2000 grabaziotik gora jaso dira euskal dantzen ikus-entzunezko ondarea babesteko proiektuan

  • Euskal dantzen ikus-entzunezko ondarea arriskuan zegoela ikusita, hondatu aurretik bildu eta digitalizatzeko lanak egin dituzte. Zortzi urte iraun dituen programan 2000 grabaziotik gora digitalizatu eta dokumentatu dituzte, eta fitxak dagoeneko kontsulta daitezke Eresbilen katalogo orokorrean.

Artikulu hau CC BY-SA 3.0 lizentziari esker ekarri dugu.

2022ko azaroaren 29an - 09:47
Beskoitzeko kaskarotak, 1990.
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.

Eresbilen zuzendaritzapean eta Eusko Jaurlaritzaren Kultura Sailak babestuta, Dantzan elkartea aritu da irudien bilketa eta katalogazio lanak egiten. Euskal dantzaren dokumentazioen mapak erakutsi zuen hainbat dantza taldetan ikus-entzunezko bildumak zeudela. Grabazio gehienak 1970, 80 eta 90 hamarkadetakoak ziren eta ikusita bideo-zinten bizi-iraupena 20-25 urtekoa dela, erabaki zen zinten digitalizazioa premiazkoa zela grabazio horietan jasotako ondarea babesteko. Horrela, dantza bideoen eta filmazioen premiazko digitalizazio plana izan da indarrean 2015-2022 bitartean.

Talde, erakunde eta norbanakoekin kontaktuan jarri eta gordeta zituzten materialak digitalizatzeko aukera eskaini zaie. Zinta horiek Dantzan-en jaso, ordenatu, etiketatu eta Sincro ekoiztetxeak digitalizatu ditu. Behin digitalizatuta, dokumentazio lana egin da, besteak beste, grabazioen lekuak eta datak identifikatu, parte-hartzaileak adierazi eta minutuz minutu agertzen diren irudiak eta dantzak deskribatuta. Jasotako informazio hori katalogo bateratu batean jasotzen ari da Eresbil, euskal musikaren artxiboa.

Digitalizatu eta katalogatu diren bildumak

31 bilduma digitalizatu eta dokumentatu dira, 5 erakundeenak, 17 dantza taldeenak eta 9 norbanakoenak. Zehazki honako bildumak digitalizatu dira 2015-2022 urteetan:

  • Erakundeak: Ikerfolk, Arabako Dantzarien Biltzarra, Gipuzkoako Dantzarien Biltzarra, Iparraldeko Dantzarien Biltzarra, Dantzan.eus.

  • Dantza taldeak: Haritz (Elgoibar), Kezka (Eibar), Gure Kai (Deba), Mendi Alde (Santurtzi), Aurtzaka (Beasain), Elai Alai (Portugalete), Oñatz (Oñati), Duguna (Iruñea), Itsas Alde (Bakio), Maritzuli (Baiona-Biarritz), Goizaldi (Goizaldi), Indarra (Gasteiz), Trebeska (Donostia), Begiraleak (Donibane Lohizune), Itxas Argia (Getxo), Andra Mari (Galdakao) eta Oinak Arin (Beskoitze).

  • Norbanakoak: Ander Barrenetxea, Jexux Larrea (Ikerfolk), Felipe Amutxastegi, Patxi Laborda, Jaime Albillos, Xabier Etxabe, Josu Agirre, Lisa Korkostegi eta Eric Bouvier.

Askotariko irudiak

Dantza irudiak erakusten dituzten zintak dokumentatu dira nagusiki, baina badira Euskal Herriko festa eta beste zenbait erritu agertzen direnak ere. Dantza ardatz duten hainbat motatako grabazioak jaso eta eremuka sailkatu dira.

  • Tokian tokikoak: 182 lekutako dantza eta festa tradizionalen irudiak ageri dira. Herri batzuetan tradizio bat baino gehiago ageri dira.

  • Emanaldiak, ikuskizunak eta jaialdiak: 1.143 emanaldiren irudiak identifikatu dira guztira. Zenbaitetan dantza talde eta ikuskizunak errepikatzen dira eta beste askotan ezin izan da lekua edota emanaldia identifikatu.

  • Dantza txapelketak: dantza solte eta aurresku txapelketak dira, guztira, 70.

  • Dantzari egunak: hainbat herritako dantzari egunak dira, guztira 53.

  • Maskaradak: 59 emanaldi identifikatu dira

  • Bestelakoak (ikastaroak, entseguak, elkarrizketak, aste kulturalak, dantzaldiak, dokumentalak): Bestelakoak erakusten dizkiguten 488 ekitaldi daude.

Irudi gehienak Euskal Herrikoak dira, baina badira atzerrikoak ere; batik bat taldeek egindako biretakoak, baina badaude Euskal Herritik kanpoko dantza tradizio jasotzen dituzten irudia gutxi batzuk ere. Proiektu osoan jaso diren irudi gehienak 1980 eta 1990ko hamarkadakoak dira, 2000ko hamarkadako irudiak ere oparoak dira.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Euskal dantza tradizionala
Ez da efimeroa, ez, euskal dantza-hizkuntza

Dantzaren munduan gabiltzanok askotan errepikatzen dugun ideia da dantza efimeroa dela. Elhuyar hiztegiak espainoleko "efímero"-ren ordaintzat ematen ditu honakoak: efimero, suntsikor, galkor, iragankor, iraungikor, ilaun. Ez dut gogoan nori irakurri nion... [+]


2024-10-30 | dantzan.eus
Euskal dantzako diplomarako lehen urratsak Ipar Euskal Herrian

Azken urteetan Lapurdiko kontserbatorioan euskararen eta diziplina tradizionalen presentzia handitu da eta euskal dantzako ibilbideari forma ematen ari dira; irailean hasi da lehen zikloa. “Herri Elkargoa sortu zen Iparraldean eta nahi zuten herri musika eta herri... [+]


Lesakan ezpata-dantzari ateratzeko listan zain

Lesakako ezpata-dantzariak San Fermin egunerako ezpata-dantzako entseguetan dabiltza azken hilabetean. Hamabost atera ohi dira dantzara, eta besteak titularren batek hurrengo urteetarako lekua utzi zain daude.


2024-06-17 | dantzan.eus
Ba al datoz gazteak euskal dantzara?

Transmisioa eta dantza taldeetako erreleboa aztertu nahi izan dugu Dantzan Ikasi topaketetan, eta gazte belaunaldiek lan egiteko ereduak ezagutu nahi izan ditugu “Gazteen parte-hartzea euskal dantzan” mahai inguruan: Eder Niño Barakaldoko... [+]


2024-06-12 | dantzan.eus
Dugunak botako du Iruñeko Sanferminetako txupinazoa

Iruñeko alkate Joseba Asironek prentsaurrekoan iragarri duenez, Duguna dantza taldeak jaurtiko du 2024ko Sanferminetako txupinazoa. Duguna izan da Iruñeko herritarren boto gehien jaso duen hautagaitza. Hain zuzen dantza taldearen sorreraren 75. urteurrena ospatzen... [+]


2024-04-17 | dantzan.eus
Dantzan babestu ziren Garaziko errefuxiatuen kolonian

Gerratik ihesi 1937ko ekainean Donibane Garazin Bilbo eta inguruetako 600 haur jaso zituzten. Hiriburuko Ziudadelan Eusko Jaurlaritzaren menpeko eskola kolonia bihurtu zuten, eta bi urtean 8-14 urteko 800 bat haur igaro ziren bertatik. Haurrekin 80 bat heldu ere iritsi ziren:... [+]


2024-04-15 | Euskal Irratiak
300 dantzari bildu ditu Iparraldeko dantzari egunak Hendaian

Aste hondar honetan euskal dantzen hiriburu bilakatu da Hendaia. Akelarre dantza talde hendaiarraren 50. urtemugaren testuinguruan, Lapurdi, Baxe Nafarroa eta Xiberoako hamasei dantza talde elkartu ditu bertan Iparraldeko Dantzarien Biltzarrak.


2024-03-22 | dantzan.eus
Duguna dantza taldearen erakusketa Iruñean, 75. urteurreneko ospakizunetan

Iazko azaroko Sansaturnino eguneko ospakizunak gibelean utzita, Iruñeko Duguna dantza taldeak 75. urteurreneko ekitaldiekin aitzina eginen du  martxo hondar eta apiril hastapenean. Ondorengo lerroetan taldeak berak azaltzen ditu ospakizunok.


2024-01-31 | dantzan.eus
Inauteriak 2024 oinarrizko egutegia

Kaskarotak eta maskaradak kasik urtearekin batera hasi dira eta jarraian etorri dira beste zenbait inauteri festa. Goiztiarrenak urtarrilean ari dira ospatzen, baina aurten inauteri gehienak datoz oso goiz. Otsailaren 8an izango da Ostegun gizena eta 13an Inaute asteartea. Hadi!... [+]


2024-01-10 | dantzan.eus
Dantza, kantua eta jan-edana, kaskarotak martxan!

Urtarrileko lehen asteburuarekin atera dira kaskarot goiztiarrenak. Beskoitzekoak izan dira lehenak eta otsail hasierara arte larunbatez eta igandez astero ibiliko dira herriko auzoetan etxez etxe dantzan eta festan. Goiztiarrenak eta irteera gehiena egiten dituztenak dira... [+]


2023-12-22 | dantzan.eus
Filipe Oihanburu euskal dantzari eta koreografoa hil da

Dantzaria, koreografoa, abesbatzako zuzendaria, idazlea… 102 urterekin zendu da Filipe Oihanburu (Argeles-Gazost-Miarritze, 1921-2023) Miarritzeko bere etxean. Hain zuzen Miarritzeko Urrezko Domina jasoa zuen euskal dantzan eta musikan egindako lan guztiagatik. Segundo de... [+]


Mutil-dantza baztertzailerik gabe, lehen aldiz Baztanen

Baztango herrietako festetan Mutil-dantza parekideak egitea “mugarri garrantzitsu bat gainditzea” dela adierazi du Plazara Dantzara taldeak. Hala ere, azpimarratu du dena ez dagoela “irabazita” eta oraindik “bide luzea” dutela egiteko.


2023-11-02 | dantzan.eus
Oldarraldiaren kontrako manifestaziorako soka-dantza tutoriala

Azaroaren 4ean euskalgintzak deitutako manifestazioa eginen da Bilbon, 17:00etatik aitzina, Oldarraldiaren aurrean, euskararekin bat, euskaraz bat lelopean. Manifestazio jendetsua izatea espero da eta bukaeran, bestelako esku-hartzeekin batera, soka-dantzan aritzera... [+]


Eguneraketa berriak daude