Gaurko egunez, duela 50 urte, Euskal Herriko langile mugimenduak bere historiako kapitulu garrantzitsua idatzi zuen. Hegoaldean 200.000 langilek greba orokorra egin zuten erregimen frankistaren aurka. Mobilizazio hark argi utzi zuen Euskal Herriko mugimendu antifrankista Espainiakoaren oso bestelakoa zela.

Greba urte bereko udaberrian hasi zen prestatzen. CCOOren koordinadora orokorrean udazkenerako 24 orduko lanuztea proposatu zuten. Alabaina, PCE burgesiaren sektoreak antifrankismora erakarri nahian zebilen eta uztailean Junta Democrática delakoa aurkeztu zuten horretarako. Ondorioz, Espainiako CCOOk grebaren ideia baztertu zuen, burgesiaren sektore demokratikoak ez urruntzeko. Hego Euskal Herriko CCOOn, ordea, PCEk pisu apalagoa zeukan. Ezkerrerago kokatutako indar politikoek –batik bat MCE, ORT eta LCR-ETA VI bezalako indar iraultzaileek– aurrera egitea erabaki zuten. Deialdiak aldarrikapen zerrenda edo “plataforma” bateratu bat zekarren, gai ekonomiko eta politikoak nahasten zituena. Abenduaren 11rako ezarri zuten zita.

Aurreko egunetan, abenduaren 2 eta 3an ETApm-k, LAIAk eta Gipuzkoako Langile Komiteek preso politikoen aldeko greba deialdia egin zuten. Mobilizazio hark, ordea, oihartzun mugatua izan zuen. Soilik Gipuzkoako eskualde batzuetan izan zuen jarraipen nabarmena, batik bat, Goierrin eta Oarsoaldean. Giroa berotzen ari zen, baina onena etortzeko zegoen.

Grebaren eguna iritsitakoan, hamarnaka lantoki, denda eta ikastetxe itxi zituzten, grebalariek kaleak hartu zituzten. Lanuztea oso zabala izan zen, batik bat Gipuzkoa, Bizkaia eta Nafarroa Garaian. Egun hartan 500 lagun atxilotu zituzten eta Hernanin eta Tolosan segurtasun indarrek suzko armak baliatu zituzten manifestarien aurka. Grebak ezustean harrapatu zituen, bai agintari frankistak eta baita PCE bera ere. Cambio 16 aldizkariaren lerroburuak halaxe deskribatu zuen egoera: “Pais Vasco. Superhuelga”.

Mobilizazio hark hainbat ondorio izan zituen. 1) Agerian utzi zuen Hego Euskal Herriko langile mugimenduren indar korrelazio berezia. Mobilizazio horren bidez, PCEren ezkerrera kokatzen ziren alderdiek giharra erakutsi zuten eta errespetua irabazi zuten. Posible zen milaka lagun kalera ateratzea aldarrikapen politiko eta ekonomikoekin; baita PCEren iritziaren kontra ere. Ezker abertzaleak, bestalde, artean masa-mobilizazioak gidatzeko gaitasun apala zeukan. 2) Indar korrelazio hark Euskal Herriko CCOO bitan zatitzea eragin zuen. PCEren aldeko sektore moderatuak CONE koordinadora eratu zuten, Ezkerraldeko eta Gipuzkoako batzordeen atal baten babesa zeukana. Ezker erradikalak bultzatutakoek, aldiz, CECO eratu zuten, Nafarroako batzorde guztiak, Gipuzkoako gehienak eta Bizkaikoen parte bat elkartzen zituena. 3) Abenduaren 11ko ajeetatik langile mugimenduak beste mugarri garrantzitsu bat jarri zuen. Potasas de Navarra meatzean, greban parte hartu zuten enplegatu batzuei zigorrak ezarri zizkieten. Horiei aurre egiteko meatzariek hamabost eguneko itxialdia egin zuten 1975eko urtarrilean. Lurrazpian zeuden bitartean, lurrazalean Nafarroak beste greba orokor bat bizi izan zuen, abenduaren 11tik apenas aste gutxi batzuk pasatu zirenean.

Eta hala, irrintzi bat entzun zen ezpataren aurrean. Abenduaren 11koa eta gero beste asko etorri ziren. Askok iraultzaren bezpera ikusi zuen orduko mobilizazioetan, baina diktadura eta gero ez zen goiz-alba gorririk izan. Hala ere, merezi zuen borrokatzea.