Bilurren itzal luzea gure geografian
Iraganera bidaia bat egitea proposatuko dizugu hemen, irakurle. Iragan desoroso batera.
Azken bost mendeetan euskal herritar franko ibili da munduan barrena konkista eta kolonizatze prozesuetan, baita esklaboen salerosketan eta esplotazioan ere. Baina hori apenas ageri zaigu liburuetan, are gutxiago gure hiri eta herrietako kaleen izen zein izanean.
Esklabotzaren gaia, "ez-memoria" bat da Euskal Herriaren historian, EHUko irakasle Oscar Álvarezek idatzi duen gisan. Gure iruditerian geratu zaiguna da giza trafikoa ez zela existitu lurralde honetan, eta herrietako jauregi, armarri eta industriak eraiki zirela merkatari trebeei esker, horregatik zor dizkiegula plakak kale-kantoietan eta eskulturak plaza nagusietan.
Hori guztia biluztu gura dugu bost ibilbide hauekin: Donostia, Lapurdiko kostaldea, Gasteiz, Ibaizabal eta Nafarroako Mendialdea izan ditugu abiapuntu eta helmuga. Baina izan zitezkeen Cádiz, Sevilla, Bartzelona, Habana edo Manila... Uste baino luzeagoa baita ez-memoria horrek ezkutatzen digun itzala.
[Artikulu hau ARGIAren Gakoak 2024 108 orrialdeko aldizkari berezian argitaratu da. ARGIA Jendeak paperean edo PDFan jasoko du, bakoitzak hautatu duen gisan. Oraindik ez baduzu pausoa eman, egin zaitez ARGIAkoa eta plazer handiz bidaliko dizugu! Gainerakoek, Azokan eros dezakezue]
ARGIAko erredakzioak aurtengo zortzi hilabeteotan kaleratu diren diskoen artean hiru hautatu ditu, gomendatzeko.
Herrialde berri batera moldatzeak dakarren astindu identitarioaz gain, migrazio-bidaietan eta berton aurre egin behar dieten indarkeriek oztopatzen dituzte etorkinen bizipenak. Psikoterapia da ondoeza sendatzeko bide bat, baina ez bakarra.
ARGIAko erredakzioaren eskutik, sei ikus-entzunezko proposamen.
Hamasen erasoaren ezohiko muntak, eta Israelgo gerra-kabineteak hari emandako erantzunaren desmasiak zerikusi zuzena dute ondorio geopolitikoen sakonerarekin. Ekialde Ertainean eta nazioarteko aliantzetan aldaketak eragin ditu genozidioak: Israelek zer irabazi eta galdu du?... [+]
Zirrara eta pasioaren eroale da Arantxa Orbegozo Txitxi (Tolosa, 1962). Bizitza darama eskuetan eta hura eskaintzen dio zuzentzen zaion edonori. Atleta izan da, txirrindularia, eta bere buruari proposatu dizkion beste hainbat diziplinatan aritua. Hala eta guztiz ere, benetan... [+]