandako errepublikan hizkuntza ofiziala izan arren. 130.000 inguru dira Irlandako gaelikoa lehen hizkuntza dutenak, gehienbat mendebalde urruneko landa giroan; komunitate txikiak ere badira Irlandatik kanpo.
Hemen lehen egunetako hainbat bideo.
Maidin iontach ag cuir tús le #Rith2018 I mBéal Feirste. Maith sibh na scoileanna, clubanna CLG agus grúpaí phobail a bhí páirteach. Tuilleadh pictiúirí le teacht pic.twitter.com/ABomjJNxyW
— Rith (@Rith_Gaeilge) 2018(e)ko martxoak 11
🌞 Máith sibh páistí Ghaelscoil Na gCrann 🏃♂️🏃♂️ #Rith2018 pic.twitter.com/8ofCB1fdXX
— Declan Mc Aleer MLA (@mc_mla) 2018(e)ko martxoak 12
#Rith2018 in #Lisnaskea this evening. Well done everyone! 👏👏 #AchtAnois #AchtGaeilge pic.twitter.com/CyMk5qRo4y
— Jemma Dolan (@jemma_dolan) 2018(e)ko martxoak 12
Rith Rith Rith Lios na Scéith #Rith2018 #BunscoilanTraonaigh @ptierney89 @CnaG @crogallmorglas @BrianFox9 @seanlynch122 pic.twitter.com/dNHwZc097W
— Ryan Tip (@ryantippy1) 2018(e)ko martxoak 12
It was great to meet many other Irish speakers today as part of #Rith2018 which clearly shows that the #IrishLanguage is a lot more than a subject but more so a daily, working and living language! #AnGhaeilge pic.twitter.com/NUnyAQsAMH
— An Ghaeilge (@LiosMorGaeilge) 2018(e)ko martxoak 12
2022ko abenduaren 6an Ipar Irlandako mugimendu errepublikanoaren aldarrikapen historikoetako bat gauzatu zen: data horretatik aurrera, Irlandako berezko hizkuntza ofiziala da, lehenbizikoz, Ipar Irlandako sei konderrietan.
Hizkuntza Gutxituen Europako Gutuna sinatu badu ere, Erresuma Batuak ez ditu bete itunak ezartzen dizkion betebeharrak. Kornubiera, Irlandako gaelera eta Ulsterko eskoziera dira kaltetuak, Europako Kontseiluak argitaratutako txostenaren arabera.
Gaeliko hiztunen eskubideak babesteko araudia eskatzen dute. Manifestazioa otsailaren 1ean egin zen.
Lehen ministroak kanpainan esan du Alderdi Demokratiko Unionistak ez duela inoiz gaelikoaren aldeko planik onartuko.
Hizkuntza gutxituen zikloan aragoiera, katalana eta Irlandako gaelera ezagutzeko aukera ere izango da.
Grian Ni Dhaimhin Strabanen (Ipar Irlanda) jaiotako gaztea da. Belfasteko Queens unibertsitatean historia ikasten du. Ikasle mugimenduan, Fosil Free erregai fosilen ustiategien aurkako mugimenduan eta gaelikoaren aldeko hainbat kanpainatan parte hartzen du besteak beste. Sinn... [+]
BBC Erresuma Batuko hedabide publikoak Irlandako gaelerari emaniko tratua salatu dute hizkuntzaren aldeko ekintzaileek; hamarnaka lagunek elkarretaratzea egin dute komunikabideak Belfasten duen egoitza kanpoan, eta kexa ezarri diote.
Gaeliko irlandarraren aldeko Rith martxoaren 4an abiatu da. 1000 kilometro baino gehiago egingo dituzte 11 egunez luzatuko den Korrikan. Rith-ek gaelikoz ‘korrika egin’ esan nahi du, Cill Droichead-en hasi da (Kildare) eta Dublinen amaituko da. Euskararen aldeko... [+]
Gaelikoa gehien hitz egiten den Irlandako eskualdeetan ere larri dabiltza. Etxean gaelikoz aritzen diren haurrak eskola elebidunetan nola moldatzen diren aztertu dute, eta datuek diote ingelesa hobeto menperatzen dutela, euren hizkuntza baino.
The Irish Times egunkariak... [+]
Gaelikoa gehien hitz egiten den Irlandako eskualdeetan ere larri dabiltza. Etxean gaelikoz aritzen diren haurrak eskola elebidunetan nola moldatzen diren aztertu dute, eta datuek diote ingelesa hobeto menperatzen dutela, euren hizkuntza baino.
Gaur goizean hasi da Rith lasterketa, Gaelikoaren alde Irlandan egiten duten Korrika.
Irlandako Errepublikako eta Ipar Irlandako Gobernuei eskatu diete gaeliko irlandarra erabiltzeko herritarrek duten eskubidea errespeta dezatela. Milaka pertsona atera ziren kalera larunbatean Dublinen, hizkuntzaren normalizazioaren alde lanean ari den Conradh na Gaeilge... [+]