1936an Bastidan fusilatutako hamabi errepublikazaleak omendu dituzte
1936ko azaroan frankistek hamabi errepublikazale hil zituzten Bastidan, eta errepide ondoko hobi batean lurperatu. 1980an desobiratu zituzten gorpuak, eta igandean hildakoen oroimena eta duintasuna erreparatzera bidean beste pauso bat emanez, omenaldi ekitaldia egin zuten. Bertan parte hartu zuten, besteak beste, Bastidako Udalak, Gogora institutuak eta Eusko Jaurlaritzak.
Nicolás Martínez de Sojo Bastida, Félix Urrecho Ruiz, Leopoldo González Izarra, Ismenio Moneo Tordomar, Francisco Sanjuan Melchán, Braulio Antón García, Vicente Rojas Carboneras, Felices del Campo Ábalos, Juan Martínez Ábalos, Martín Ramírez Apilánez, Ceferino Sagredo Hermosilla eta Cipriano Sagredo Hermosilla. Espainiako II. Errepublika babesteagatik 1936an Bastidan (Arabar Errioxa) fusilatutako hamabi errepublikazaleen izenak dira. Judizioz kanpo hilak eta errepide bazterreko hobi batean lurperatuak izan ziren urte hartako azaroaren 6an, eta hantxe ehortzirik egon ziren beren gorpuak, harik eta 1980an hamarkadan desobiratu zituzten arte. Fusilatuen familiak, gizarte zibilak eta La Barranca elkarteak bultzatu zuten desobiratzea, eta behin hori egindakoan, San Vicente de la Sonsierrako hilerriko panteoi batean lurperatu zituzten hamabi fusilatuen gorpuak.
Biktimak omendu eta horien oroimena berreskuratzera bidean beste pauso bat eman zuten igandean, Bastidan fusilatutakoen oroimenez-1936 ekitaldiarekin. Eusko Legebiltzarrak hobia duintzeko emandako agindua betez antolatu zuten ekitaldia Bastidako Udalak eta Gogora Memoriaren, Bizikidetzaren eta Giza Eskubideen Institutuak, eta bertan parte hartu zuen Eusko Jaurlaritzak ere, Beatriz Artolazabal Berdintasun, Justizia eta Gizarte Politiketako sailburuaren ordezkaritzarekin. Sailburuaren hitzetan, Bastidako hobia duintzeko ekitaldia askatasunaren, demokraziaren eta justizia sozialaren defentsaren sinboloa da. "Familiaren memoria herri honen memoria kolektibo eta instituzionalaren parte izatera igaro da: hobia duinduz, haren duintasuna eta guztion duintasuna itzultzen jarraitzen dugu", adierazi zuen.
Ekitaldia
Bastidako Kultur Etxean eman zioten hasiera ekitaldiari, bideo baten emanaldiarekin. Bideoak fusilatuen familietako kideen eta desobiratzea bultzatu zuten zenbaiten testigantzak jasotzen zituen, azalduz nola gauzatu zuten gorpuen berreskuratzea eta zer izan zen eurentzat hura guztia bizitzea.
Bideoaren ostean, Bastidako alkate Laura Pérezek hartu zuen hitza, bertaratutakoei ongietorria eginez, eta 36ko azaroan fusilatutako errioxarren memoria berreskuratzearen garrantziaz mintzatuz. Jesús Ángel Cámara, Errioxan Memoria Historikoa zaintzeko La Barranca elkarteko kideak eta Nicolás Sojo Gómez, 1936an fusilatutako Nicolás Martínez de Sojoren bilobak ere hartu zuten hitza alkatearen hitzartzearen ondotik.
Artolazabalek ere hartu zuen hitza, eta ondoren Iñigo Arregi eskultorearen Duintasuna eskulturaren erreplika bana banatu zien fusilatuen senideei.
Hitzari tokia eman ostean, Bastidatik Rivas del Teresoraino doan errepidearen bazter batera abiatu zen ekitaldia, hobia kokatuta zegoen tokira. Bertan, fusilatuta hildako Martin Ramirez Apilanezen eta Braulio Antonenen bilobek, Alejandro Bayonak eta Jose Luis Antonek, hamabi fusilatuen izenak grabaturik dituen plaka desestali zuten. Plaka hobia zegoen tokian kokatu da, eta QR kode bat dauka izenen ondoan, hobiaren gaineko informazioa jasotzen duen web-orri batera bideratzen duena bisitaria; hilketen inguruabarrei, gorpuzkiak berreskuratzeko prozesuari eta ondorengo lurperatzeari buruzko informazioa aurkitu daiteke.
Ekitaldiari akabera emateko, ohorezko aurreskua eta lore-eskaintza egin zituzten.
Labastida 1933 proiektuak 1936ko fusilamenduen eta ekitaldiaren gainean ere idatzi du bere webgunean, eta igandeko ekitaldiaren bideoa zabaldu du sare sozialetan:
??? Homenaje a las 12 personas fusiladas en 1936 y enterradas en una fosa a las afueras de #Labastida
?? https://t.co/moIgzegFEc#Memoria eta #Duintasuna pic.twitter.com/nQTvqRsCJ1
— Labastida 1933 (@Labastida1933) November 6, 2022
ELA, LAB, ESK eta STEILAS sindikatuek eta M3 elkarteak "herrikoia eta sozialki plurala" den memoria eguna "errepresiorik gabe" egitea eskatu dute. Eusko Jaurlaritzari zuzendutako eskaera da, "iaz ez bezala", aurten manifestatzeko eskubidea... [+]
Irungo tren geltokian, Aduanaren eraikinaren atzealdean dagoen Pequeña Velocidad pabiloiak zutik jarraituko du, 1936ko gerraosteko giltzapetze-sistema beldurgarriaren lekuko gisa, talde memorialisten borrrokaren ondorioz. Pabiloia frankistek erabili zuten 1936tik 1942ra,... [+]
Donostiako eta Gipuzkoako beste udalerrietako irudiak ikus daitezke unibertsitatearen webgunean.
PSN, EH Bildu eta Geroa Bai talde parlamentarien sinadurarekin aurkeztu da gaur eta onartua izateko babesa izango du.
Lazkaon 1960-70ko hamarkadan galdu ziren inauteriak berreskuratzeko asmotan dabiltzala irakurri dugu azken asteetan. Festa haietatik abiatuta herriko hainbat talde elkartu eta otsailaren 28an plazaratuko dira inauteriak ospatzera. Xehetasun gehiago jakin nahian Oin Arin dantza... [+]
Memoria Demokratikoaren Legea bete eta Lasa eta Zabala bahitu eta torturatu zituzten Donostiako La Cumbre eraikina memoria historikorako gune bihur dezaten exijitu dute Gipuzkoako Batzar Nagusietan. Jauregia 2023an Donostiako Udalari utzi behar zion estatuak, baina prozedura... [+]
Astearte gauean egin dituzte pintaketak, bizilagunek azaldu dutenez. Fatxada nagusia, bertako ateak eta alboetako paretak margotu dituzte. Gazte Koordinadora Sozialistak urtarrilaren 25rako deitutako mobilizazioarekin bat egiten du aldarriak.
Elkarte memorialisten ustetan, Rozalejoko Markesaren Jauregia, Nafarroako Memoriaren Institutua kokatuko litzatekeen tokia, "omenaldi, oroimen eta oroimenerako lokal bat" izan daiteke, eta Maravillas Lamberto izena eraman. Manifestariek adierazi dute ez dela nahikoa... [+]
Tafallan, nekazal giroko etxe batean sortu zen 1951. urtean. “Neolitikoan bezala bizi ginen, animaliez eta soroez inguratuta”. Nerabe zelarik, 'Luzuriaga’ lantegian hasi zen lanean. Bertan, hogei urtez aritu zen. Lantegian ekintzaile sindikala izan zen;... [+]
Talde memorialistek deitutako manifestazioa Erorien monumentuan hasiko da 18:00etan eta Gazteluko plazan bukatuko da. Amaierako ekitaldian El Drogas, Gran Ritxarson, Ilargigorri eta La Chula Potrak esku hartuko dute, besteak beste. Gaia orokorrean nola dagoen azaldu dugu... [+]
Jesus Carreraren erailketaren 80 urteurrenean udal adierazpena plazaratu dute Hondarribiko udalbatza osatzen duten alderdi politiko guztiek.
Eraispenaren aldeko elkarteek manifestazioa antolatu dute larunbatean Iruñean. Irrintzi Plazan manifestazioaren deitzailea den Koldo Amatriarekin hitz egin dugu.
Elkarte memorialistek kritikatu egin dute Iruñeko Udalak Erorien Monumentua eraisteari uko egiteko hartutako erabakia. Memoria Demokratikoaren Legea “oker interpretatzea” egotzi diote Joseba Asiron alkateari, eta mobilizazio batera deitu dute urtarrilaren... [+]
Astelehenean abiatu zituzten lanak eta frankismo garaiko 20 biktima berriren gorpuak topatu dituzte honezkero. Asteburura arte luzatuko dute gorpuzkiak lurpetik ateratzeko hirugarren kanpaina.