Abade antifrankisten oroimena berreskuratzen duen dokumentala aurkeztu dute
Donostiako Giza Eskubideen Zinemaldian aurkeztu dute Apaiz Kartzela, diktadura garaian Zamoran giltzapetutako abade antifrankisten borroka kontatzen duena.
Ostegunean eman zuten lehen aldiz Donostiako Antzoki Zaharrean Apaiz Kartzela ikus-entzunezkoa, Oier Aranzabal, David Pallarès eta Ritxi Lizartzak egina, Giza Eskubideen Zinemaldiaren 18. edizioko egitarauaren barruan. Dokumentalak Zamorako apaiz kartzelan giltzapetutako abadeen historia kontatzen du, euren borroka antifrankistarengatik zigortuak. Prentsaren aurrean egindako aurkezpenean, haietako hainbat abade izan dira, tartean dokumentaleko protagonistetako batzuk, hala nola Xabier Amuriza eta Josu Naberan.
Zamorakoa apaizak kastigatzeko propio sorturiko munduko kartzela bakarra izan zen, Francoren erregimenaren eskutik, eta 1968 eta 1976 artean dozenaka euskal apaiz sartu zituzten bertan urte askotarako, euren sermoietan Eliza Katolikoaren hierarkiak frankismoarekin zuen jarrera salatu zutelako, besteak beste. Espainiak eta Vaticanoak 1953an konkordatua sinatu zuten eta horren ondorioz eraiki zuten, gerora, Zamorako kartzelan pabiloi berri bat, abade antifrankistak giltzapetzeko aukera bakarra hori zelako.
Kartzelaratutako lehen abadea Alberto Gabikagogeaskoa izan zen, 1968ko bere homilia batean euskal herritarrek jasaten zituzten torturak aipatzeagatik: “Gu seminariotik atera ginen pentsaturik politika alde batera utzi behar zela eta otoitz egin behar zela. Baina konturatu ginen frankismoak bi habe nagusi zituela: kapitalismoa eta Eliza”, dio dokumentalaren zati batean.
Abade horietako asko izan ziren, hain justu Gogor taldearekin 1968an Bilboko gotzaindegian eta Derioko seminarioan itxialdi sonatuak egin zituztenak. 60ko hamarkadan horien borroka oso ezaguna izan bazen ere, gerora jendartearen gehiengoak ahaztu egin du. 2013an Maria Servini de Cubría epaileak frankismoko krimenak epaitzeko abiatutako Argentinako kereilarekin bat egin zuten 16 apaizek.
Apaiz kartzela dokumentala Maluta Filmsek ekoitzi du eta aurrerapen bat eskaini zuten 2019ko abenduaren 7an, Durangon. Apaiz horietako lau Zamorara itzultzen dira eta kartzela barrura sartzen dira “ahanzturaren aurkako ez-ohiko bidaia” horretan.
Iruñea, 1939. Urte hasieran, hiriko zezen-plaza kontzentrazio-esparru modura erabili zuten frankistek. 3.000 gerra presorentzako edukiera izan zuen ofizialki; Nafarroan une horretan fronterik ez zegoenez, gerra presotzat baino errepresaliatu politikotzat jo behar dira han... [+]
Astelehenean abiatu zituzten lanak eta frankismo garaiko 20 biktima berriren gorpuak topatu dituzte honezkero. Asteburura arte luzatuko dute gorpuzkiak lurpetik ateratzeko hirugarren kanpaina.
Iruñeko Erorien monumentua faxismoaren salaketarako eta memoria demokratikorako Maravillas Lamberto interpretazio zentroa bilakatzea adostu dute EH Bildu, PSN eta Geroa Baik. Eraikinaren parte bat eraitsiko dute, eta adiera frankistako elementuak kendu edo estaliko... [+]
"88 urteko isiltasuna nahikoa da; gure herritarrek behingoz aitortza ekitaldi bat merezi dute"
Saturraran Elkarteak antolatuta, Oroimen Eguneko ekitaldian batu dira larunbatean 1939tik 1944 bitartean Saturrarango Emakumeen Kartzela egon zen inguruan, bertan preso egondako emakume eta umeak oroitu eta omentzeko.
Espainiako Gobernuak dokumentu bat helarazi die Salvador Puig Antichen arrebei, Oroimen Demokratikorako ministro Ángel Víctor Torresen eskutik. Frankismoak anarkista katalanari jarritako heriotza kondenaren “baliogabetasun akta” dela diote. Harrigarria... [+]
Ekitaldian 1969ko gertaera tragikoak gogoratzeaz gain, memoria historikoaren defendatzaileak ere omenduko dituzte.
Gasteiztarrarekin bederatzi dira ihesaldian parte hartu zuten identifikatutako pertsonak. Guztira, Nafarroako DNA Bankua sortu zenetik 43 pertsonaren datuak lortu dituzte.
Otxandioko bonbardaketaren erantzule nagusietako bat da Angel Salas Larrazabal urduñarra. Hortaz, herritarren aurka Euskal Herrian eginiko lehen bonbardaketan parte hartu zuen.
German Rodriguez eta Joseba Barandiaran omendu, eta langile mugimenduaren alde egindako lana txalotu dute Iruñean. Palestinari ere elkartasuna adierazi diote, sanferminetan urteroko zitan Iruñean.
Migratzaile familia batek irekitako denda baten aurrean ikur frankistak jarri dituztela salatu du Zurekin Nafarroa ezker koalizioak. Fiskaltzari eraman dizkiote datuak, gorroto delitu bat egon daitekeelako pankarta horren atzean.
1939 eta 1941 bitartean Igari eta Bidankoze arteko errepidea eraikitzera behartu zituzten frankismoaren 2.400 esklaboak omendu zituzten larunbatean, Igariko gainean. Errepresaliatu antifaxista haien memoriak gure bidea izan behar duela aldarrikatu zuten omenaldia antolatu zuen... [+]