81 amonak bereizten gaituzte neolitotik
Aurkeztu berri dute 81 amama dokumentala. Euskal identitateak, emakumeak, eta baserriari lotutako bizitza ardatz dituen ikus-entzunezko sorkuntza. 81 amonak bereizten gaituzte neolitikoko euskal jendartetik, Izaro Glez. Ieregi zuzendariaren arabera.
Euskal arima ez galtzeaz egiten zuen solas Jorge Oteizak, 1963an argitaratutako Quousque tandem....!, euskal arimaren interpretazio estetikoa saiakeran. Neolitikotik ordura arte 80 amona baino ez zirela pasa zioen. Oteizaren teoria berritu du Izaro Gonzalez Ieregik: neolitikotik 2013ra arte 81 amona pasa direla dio.
Filmaren estrainaldia egin berri du Gonzalek, Dokan. Euskal identitatearen eraikuntzari buruz mintzo da. Amonak eta bilobak elkarrizketatu ditu, eta bakoitzari haren bizimoduari buruz galdetu. Janzkera, elikadura, ohiturak, festak eta harremanak izan ditu ardatz, besteak beste.
Orduko eta egungo euskal emakumeen imaginario kolektiboari buruzko hausnarketa egin du. Eta bide horretan, baserria izan du hausnarketa gune, euskal bizimodu tradizionalaren jaiolekutzat hartuta.
Esperimentzeko beldurrik gabe
Ez-ohiko dokumentala da 81 amama; ikus entzunezko sorkuntza esperimentala. Harrespilek paisaiari gizatiar neurria ematen ziotela zioen Oteizak. Gonzalezek ere harrien inguruan eratu du bideoa. Hala, hainbat harri azaltzen dira, dokumentalean lantzen diren gaiak bereizteko. Gaien harira ordenatu du beraz lana, eta ez pertsonaien arabera. Elkarrizketak, ondorioz, ordenik gabe ikus daitezke. Ez du aurrena batek hitza hartzen eta gero beste batek; ahots ezberdinen arteko nahasketa da.
Ahots nahasketa, bideo efektuak eta zaratak uztartuz egin du, gainera. Planoen sobreposizioan oinarrituz, leku batean baino gehiago kokatzen du ikuslea. Bideo sorkuntza bizia da, hari mutur askori tiraka arreta deitzen duena. Beti ere, obraren ildo nagusia ahaztu gabe.
Baserriak identitateekin duten lotura
Puntu amonkomun bat dute filmean azaldutako guztiek: inor ez da baserrian bizi. Bizitza tradizional hori galtzearen kronika da dokumentala, beraz. “Amamak bizitza tradizionala bezala ezagutzen duguna bizi izan duten azkeneko belanauldia dira”, dio Gonzalezek.
Baina, era berean, identitateen plastikotasuna eta eraldakortasuna hartzen ditu kontuan. Baserria galdu izanarengatik, bideoan azaltzen diren emakume gazteek ez dituzte euskal identitateekin lotutako ezaugarriak guztiz galdu. Beste belaunaldi eta baldintza batzuetako euskal emakumeak ere badira.
Gonzalezek ez du baserri bukolikoaren idealizazio lana egin nahi izan, Euskal Herriko hainbat baserritako zenbait emakume identitateetara hurbiltzeko saiakera, baizik. Hori azaldu du Euskadi Irratian egindako elkarrizketan.
Identitateen sorkuntza horretan amonek duten garrantzia azpimarratu du: “Amamak kulturaren trasmisioaren subjektu aktibo dira”. Identitateei buruzko hausnarra interesgarria zaio Gonzalezi. “Bizitzan autodefinitzen goaz. Eta identitateak ezagutzeak estimua hartzen laguntzen digu”, esan du.
81 amama dokumentalaren trailerra:
Euskal herritar ugari saritu ditu Espainiako zine akademiak pasa den asteburuan banatu diren Goya sarietan. Artikuluaren bigarren partean, zeresana eman duten hainbat kontu aletuko ditugu.
Itoiz, udako sesioak filma estreinatu dute zinema aretoetan. Juan Carlos Perez taldekidearen hitz eta doinuak biltzen ditu Larraitz Zuazo, Zuri Goikoetxea eta Ainhoa Andrakaren filmak. Haiekin mintzatu gara Metropoli Foralean.
Zeresana ematen ari da Rami Younis kazetari eta aktibista palestinarraren LYD animaziozko film-dokumentala. Fikziozkoa da, Israelek inoiz okupatu gabeko Lyd hirian kokatua, zeinean ez den sekula ere britainiarren koloniarik egon, eta juduak eta arabiarrak elkarrekin bizi diren;... [+]
Eusko Jaurlaritzaren esku geratu dira beste bi eskumen: Itsasertzaren Antolaketa eta Kudeaketa, eta Zinematografia eta Ikus-entzunezko Jarduera. Astelehenean bildu da Transferentzien Batzorde Mistoa, Madrilen, eta han adostu dute bi eskumen horiek EAEra eskualdatzea.
ETB1ek Bizkarsoro filma estreinatu zuen Euskararen Egunean iluntzean. ETB2ri aldi berean gaztelaniazko azpidatziekin ematea proposatu bazioten ere, kate horretan Tasio eskaini zuten gaztelaniaz azkenean, eta horrek haserrea sortu du euskaldun askorengan sareetan.
Inguruan dituen emakume sortzaileek halakorik izateak harritu egiten du, baina berak urte askotan izan du iruzurtiaren sindromea. Irauteak erakutsi dio, ordea, gauza asko ondo ere egin dituela. 2021ean Espainiako Estatuko Goya saria irabazi zuen
Maite Arroitajauregirekin... [+]
Irungo ospitale zaharrean jaio zen Fermin 1963an, Muguruza Ugartetarrenean. Azken hamarkadetan euskal musikan eragin nabarmena izan duen artista da. Ez alferrik, bera izan da Kortatu eta Negu Gorriak taldeetako abeslaria eta alma mater-a, Esan Ozenki zigilu independentearen... [+]
Bizkarsoro filma (Josu Martinez, 2023) Donostiako zinema aretoetan proiektatuko dute ostiral honetatik aurrera (hilak 22); SADEko Iñaki Elorzak azaldu duenez, bi aste inguruz proiektatuko dute printzipioz, eta, arrakasta baldin badu, denbora gehiagoz. Hala azaldu dute... [+]
Bizitegi elkarteak 2016a geroztik antolatzen duen duen film eta antzerki jaialdia jada abian da Bilbon.
Azaroaren 8tik 15era egingo dute zine jaialdia. Euskal Herriko zinema lanak ere izango dira pantaila aurrean, besteak beste Tasio filmaren bertsio zaharberritua eta La Muerte de Mikel, filmaren estreinalditik 40 urtera.
Jone Arriolaren “Dena asmatuta dago” filma izan da Urrezko Antzararen irabazlea larunbat honetan ospatutako sari banaketa ekitaldian. Euskal Zinemaren Begiradak Itziar Ituño aktorearen ibilbidea omendu du.