108.000 eta 12.000 euroko bi isun jaso ditu Aiarako Zorroza Gestión de Residuos enpresak
Jarduera-lizentzian jasota ez dauden lanak egiteagatik eta eskatutako datuak eta informazioa emateari uko egiteagatik zigortu du Aiarako Udalak Zorroza Gestión de Residuos enpresa. 2016tik hona ugariak dira enpresaren kudeaketa eta azpiegitura zalantzan jartzen dituzten azterketak. Aiaraldea Komunikabideak Udalaren eta Osalanen txostenak ikertu ditu.
Udal teknikariek egindako hainbat txosten teknikotan oinarrituta, Aiarako Udalak Zorroza Gestión de Residuos zigortu du. Bi isun jarri dizkio hondakin-kudeaketa enpresari. Alde batetik, arau-hauste larri bezala kalifikatu dute jarduera-lizentziari lotuak ez dauden jarduerak aurrera eramatea, eta 108.000 euroko isuna ezarriz. Informazioa ezkutatu eta datuak emateari uko egitegatik, bigarren isun bat jarri diote ere; 12.000 euroko zigor ekonomikoa.
Txosten teknikoak azken urteetan egindako ikuskapen eta azterketa desberdinak ditu oinarri, azkena 2020 uztailaren 20an burutu zen. Aurretik, 2020ko martxoan eta 2017ko sutearen ostean ere ikuskaritza teknikoak egin dituzte Zorroza enpresan, hauen, zein Ertzaintzaren edota Osalanen txostenen informazioa ere baliatu dute txostena osatzeko.
Lizentziaz kanpoko jarduera
Zorroza Gestión de Residuosek 2010ean eskuratu zuen jarduera-lizentzia, isiltasun administratiboaren bidez. Geroztik, Udalak emandako lizentziaz harago dauden jarduerak garatu dituela adierazten du txostena, hala nola, lizentziak baimentzen ez dituen eraikuntzako hondakinen kudeaketa.
“Lizentzia isiltasun administratiboz lortu izanak ez dio eskumenik ematen enpresari jarduera modu inkontrolatuan garatzeko” ondorioztatu dute udal teknikariek.
Txostenek, gainera, praktika “inkontrolatu” honen jarraikortasunean jarri du arreta. Izan ere, 2016ko abenduan jaso zuen Zorroza Gestión de Residuos-ek lehenengo inspekzio bisita. Bertan lizentzian jasota ez zeuden hondakinak kudeatzen ari zirela egiaztatu zuten teknikariek. Lau urteren ostean praktika hori aldatu egin ez dela adierazi dute, udalak behin eta berriz lizentzian zehaztutakoa betetzea eskatu arren.
Arau-hauste horren berregite jarraitua eta jarduera erregularizatzeko iniziatiba falta, astungarri bezala kalifikatu dituzte 108.000 euroko zigorra ezartzerako unean.
Jarduera arriskutsua
Enpresaren eremuan ingurumenarentzako eta pertsonen ongizaterako arrisku larria existitzen dela ondorioztatzen du txosten teknikoak. Txosten honek, 2017ko azaroaren 23an Osalanek egindako azterketa bat du oinarritzat.
Azterketa horretan, besteak beste, azpiegituraren egoera ikuskatu zuten. Lur asfaltatuaren egoera prekarioa eta lixibatuak biltzeko sistema falta jaso zituzten teknikariek. Horrek inguru naturalean elementu kutsakorren metaketa areagotzen du, txostenaren arabera. Txostenak, hondokoa frogatzeko argazkiak aurkezten ditu.Zorroza Gestión de Resiudosek, gainera, isurketak, euri-uren sare orokorrera egiten ditu; aurretiaz inongo arazketa prozesurik gauzatu gabe.
Pabilloi barruan altxatu diren hondakin metak ere elementu oso arriskutsutzat jotzen ditu Osalanen azterketak. Hondakin pila hauek pertsonen erorketak eragiteaz gain, suteen aurrean arrisku nabaria direla nabarmentzen du. Izan ere, instalazioen ebakuazioa oztopatu egiten du, bai eta segurtasun elementuak ezkutatu ere.
Aurreikuspen ilunenak bete ditu txostenak. 2017ko urrian eta 2020ko urrian sute bana piztu zen hondakinen kudeaketa enpresan; 2020ko otsailean, ordea, Bassirou Dione langileak bizia galdu zuen 8,7 metroko altueratik amildu ostean. Lan baldintza prekarioek bestelako lan-istripu ugari eragin dituzte ere. Horrela salatu zuten enpresako langile oihek, Dioneren heriotzaren ostean.
Soka luzea
Zorroza enpresak 2010ean lortu zuen lizentzia, eta 2016an Udalak egindako inspekzio teknikoaz geroztik etengabeak izan dira tokiko gobernuak enpresaren egoera eta jarduera erregularizatzeko egindako eskaerak.
Orotara zazpi alkatetza dekretu baino gehiago onartu ditu Aiarako Udalak gaiarekin erlazionatuta. 2016an izan zen lehenengoa; orduko hartan enpresa kanpoaldean pilatutako hondakinak erretiratzea eta enpresaren lursaila errespetatzea eskatu zitzaion. Gerora gehiago etorri dira, errekerimendu desberdinekin: jarduera-lizentzia eguneratzea, lixibiatuak biltzeko sistema ezartzea, neurri zuzentzaileak aplikatzea, kontenedore batzuk erretiratzea...
Enpresak behin eta berriz uko egin dio neurri horiek ezartzeari, kontrakoa frogatzen ahalegindu den arren, eta horrek ekarri ditu Aiarako Udalak ezarritako santzio ekonomikoak.
Zorrozak hainbat alegazio aurkeztu ditu, zigorrei iskin egiteko, tartean Udalak “enpresa itotzeko grina” zuela argudiatu izan du, bai eta hau kaltetzeko botereen desbideratzea egon dela. Txosten guztiek, ordea, atzera bota dituzte enpresaren argudioak.
Astelehen honetan zendu da langilea Muskizeko enpresan, mantentze lanak egiten zituen bitartean. Zerbitzu medikuek berehala esku hartu bazuten ere, ez zuten lortu suspertzea. UGT sindikatuak lan istripu honen arrazoiak ikertzea exijitu du.
56 urteko garraiolari lesakarra hil zen lanean Irunen, kamioia kargatzen ari zela. Transportes Etxetrans enpresako langilea zen. Aurten 11 garraiolari hil dira lanean, horietariko asko, azken hau bezala, bihotzekoak jota LAB sindikatuak ohar batean jakinarazi duen bezala... [+]
Geltokiko kafetegi bateko kristalak garbitzen ari zela, hiru metroko altueratik erorita zendu da 55 urteko gizona. Aurten Euskal Herrian lan istrupuengatik hil den 54. langilea izan da.
Langilea eskualdekoa zen eta Zamalloa enpresa azpi-kontratatuarentzat egiten zuen lan.
Ezbeharretatik egun gutxitara zendu dira langile biak. LAB, ESK, STEILAS, EHNE-etxalde eta HIRU sindikatuek osatutako intersindikalak kontzentrazioa egingo du urriaren 31an Bilbon Confebask patronalaren egoitzaren aurrean heriotza biak salatzearren. Aurten 50 dira jada... [+]
56 urteko langile bat hil da Lizarran, Agralco (Agrupacion Alcoholera de Bodegas Cooperativas) biltegian lanean ari zela. 10:00ak aldera gertatu da ezbeharra, Lizarran la alcoholera moduan ezagutzen den nekazaritza hondakinen biltegian.
LAB, CGT, Steilas, ESK, EHNE eta Hiru sindikatuek salatu dituzte Nafarroan altueratik erorita hil diren hamar langileen kasuak.
Loiun (Bizkaia) eta Olletan (Nafarroa) hil dira langileak, astearte goizean, biak erorikoen ondorioz. Aurten Euskal Herrian 47 behargin hil dira laneko istripuetan. Nafarroan hamabi lan istripu izan dira aurtengo lehen seihilekoan, eta lan istripuen intzidentzia tasan datu... [+]
Lan-istripu larria izan zen igandean Funesen (Nafarroa), Elaborados Naturales de la Ribera del Ebro elikagai-enpresan. 29 urteko gizona gauean bertan erietxean hil zela jakinarazi zuen Foruzaingoak.
LAB, ESK, STEILAS, EHNE-Etxealde eta Hiru sindikatuek Gipuzkoako Foru Aldundiaren aurrean elkarretaratzea egin dute Lodosan lan-istripu hilgarria izan zuen garraiolariaren heriotza salatzeko. Sektorean lan-baldintza duinak galdegin dituzte patronalak eta instituzioek gaixotu eta... [+]
Irunberriko etxe partikular batean lanean ari zela erorita hil da 42 urteko iruindarra. Sindikatuen esanetan, lan-segurtasun araudia "ez da betetzen" eta erantzukizunak argitzeko eskatu dute. LABen arabera, jadanik 42 dira Euskal Herrian lanean ari zirela hildakoak.
Asviamie amiantoaren biktimen elkartearen hitzetan, Gasteizko Lan-arloko 2. Epaitegiak Sidenor eta Cofivacasa enpresei ezarritako isunak erakusten du enpresek ez dutela betetzen "langileen osasuna babesteko obligazioa".
30 urteko behargina hil da Amezketako (Gipuzkoa) paper fabrikan. Ibarra Argi Lanak enpresak azpikontratatuta zegoen. Elkarretaratzea egin dute ostiralean, 11:00etan, gertatutakoa salatzeko. 2024an hil den 38. langilea dela adierazi du LABek.
Istripu bat Ataunen (Gipuzkoa) gertatu da, abuztuaren 22an. Bestea Iurretan (Bizkaia) gertatu zen abuztuaren 14an.
Lan istripuz 33 pertsona hil dira Euskal Herrian aurten. Azkenekoa, Iruñeko sanferminetan garbiketan lanean ari zen Iosu izeneko langilea. Kamioiaren gainetik erori zen eta hartutako golpe larriaren ondorioz hil da. LABek FCC (Iruñerriko Mankomunitateko... [+]