Lumagorri ZATek eta Ikusgune Gasteizko LGTBI+fobiaren aurkako Behatokiak Arabako lurralde historikoko sexu-eta genero-dibertsitatearen aurkako erasoen txostena kaleratu dute, LGTBI+fobiaren aurkako nazioarteko egunaren harira (maiatzak 17), Gasteizko Udalaren lankidetzarekin. Hirugarren urtez kaleratu du Lumagorrik txostena, aurten, ordea, Ikusgunerekin lankidetzan.

Garai nahasiak dira LGTBI+ kolektiboaren ikusgarritasuna bultzatzeko. Berezko egitura sozial eta kulturalak ikusezintasuna bultzatzen badu, azken garaietan Espainiako Estatuko zenbait arlotan zabaldu diren gorroto mezuak batu zaizkio. Kolektiboaren egoerak hobera egin du lehengoarekin alderatuta, baina erasoak salatzea eta ikusgarri izatea oraindik kostatzen diren ekintzak direla ondorioztatu dute txostenean.

Kolektiboko kideen artean “erruduntasun presuntzioa” dagoela dio txostenak, erasoen errua beraiena dela uste dutela adibidez, homosexuala den jakin gabe neska edo mutil batekin ligatzen saiatzeagatik, edo oso "deigarri" agertzeagatik. Elkarteen helburua, hain zuzen ere, pentsaera horiek desagerraraztea eta erasoen errealitatea ikusaraztea da.

Beste urteetako txostenekin alderatuz, jendearen parte hartze altuagoa sumatu dute (2018-2019an 13 kasu eta 15 2017-2018an). Horri Ikusgunerekin egindako lankidetzari lotu diote, baita webgunea zabaltzeari ere, bertan edozein momentutan egin baitaitezke salaketak. Hala ere, “udalerriarentzat estrategikoa den proiektu” horrentzako espazio fisiko bat izateko premia azpimarratu dute, kolektiboko kideek erreferentziazko leku fisiko bat izan dezaten.

Askotariko gertakariak

25 gertakari zenbatu dituzte herrialdean, horietatik 21 Gasteizen. Gehienak homofobiari lotuta egon dira: 12. Transfobia, intrageneroa (genero bereko bikote sentimental bateko kideen arteko indarkeria-ekintzak) eta lesbofobia gertaerak hiruna izan dira, eta serofobia (GIBa duten pertsonekiko indarkeria-ekintzak) eta LGTBI+fobia bina. Irainak eta jazarpena izan dira, batez ere gertakariak, gorroto-diskurtsoak eta eraso fisikoak ere egon badira ere, gehienak udan.

Erasoak gertatu diren lekuak mota askotakoak izan dira: lantokian eta aisialdian eman dira gehien, bosna. Sare sozialetan lau izan dira, hiruna espazio publikoan eta politikoan, bina familian eta genero barruan eta bakarra eremu instituzionalean. Gehienek telefono bidez salatu dituzte gertakariak.

Ikusgarritasunaren arazoa

Aipatu bezala, ikusgarritasuna kolektiboaren arazo nagusienetako bat da. Gorroto delitu gehienak kolektibo honekiko badira ere, erasoen %90 ez da salatzen, Funtsezko Eskubideen Europako Agentziaren arabera.

Horrek lotura zuzena du ikusgarritasunarekin, izan ere, agentzia beraren datuen arabera, kolektiboko %21 bakarrik azaltzen da den bezalaxe lankideen edo ikaskideen aurrean. Beraz, ezkutuan egotea erasoak ez salatzeko arrazoietako bat da, errepresaliatua izatearen beldurra eta biolentzia eta diskriminazioaren normalizazioarekin batera.

Arazoak aztertzeko metodologia

Aurreko urteetako metodologia berbera erabili dute erasoak aztertzeko. Aurten, Gasteizko Udalarekin lankidetza errazteko, protokoloa moldatu badute ere. Madrilgo eta Kataluniako behatokietan erabiltzen den metodologia bera erabiltzen du Arabakoak ere, hiru faktore hartzen dituzte kontuan: leku jakin bati, une jakin bati eta pertsona zehatz bati dagozkien kasuak eta halakoak ez direnak bereizten dituzte.

Horrez gain, aurten, Ikusgune Behatokiarekin lankidetza abiatu dutenez, honen webgunea baliatu dute edozein momentutan erasoak salatu ahal izateko. Dena den, azpimarratu dute zenbait elkarte eta mugimenduk duten erasoen kontaketa ez datorrela bat administrazioek egindakoarekin; izan ere, administrazioek ez dituzte eraso bezala zenbatzen mehatxuak, irainak eta bestelakoak.

2017an hasi zen Lumagorri ZAT Gasteizen gertatzen ziren erasoak aztertzen. Horretarako Gasteizko Sare Transbollomarika eratu zuten, eta erasoak salatzeko telefono bat jarri zuten. Sarea desegin ondoren, 2019an Gasteizko Ikusgune LGTBI+fobiaren aurkako Behatokia eratu zen.