Fusilatuen senitartekoek
350 hilotz lurpetik ateratzeko eskatu dute Nafarroako Parlamentuan
1936an 3.400 nafar hil zituzten gerra fronterik ez izan arren. Horietatik 350 fusilaturen gorpuak lurpean daude oraindik 52 hobitan; berreskuratu ez daitezken kasuak kontuan hartu gabe. Fusilatuak lehenbailehen ateratzeko eta sinbolo frankistak kentzeko exijitu dute Nafarroako fusilatuen senitartekoek.
Aranzadi Zientzia elkarteko Jimi Jimenezek eta Pako Etxeberriak Nafarroako Fusilatu, Eraildako eta Desagertuen Senitartekoen Elkarteko presidente Olga Alcegarekin batera egin dute eskaera Parlamentuan.
Iragan abenduan onartutako Nafarroako 1936ko biktimen legearen ildotik eskatu zuten Bilduk, Aralar-NaBaik, PSNk, Izquierda-Ezkerrak eta Patxi Leuza parlamentariak bi elkarteetako kideek Parlamentuan agerraldia egin zezaten.
Lege horrek 1936ko altxamendu militarraren ondorioz hildakoen eta errepresioa jasan zuten biktimen aitortza eta lege babesa dakar. Senitartekoek salatu dutenez, "Nafarroako Gobernuaren eginbeharra da 36ko gerrako biktimen gorpuak bilatu eta jasotzea; halere oraindik ez dira gurekin harremanetan jarri".
Olga Alcegak Nafarroako Gobernuari eskatu dio lege horren aurrean “konpromiso iraunkor eta sendoa” hartu dezala, eta hobietako hilotzak lehenbailehen atera ditzala, "denbora kontra dutelako". Bestalde, Nafarroan dauden sinbologia frankistak kentzeko exijitu du.
Pako Etxeberria forentseak azaldu duenez, 2000. urteaz geroztik 6.500 gorpu atera dituzte Espainiako Estatuan; horietako batzuk Nafarroako hobietatik. Oraindik zerrenda luzea dela baina finantzaziorik ez dagoela salatu du. 160.000 euroko aurrekontuarekin lan guztiak eginen liratekela gaineratu du.
Etxeberriaren ustez, Ezkabako gortorlekuko paretetan idatzitako mezuak ere berreskuratu beharrekoak dira. Bertan preso zeudenen mezu etsigarriak biltzen dira norbaitek handik atera zitzala eskatuz.
Informazio gehiago: ARGIAren 2398. zenbakian Josefina Lamberto Yoldiri buruzko erreportajea argitaratu da. 1936ko gudan aita fusilatu eta Maravillas 14 urteko ahizpa bortxatu eta hil zuten Larragan.
Gurasoak hilik, etxeko ganbara husteari ekin zioten
seme-alabek. Hainbat gauzaren artean, koaderno eta paper sorta, argazkiak eta nahi beste agiri. Bego Ariznabarreta Orbeak aita aspaldi zenduaren gerrako memoria harrigarriak zurian beltz irakurri, eta jabetu zen altxorraz,... [+]
Larunbatean aldundian egindako ekitaldian Azconaren biloba María Jesús Fuertesek jaso ditu gorpuzkiak, bere seme-alabekin batera. Ekitaldian gogorarazi dute 1936-1945 urteen artean 376 pertsona exekutatu zituztela, horietatik 299 epaiketarik gabe.
Pilotari famatua izan zen, munduko txapelduna, baina tartean behin baizik ez zuen Euskal Herrian jokatu, Mexikon jaio, hazi eta hantxe bizi baitzen, gurasoak haraxe joanda 1936ko gerratik ihesi. Abertzalea, Mexikoko euskal etxeko presidentea, Jaurlaritzaren aholkularia,... [+]
Hari buruzko aipamenik apenas iritsi zaigu historia liburuetan, baina Jesús Carrera Olascoaga (Hondarribia 1911 – Alcala de Henares 1945) Espainiako Alderdi Komunistaren idazkari nagusi izatera iritsi zen. Frankistek atxilotu, torturatu eta fusilatua, bere... [+]
"Garai batean, nire herrian, kateme guztiek Remigia izena zuten, kateme belaunaldi oso bat, Iruñeko ikuspegi panoramiko ederrenak konkistatu zituztenak”. Horrela hasten da Remigia Etxarren funanbulistaren bizitza kontatzen duen Argako erregina antzezlana... [+]
86 urte bete dira asteazkenean Iruñean 795 preso errepublikarrek Europako ihesaldi handiena egin zutela. Aldiz, abantzu 800 iheslari horietarik bakarrik hiruk erdietsi zuten muga trabeskatzea.
Madrilgo Cuelgamurosen, Erorien Harana deituriko monumentuan arkeologoak egiten ari diren indusketetan etengabe ari dira jasaten eskuin muturreko jendeen presioa, hala adierazi du Pako Etxeberria auzitegi-medikuak. Egunotan, biktima errepublikarren senideek bisitatu ahal izan... [+]
Andatza mendia memoria leku bihurtu zuen Usurbil 1936 elkarteak apirilaren 13ko birsortze historikoan. Herritarren lan boluntarioarekin berreskuraturiko lubakiak antzezleku bihurtu ziren egun batez. Gerraren eraginez Usurbilen jazotakoak elkarbanatzeko enegarren ekimena izan da.
87 urte bete dira ostiral honetan, 1937ko apirilaren 26an abiazio faxistak Gernika bonbardatu eta sarraskitu zuenetik. Urtero legez ekitaldi andana antolatu dute erakunde eta eragile sozialek. Tartean, pasealekuan eta Astra fabrikan dauden sirenak martxan jartzea.
Ángel Salas Larrazabal militar frankista urduñarrak gidatzen zuen hegazkinak bonbak bota zituen Otxandioko Andikona plazan zibilen aurka, 1936ko uztailaren 22an. Gutxienez 61 herritar hil ziren. Frankismoan hainbat kargu militar eta politiko izan zituen, eta 1991n... [+]
Irisarriko herrigunera sartu orduko, hantxe, etxe baten atarian, ikurrina eta estelada. Jokin Etxebarriaren bizitokia duzu. Gerrako ume izandakoa, hamaika ibilera –eta hamaika baino gehiago ere bai–, han eta hemen egindakoa. 92 urtek nahi beste bizitzeko aukera... [+]
Otsailaren 21ean Missak Manouchian eta Melinée Assadourian senar-emazte armeniarren gorpuzkiak Pariseko Panteoian sartuko dituzte ohore guztiekin. Poeta eta partisano komunista, Manouchianek ekintza ikusgarriak gidatu zituen Bigarren Mundu Gerran okupaturiko Frantzian,... [+]
1936ko Gerra amaitzear zela, Franco diktadoreak Pirinioetan milaka bunker eraikitzea agindu zuen. Mendian horiek ikusten aspaldi ohituak gaude, baina ez genekien defentsarako lerro erraldoi bat osatzen zutela, eta azken urteetan berreskuratzeko ekimenak jarri dira abian. Izan... [+]