2024ko otsailaren 8an esnatu ginenean dinosauroa besarkatzen ari zinen
Pertsona batzuek kapitalismoa "besarkatzen" dute, konturatu gabe arazoa sistema berean dagoela; planeta mugatu batean hazkundea etengabe bilatzean. Energia intentsiboak ekoizteko modu guztiak mundua irensten ari dira.
Algorriko flyschean, Zumaian, zentimetro gutxiko geruza ilun bat ikus dezakegu, batez ere iridioz osatua. Material hori ohikoa da unibertsoan, baina urria Lurrean. Duela 65 milioi urte meteorito batek Yucatan ingurua jo ondoren atmosferan barreiatu ziren errautsetatik dator. Zerua hauts kosmiko horretaz estalita geratu zen hainbat urtez, eta horrek intsolazioa murriztu eta atmosfera kutsatu zuen. Ondorioz, landare eta animalia espezieen %70 inguru desagertzea ekarri zuen, ordura arte planetan nagusi ziren dinosauroak barne.
Biotan gertatzen diren aldaketa zorrotz horiek fosiletan erregistratuta geratzen dira, eta geologoei laguntzen diete aro geologiko baten amaiera eta beste baten hasiera markatzen. Horrela, Mesozoiko arotik Zenozoiko arora igaro zen, non ugaztunak eta, horien artean, primateak, aurrera egiten hasi ziren.
Dinosauroen garaia izateaz gain, Aro Mesozoikoan sortu zen petrolioa hein handi batean ere, azken 100 urteetan gizadiaren zati bati "jainko" gisa bizitzeko aukera eman diona
Dinosauroen garaia izateaz gain, Aro Mesozoikoan sortu zen petrolioa hein handi batean ere, azken 100 urteetan gizadiaren zati bati "jainko" gisa bizitzeko aukera eman diona. Hala ere, erreserba horiek agortzen ari gara, eta etorkizuneko belaunaldiei baliabide indartsu eta ordezkaezin hori kentzen.
Gaur egun, gizarte "garatuen" jarduerak espezie askoren desagerpena dakarren heinean, zientzialari askok uste dute aro berri batean sartzen ari garela. Garai berri honi Antropozenoa deitu izan zaio. Aro honetako datu argigarri bat da, duela gutxi, gizakiek eraikitako gauza guztien pisuak planetako izaki bizidun guztien pisu konbinatua gainditu duela.
Ez dirudi etorkizuna oso oparo datorrenik, eta "kapitalismo berdetik" planteatutako irtenbideak amildegirantz ihes egiteko bide baino ez dira
Ez dirudi etorkizuna oso oparo datorrenik, eta "kapitalismo berdetik" planteatutako irtenbideak amildegirantz ihes egiteko bide baino ez dira. Kontua ez da eguzki, eoliko, presa, autobide, aireportu eta abiadura handiko trenen megaproiektuekin lurzoru gehiago eta gehiago okupatzen jarraitzea, edo baliabideak eta energia agortzen ditugun bitartean plastikozko milioika objektu ekoizten jarraitzea.
Pertsona batzuek kapitalismoa "besarkatzen" dute, konturatu gabe arazoa sistema berean dagoela; planeta mugatu batean hazkundea etengabe bilatzean. Energia intentsiboak ekoizteko modu guztiak mundua irensten ari dira.
Irtenbidea materialen eta energiaren kontsumoa murriztea da (energia ekologikoena kontsumitzen ez dena da). Desazkundea eta bestelako eredu ekonomiko-sozial batera aldaketa gauzatzea dira erantzunak.
Iberdrolak megaproiektuak Bretainiako kostaldean edo Euskal Herrian egitea berdin dio, ingurumen-kaltea berdina da eta baliabideen xahutzea ere bai. Iberdrolak maite duen bakarra dirua da.
Repsolek uko egin omen dio Azkoienen eraikiko zen eguzki megaproiekturik handiena instalatzeari
Asteburu honetan ezagutu dugu albistea; enpresak uko egin omen dio Euskal Herrian, Azkoienen, eraikiko zen eguzki megaproiekturik handiena instalatzeari, ez zaizkiolako kontuak ateratzen; elektrizitatea merkeegia da. Eta, Iberdrolak bezala, mundu mailan baliabide energetikoak kontrolatzen dituzten oligopolio handi guztiek –Repsol, Solaria, Statkraft– ez dute aberririk; beren bandera diruaren ikurra da, $/€.
Gure hurbileko lurrak okupatzeak ez gaitu ezerengandik eta inorengandik independenteago egingo, eta ez du planetaren bizia salbatuko.
"Kapitalismozenoaren" aroa atzean uzteko unea da
Benetako irtenbidea eredu sozioekonomiko berri bat eratzean datza, gauzen jabetza baloratu beharrean, Gaiarekiko zoriontasuna eta harmonia bilatzen duena. "Kapitalismozenoaren" aroa atzean uzteko unea da. Egun batean esnatzen zarenean, dinosauroa ez da gehiago han izango, Otero jauna.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Beharbada ez duzu jakingo nor den Donald Berwick, edo zergaitik aipatzen dudan artikuluaren izenburuan. Gauza bera gertatzen zaie, agerikoa da, abian den Osasun Itunean parte hartzen ari diren gehienei. Ez dakite zer den Berwicken Helburu Hirukoitza, are gutxiago eredu hau... [+]
Aurreko egunetan Larraitz Ugarte abokatuak idatzitako La motosierra puede ser tentadora artikuluak zeresan handia eman du sektore zabal batean. Administrazio publikoaren barruan ohikoak diren egoera batzuk mahai gainean jartzen ditu, tartean efizientzia falta, ardura eta kontrol... [+]
Garrantzitsua al da hizkuntza bat zuzen erabiltzea? Zer puntutaraino da hain beharrezkoa gramatika menderatzea edo hiztegi zabal bat edukitzea? Betidanik entzun izan ohi dut hizkuntzaren garrantzia, baina pentsatzen jarri ostean, ondorio batera iritsi naiz. Pentsatzeak askotan... [+]
Aspaldian bisitatzen ez nuen eta hainbertze gustatzen zitzaidan leku batera joan nintzen aurrekoan. Bertan nengoela, gustura sentitu nintzen eta zera pentsatu nuen: hau da nire leku kuttuna. Kuttuna, kuttuna, kuttuna; hitza jira eta biraka etxerako bidean. Kuriositateak jota... [+]
Nerabeek eta gazteek, ibilbide akademikoan zehar, behin baino gehiagotan jasoko dute lagungarria izango zaien ikasketetarako edo-eta lanbiderako orientabidea. Gidaritza eskaini behar zaie, zalantzez beterik egon ohi baitira erabaki garrantzitsuak hartu behar dituzten bakoitzean,... [+]
Gure hizkuntzaren aurkako beste eraso bat jasan behar izan dugu Nafarroako Gobernuko Hezkuntza Departamentuaren eskutik; PAI programan euskararen aurkako aldaketa bat egitera behartu gaituzte. Azken urteotan, legeak hala aginduta, D ereduko ikastetxe berriek PAI programa sartu... [+]
Hezkuntza publikoko irakasleok hamabost urtetan berriztu gabeko lan-hitzarmena eguneratzeko eta hobetzeko beharra eta eskubidea dugu. Horretarako, benetako negoziazio batean murgilduta egon beharko genuke, baina errealitatea negargarria da. Negoziazio batean, alde oro ados... [+]
Badira bi aste beste behin makroproiektuei kaleetan oposizio argi bat erakutsi geniela. Milaka eta milaka pertsona atera ginen kalera dinamika suntsitzaile honek amaitu behar duela aldarrikatzera. Bada, dirudienez horrek ez du lurraren suntsiketaren aldeko politikarietan inolako... [+]
Duela aste batzuk, Diputazio kalean, Gasteizko erdigunean, bi gizonek etxerik gabeko pertsona bat bota zuten lo egiten zuen lokalaren kanpoaldeko eskailera-buru txikitik. Bota ez ezik, berehala metalezko baranda bat ere jarri zuten lonjaren aurrean. Lokala luzaroan hutsik egon... [+]
Hizkuntzakeriatik edo glotofobiatik eta, zer esanik ez, euskararen aurkako gorrototik, askotan ikusi izan dugu gure euskara makila guztien zahagi bihurturik. Azkena, Anton Arriola Kutxabankeko presidentea ibili zaigu makilakari lanetan gure hizkuntzari astindu eta makilakada... [+]
Ez dezazuela lotura hau Ezkiotik bilatu, ez eta Altsasutik ere, are gutxiago Ebro ibaia Castejonetik zeharkatuz. Euskal Yaren eta Nafarroako AHTaren arteko lotura, edo hobeto esanda, loturak, dagoeneko errealitate bat dira. Pluralean dauden lotura horiexek dira kezkatu beharko... [+]
Ez atera zalapartarik, ez konfrontatu, ez biktimizatu... eta obeditu. Subjektu zapaldu gisa, kasu honetan euskaldun gisa, mintzo gara, zenbatetan entzun behar izan ditugu halakoak? Ironiaz, honelaxe esan zuen, duela bi urte, Euskaltzale Independentiston Topaketan, Amets... [+]
Aurten "Israel Premier Tech" txirrindularitza talde israeldarra ez da Lizarraldeko Miguel Indurain Sari Nagusia lasterketara etorriko. Berri ona da hori Palestinaren askapenaren alde gaudenontzat eta munstro sionistarekin harreman oro etetea nahi dugunontzat, izan... [+]
Intsumituek denbora luzez egindako borroka gogorra eta mingarria izan zen, baina irabazi zuten, eta garaipen hura behin betikoa izango zela uste genuen, atzera bueltarik gabea. Baina badirudi, politikari batzuen ahotik aterata, eskalada militaristari gorazarre egin eta berriz... [+]
Punto Bobo liburuaren irakurketan murgilduta, Itxaso Martin Zapirain egilearen Eromena, Azpimemoria eta Isiltasunak Idazten ikerketa lanean sentitu nuen egiazkotasun eta maila etikoarekin egin dut berriz ere topo. Eta hortaz, hara bueltatu. “Oihu izateko jaio zen isiltasun... [+]