1938an Ezkabatik ihes egindako Emiliano Miguel Portugalen gorpuzkiak identifikatu ditu Memoriaren Institutuak

  • 21 urteko Dueñaseko (Palentzia) bizilaguna zen eta Larrasoañan (Esteribar) hil zuten, ihesi zihoala. Gertakarien lekuko izan zen neskato baten testigantzari esker aurkitu ahal izan zuten hobia 2018an.

Artikulu hau CC BY-SA 3.0 lizentziari esker ekarri dugu.

2021eko abuztuaren 18an - 08:23
Azken eguneraketa: 10:56
Ezkabako gotorlekua.
Memoriaren Nafarroako Institutuaren bidez Herritarrekiko Harremanetako Departamenduari lotuta dagoen DNA Bankuak, baieztatu du Emiliano Miguel Portugal zela 2018ko uztailean Larrasoañan hobitik atera zuten lau pertsonetako bat. Iaz Valladolideko Leoncio de la Fuente Ramos identifikatu zuten toki horretan bertan.
 
Emiliano Miguel, Leoncio de la Fuente eta beste bi iheslari, oraindik identifikatu gabekoak, Larrasoaña inguruan atxilotu zituzten, eta hilerriaren inguruan erail eta lurperatu zituzten. Paulina Linzoain gertakarien lekuko izan zen neskatoaren testigantzari esker aurkitu ahal izan zuten hobia 2018an.
 
Honekin dagoeneko 30 dira Nafarroako DNA Bankuak identifikatutako gorpuzkiak, baina oraindik identifikatu gabeko asko daude. Gaur egun 274 espediente daude irekita, baina familia asko falta dira harremanetan jartzeko eta gorpuzkiak asko aurkitzeko. Horregatik, Nafarroako Memoriaren Institutuak elkarlanerako deia egin du, bai hobi posibleak aurkitzeko, bai iheslarien senideak aurkitzeko, haien lagin genetikoekin identifikazio berriak egin ahal izateko.
 
Identifikazio horiek lortzeko beharrezkoa da ikerketa-prozesu luze bat egitea eta testigantzak biltzea. Kasu honetan, Herritarrekiko Harremanen Departamenduak eskerrak eman nahi dizkio Dueñaseko Memoria Historikoa Berreskuratzeko Elkarteari, Emiliano Miguel Portugalen senideekin harremanetan jartzeagatik eta identifikatzeko aukera eman duten DNA laginak hartzeagatik. Halaber, Fermin Ezkieta bezalako ikertzaileen, Txinparta-Fuerte de San Cristóbal bezalako elkarteen, Aranzadi Zientzia Elkartearen eta NASERTIC enpresa publikoaren laborategi genetikoaren lana eta konpromisoa eskertu ditu.
 
Ihesaldi jendetsua
 
Emiliano Miguel Portugal 1916ko urriaren 15ean jaio zen Santibáñez de Esguevan (Burgos). 21 urte zituen Ezkaba mendiko San Kristobal gotorlekuko ihesean hil zutenean. Eraildako 85 Gaztela eta Leongo presoetako bat izan zen, guztiak 1938ko maiatzaren 22an ihesaldian parte hartu zuten 795 presoen taldekoak.
 
Igande arratsalde hartan, presoek espetxearen kontrola hartu zuten, eta horietako askok mugarantz ihes egiteari ekin zioten, baina agintari frankistak jakinaren gainean jarri zituzten, eta laster antolatu zuten jazarpena, sarraskia eragin zuena: soilik hiruk (edo lauk, hipotesi batzuen arabera) lortu zuten muga zeharkatzea. Gainerakoak atxilotu egin zituzten, asko berriz ere gotorlekura eraman zituzten eta 206 atxilotuak izan ondoren hil zituzten.

Kanal honetatik interesatuko zaizu: Oroimen historikoa
Martxoak 3a “askatasunez” oroitzeko aldarria egin dute

ELA, LAB, ESK eta STEILAS sindikatuek eta M3 elkarteak "herrikoia eta sozialki plurala" den memoria eguna "errepresiorik gabe" egitea eskatu dute. Eusko Jaurlaritzari zuzendutako eskaera da, "iaz ez bezala", aurten manifestatzeko eskubidea... [+]


1936an kontzentrazio esparru izandako Pequeña Velocidad pabiloia mantendu egingo dute Irunen

Irungo tren geltokian, Aduanaren eraikinaren atzealdean dagoen Pequeña Velocidad pabiloiak zutik jarraituko du, 1936ko gerraosteko giltzapetze-sistema beldurgarriaren lekuko gisa, talde memorialisten borrrokaren ondorioz. Pabiloia frankistek erabili zuten 1936tik 1942ra,... [+]


Argitaratu gabeko 36ko gerrako bideoak eskura jarri ditu Los Angelesko Unibertsitateak

Donostiako eta Gipuzkoako beste udalerrietako irudiak ikus daitezke unibertsitatearen webgunean.


Erorien Monumentuko sinbologia faxista duten elementuak kentzeko eta interpretazio zentroa sortzeko lege proposamena aurkeztu dute

PSN, EH Bildu eta Geroa Bai talde parlamentarien sinadurarekin aurkeztu da gaur eta onartua izateko babesa izango du.


2025-02-06 | dantzan.eus
Lazkaon aspaldi galdu ziren inauteriak berpiztuko dituzte

Lazkaon 1960-70ko hamarkadan galdu ziren inauteriak berreskuratzeko asmotan dabiltzala irakurri dugu azken asteetan. Festa haietatik abiatuta herriko hainbat talde elkartu eta otsailaren 28an plazaratuko dira inauteriak ospatzera. Xehetasun gehiago jakin nahian Oin Arin dantza... [+]


2025-01-28 | Leire Ibar
La Cumbre Donostiako Udalaren esku uzteko eskatu dute elkarte memorialistek

Memoria Demokratikoaren Legea bete eta Lasa eta Zabala bahitu eta torturatu zituzten Donostiako La Cumbre eraikina memoria historikorako gune bihur dezaten exijitu dute Gipuzkoako Batzar Nagusietan. Jauregia 2023an Donostiako Udalari utzi behar zion estatuak, baina prozedura... [+]


2025-01-22 | Julene Flamarique
Gorriz margotu dute Iruñeko Erorien Monumentua, ‘Caídos eraitsi’ eta ‘Faxismoaren aurka lehen lerrora’ aldarripean

Astearte gauean egin dituzte pintaketak, bizilagunek azaldu dutenez. Fatxada nagusia, bertako ateak eta alboetako paretak margotu dituzte. Gazte Koordinadora Sozialistak urtarrilaren 25rako deitutako mobilizazioarekin bat egiten du aldarriak.


2025-01-20 | Julene Flamarique
Iruñeko Erorien Monumentua eraistea eskatu dute

Elkarte memorialisten ustetan, Rozalejoko Markesaren Jauregia, Nafarroako Memoriaren Institutua kokatuko litzatekeen tokia, "omenaldi, oroimen eta oroimenerako lokal bat" izan daiteke, eta Maravillas Lamberto izena eraman. Manifestariek adierazi dute ez dela nahikoa... [+]


Joxe Mari Esparza: “Txikitik handira borrokatu behar dugu, egunerokoan gertu ditugun gauzak aldatuz”

Tafallan, nekazal giroko etxe batean sortu zen 1951. urtean. “Neolitikoan bezala bizi ginen, animaliez eta soroez inguratuta”. Nerabe zelarik, 'Luzuriaga’ lantegian hasi zen lanean. Bertan, hogei urtez aritu zen. Lantegian ekintzaile sindikala izan zen;... [+]


Iruñeko Erorien Monumentuaren eraispena eskatzeko manifestazioa egingo dute larunbat honetan Iruñean

Talde memorialistek deitutako manifestazioa Erorien monumentuan hasiko da 18:00etan eta Gazteluko plazan bukatuko da. Amaierako ekitaldian El Drogas, Gran Ritxarson, Ilargigorri eta La Chula Potrak esku hartuko dute, besteak beste. Gaia orokorrean nola dagoen azaldu dugu... [+]


Jesus Carrera “diktadurak sortutako egoera bidegabeen biktimatzat” aitortu du Hondarribiko udalak

Jesus Carreraren erailketaren 80 urteurrenean udal adierazpena plazaratu dute Hondarribiko udalbatza osatzen duten alderdi politiko guztiek.


Koldo Amatria
“Eraistea da Erorien Monumentuaren esanahia aldatzeko modu bakarra”

Eraispenaren aldeko elkarteek manifestazioa antolatu dute larunbatean Iruñean. Irrintzi Plazan manifestazioaren deitzailea den Koldo Amatriarekin hitz egin dugu.

 


2024-12-27 | Julene Flamarique
Elkarte memorialistek manifestatzera deitu dute urtarrilaren 18an, Erorien Monumentua eraistea galdegiteko

Elkarte memorialistek kritikatu egin dute Iruñeko Udalak Erorien Monumentua eraisteari uko egiteko hartutako erabakia. Memoria Demokratikoaren Legea “oker interpretatzea” egotzi diote Joseba Asiron alkateari, eta mobilizazio batera deitu dute urtarrilaren... [+]


Urduñako espetxe frankistako biktima gehiago deshobiratzeko lanak abiatu dituzte berriro

Astelehenean abiatu zituzten lanak eta frankismo garaiko 20 biktima berriren gorpuak topatu dituzte honezkero. Asteburura arte luzatuko dute gorpuzkiak lurpetik ateratzeko hirugarren kanpaina.


Eguneraketa berriak daude