106 fusilaturen memoria biltzen du Eloko Teileriaren Memoriaren Parkeak
Igande honetan inauguratu zuten Nafarroako Elo herrian 1936ko uztaila eta azaroa bitartean falangistek eta erreketeek fusilatu zituzten 106 pertsona oroitzen dituen parkea. Eloko Teileriako hilobi komuna dago bertan, 36ko Gerrako Nafarroako hobirik handiena.
1936ko urriaren 21ean faxistek 66 preso atera zituzten Tafallako espetxetik, fusilatu eta hobi honetan lurperatu zituzten. Baina Eloko heriotzaren dantza lehenago hasi zen, Irailaren 18an errekete talde batek Agoizko 11 herritaren fusilatu eta Eloko zulo honetan ehortzi zituzten. Urrian zehar Tafallako 27 herritara, Azkoiengo 13, Berbinzanako 12 eta inguruko herrietako beste hainbat. Eta horrela, Nafarroako Unibertsitate Publikoko artxiboetan ageri denez, hilabete horietan 106 pertsonari lur eman zieten Eloko zuloan.
Teileriako Ahaztuak
2016an sortu zen Teileriako Ahaztuak elkartea Elon eta azken hiru urte hauetan elkarteak kemenez jardun du memoriaren parke hau eraikitzeko. Bidean makina bat arazo ere izan dituzte, baina azkenean iritsi dira abenduaren 15era eta egin da Teileriako Memoriaren Parkea inauguratzeko ekitaldia. Ehunka pertsonak hartu zuen parte bertan, bestak beste Fermin Valencia abeslaria, Sustrai Colina bertsolaria, dantzariak, José Miguel Gastón Nafarroako Memoriaren Institutuko zuzendaria, Ana Ollo kontseilaria eta inguruko herrietako alkate eta zinegotzi ugari.
Esako 7ak falta dira
1978an 80 pertsonaren gorpuzkinak atera zituzten Teileriako hilobian egin ziren lehen deshobiratze lanetan, baina oraindik badira gehiago eta aurki hasiko dira Esako zazpi herritarren bilatze lanak.
Patxi Aldunate eskultoreak egindako lau burdinazko xafla jarri dira zutik parkean, hobi honetan ehortzitako guztien izenak grabatuta dituztela. Teileriako Ahaztuak-eko ordezkariek gogorarazi zuten gisan, bai gaur egungo herritarrek eta baita hurrengo belaunaldiek ere gogora dezaten nola 36an faxistek hil zituzten milaka pertsona Francoren altxamenduaren aurka eta askatasunaren alde egiteagatik.
Hemen igandeko ekitaldia, Ahotsa.info-k egindako bideoan:
Gaurtik aurrera, Eloko Teilerian hildako eta lurperatutako frankismoko biktimek bere tokia, oroigarria eta aitorpena daukate errepide ondoan. Aske eta duin! A partir de ahora, las víctimas del franquismo asesinadas y enterradas en la Tejería de Monreal tienen su lugar de memoria pic.twitter.com/XqGTwjuskf
— Eva Aranguren (@EvaAranguren1) December 14, 2019
Otxandioko bonbardaketaren erantzule nagusietako bat da Angel Salas Larrazabal urduñarra. Hortaz, herritarren aurka Euskal Herrian eginiko lehen bonbardaketan parte hartu zuen.
1936an fusilatu zuten frankistek, une horietan Arabako diputatua zela, eta herriko beste 42 fusilatuen hilobian bertan sartu zituzten Manuelen gorpuzkinak.
Antonia Manot hil da 95 urte bete berritan, bere seme Diego Paredesek sare sozialetan jakinarazi duenez.
Gurasoak hilik, etxeko ganbara husteari ekin zioten
seme-alabek. Hainbat gauzaren artean, koaderno eta paper sorta, argazkiak eta nahi beste agiri. Bego Ariznabarreta Orbeak aita aspaldi zenduaren gerrako memoria harrigarriak zurian beltz irakurri, eta jabetu zen altxorraz,... [+]
Aurten ere, uztailaren 8an, astelehenean gogoratuko dute German Rodrigez haren omenezko oroitarriaren alboan. 13:00etan izanen da: aurreskua lehenbizi, Mikel Lasarteren bertsoak gero eta La Furia eta Fermin Balentziaren emanaldiak bukatzeko. Iluntzean, Peñak, isilik eta... [+]
Naiz.eus-ek aurreratutakoaren arabera, 2004ko martxoan Espainiako polizia batek eta bere semeak erail zuten Angel Berrueta eta bere alargun zein seme alabek, Nafarroako Gobernuaren aitortza ofiziala jasoko dute, indar polizialen indarkeriaren biktima moduan.
1939 eta 1941 bitartean Igari eta Bidankoze arteko errepidea eraikitzera behartu zituzten frankismoaren 2.400 esklaboak omendu zituzten larunbatean, Igariko gainean. Errepresaliatu antifaxista haien memoriak gure bidea izan behar duela aldarrikatu zuten omenaldia antolatu zuen... [+]
Nafarroako Torturatuen Sareak jakinarazi du hemeretzi biktima berri onartu dituela Nafarroako Gobernuko Aitortza eta Erreparaziorako Batzordeak, horietariko bost 2005-2011 urte artean torturatu zituzten Mikeldi Diez, Iker Aristu, Oihan Ataun, Garbiñe Urra eta Mikel... [+]
Alesbesekoa jaiotzez, Saratxon bizi zen Unión Republicana alderdiko kidea, bere emaztea hango maistra baitzen. 1936ko irailean erail zuten frankistek eta ostiralean lortu zuten bere gorpuzkinak identifikatzea.
Hari buruzko aipamenik apenas iritsi zaigu historia liburuetan, baina Jesús Carrera Olascoaga (Hondarribia 1911 – Alcala de Henares 1945) Espainiako Alderdi Komunistaren idazkari nagusi izatera iritsi zen. Frankistek atxilotu, torturatu eta fusilatua, bere... [+]
Erorien Monumentua eraisteko eskatzen duten memoria elkarteen ustez ezin da eraikin frankista horren etorkizuna utzi herritarren esku: “Faxismoa omentzen duen eraikinarekin zer egin frankismoaren oinordekoek ere parte hartzen ahal duten galdeketa batek ezin du... [+]