1936an eraildako baten hezurdura atera dute Lizarrustin
Olaberriako 17 urte gazte baten hezurdura izan daiteke. Familia, etxarriarrak, udaleko eta gobernu ordezkariak izan ziren lurretik ateratzearen lekuko. Une hunkigarriak bizi izan zituzten.
Aranzadi zientzia elkarteko kideak, Paco Etxeberria antropologo eta forentsea buru zutela, gizonezko baten hezurdura atera zuten atzo goizean. Lizarrustin izan zen, Quifosa inguruan. Aranzadikoak lanean hasi eta lehenik Oviedo bi fusilen 3 bala kaskilloak opatu zituzten. Beste bala kaskilloa errematatzeko erabili zutena ere agertu zen. Ondoren, hezurdura. Aldamenean ezpartina txuriak eta koilara bat ere agertu ziren.
DNA probak egin eta egiaztatu faltan, lur azpitik ateratakoa Marcelo Lasa Ceberio Olaberriako 17 urteko gaztearen hezurdura izan daiteke. Abertzalea zen eta 1936ko agorrilaren 25ean erail zuten. Basoan egon den hezurdura oso hondatuta dago, hanketako hezurrak kontserbatu dira batez ere. DNA laginak atera eta Nafarroako Gobernuaren bankuan gordeko dira, beharrezko identifikazioak egiteko.
Hezurdura opatzeko Francisco Lakuntza Larraza etxarriarraren lekukotasuna ezinbestekoa izan da. 1936an Lizarrustin bizi zen eta 6 urte zituela gorpua arrastaka nola zeramaten ikusi zuen. Antza, aitarekin eta osabarekin arrantzan zegoen, tiro hotsak entzun eta kaxko batera igo eta handik bi gizonezkok beste bat hilda zutela ikusi zuen. Aldegiteko eta ez begiratzeko esan omen zioten. Pago baten erreferentzia eman zuen eta handik ez oso urrun agertu zen hezurdura. Beraren zehaztasunak eta familiak eta Aranzadi elkarteak jasotako datuak oinarri hartuta, heriotzaren leku zehatza aurkitu ahal izan da.
.jpg)
Esandakoak
Eneka Maiz Ulaiar alkateak familiari “izandako inplikazioagatik eta kemenagatik” eskerrak eman zizkien, hura izan baitira indusketa sustatu duena. Esker ona Aranzadi elkarteko kideei azaldu zien, “egindako lan profesionalagatik”. Maizek Nafarroako Gobernuarendako esker oneko hitza ere izan zituen, exhumazio hau bere gain hartu zuelako. Etxarri Aranazko alkateak gaineratu zuen, herriko Sufrimenduaren Mapan beste urrats bat eman zela gorpuzkiaren aurkikuntzarekin. “Etorkizuna bakean eta askatasunean eraikitzeko, beharrezkoa da iraganeko korapiloak askatzea, eta memoria eta erreparazioa bermatzea” gaineratu zuen.
Herritarrekiko eta Erakundeekiko Harremanetarako kontseilari Ana Ollo eta Josemi Gaston, Nafarroako Memoriaren Institutuko buruak Lizarrustin izan ziren. Ollok herritarren lekukotzen garrantzia azpimarratu zuen. Aldi berean, gogorarazi zuten larunbatekoa Nafarroako Gobernuaren lurpetik ateratzeko programaren barruan kokatzen dela, “memoria eta giza eskubideen politika publikoen lehentasunezko konpromisoetako bat da”. Aranzadi zientzia elkartearekin duen hitzarmenaren fruituak ere nabarmendu zuten: 75 gorpuzki berreskuratu eta 21 pertsona identifikatu dira eta familiari bueltatu zaizkie erreparazio erakunde-ekitaldietan. Identifikazio gehiago egiteko desagertuen senideek euren DNA laginak uztearen garrantzia azpimarratu zuten.
Albiste hau Guaixek argitaratu du eta Creative Commons lizentziari esker ekarri dugu.
1945ean Neuengammeko nazien kontzentrazio esparruan hil zen Jean Iribarne gamerearraren diru-zorroa berreskuratu eta bere senideei eman diete. Ipar Euskal Herrian gutxienez 350 herritar deportatu zituzten erresistentzian parte hartzeagatik, eta ia erdia ez ziren bizirik atera.
Kirola eta oroimena uztartuko dituzte, bigarrenez, mendi-martxa baten bitartez. Ez da lehiakorra izanen, helburua beste bat delako. La Fuga izeneko mendi martxak 1938ko sarraskia gogorarazi nahi du. Ezkabako gotorlekuan hasi eta Urepelen amaituko da. Maiatzaren 17an eginen dute.
Fusilamenduak, elektrodoak eta poltsa, hobi komunak, kolpismoa, jazarpena, drogak, Galindo, umiliazioak, gerra zikina, Intxaurrondo, narkotrafikoa, estoldak, hizkuntza inposaketa, Altsasu, inpunitatea… Guardia Zibilaren lorratza iluna da Euskal Herrian, baita Espainiako... [+]
Gogora Institutuak 1936ko Gerrako biktimen inguruan egindako txostenean "erreketeak, falangistak, Kondor Legioko hegazkinlari alemaniar naziak eta faxista italiarrak" ageri direla salatu du Intxorta 1937 elkarteak, eta izen horiek kentzeko eskatu du. Maria Jesus San Jose... [+]
Familiak eskatu bezala, aurten Angel oroitzeko ekitaldia lore-eskaintza txiki bat izan da, Martin Azpilikueta kalean oroitarazten duen plakaren ondoan. 21 urte geroago, Angel jada biktima-estatus ofizialarekin gogoratzen dute.
Bilbo Hari Gorria dinamikarekin ekarriko ditu gurera azken 150 urteetako Bilboko efemerideak Etxebarrieta Memoria Elkarteak. Iker Egiraun kideak xehetasunak eskaini dizkigu.
33/2013 Foru Legeari Xedapen gehigarri bat gehitu zaio datozen aldaketak gauzatu ahal izateko, eta horren bidez ahalbidetzen da “erregimen frankistaren garaipenaren gorespenezkoak gertatzen diren zati sinbolikoak erretiratzea eta kupularen barnealdeko margolanak... [+]
1976ko martxoaren 3an, Gasteizen, Poliziak ehunka tiro egin zituen asanbladan bildutako jendetzaren aurka, zabalduz eta erradikalizatuz zihoan greba mugimendua odoletan ito nahian. Bost langile hil zituzten, baina “egun hartan hildakoak gehiago ez izatea ia miraria... [+]
Memoria eta Bizikidetzako, Kanpo Ekintzako eta Euskarako Departamentuko Memoriaren Nafarroako Institutuak "Maistrak eta maisu errepresaliatuak Nafarroan (1936-1976)" hezkuntza-webgunea aurkeztu du.
ELA, LAB, ESK eta STEILAS sindikatuek eta M3 elkarteak "herrikoia eta sozialki plurala" den memoria eguna "errepresiorik gabe" egitea eskatu dute. Eusko Jaurlaritzari zuzendutako eskaera da, "iaz ez bezala", aurten manifestatzeko eskubidea bermatzeko... [+]
Irungo tren geltokian, Aduanaren eraikinaren atzealdean dagoen Pequeña Velocidad pabiloiak zutik jarraituko du, 1936ko gerraosteko giltzapetze-sistema beldurgarriaren lekuko gisa, talde memorialisten borrrokaren ondorioz. Pabiloia frankistek erabili zuten 1936tik 1942ra,... [+]
Donostiako eta Gipuzkoako beste udalerrietako irudiak ikus daitezke unibertsitatearen webgunean.
PSN, EH Bildu eta Geroa Bai talde parlamentarien sinadurarekin aurkeztu da gaur eta onartua izateko babesa izango du.
Lazkaon 1960-70ko hamarkadan galdu ziren inauteriak berreskuratzeko asmotan dabiltzala irakurri dugu azken asteetan. Festa haietatik abiatuta herriko hainbat talde elkartu eta otsailaren 28an plazaratuko dira inauteriak ospatzera. Xehetasun gehiago jakin nahian Oin Arin dantza... [+]
Memoria Demokratikoaren Legea bete eta Lasa eta Zabala bahitu eta torturatu zituzten Donostiako La Cumbre eraikina memoria historikorako gune bihur dezaten exijitu dute Gipuzkoako Batzar Nagusietan. Jauregia 2023an Donostiako Udalari utzi behar zion estatuak, baina prozedura... [+]