Gaur gaurkoz, hala ere, ez dago garbi erreferenduma egingo denik. Eta ez Espainiako Estatuak jar ditzakeen oztopoengatik –jarriko dituela–, Junts pel Sík berau deitzeko Generalitateko aurrekontuen onarpena CUPi baldintza gisa jarri diolako baino. Kataluniako Gobernuak 2015eko aurrekontuak luzatu behar izan ditu 2016rako CUPek sostengurik eman ez ziolako; honen ondorioz, Carles Puigdemont Generalitateko lehendakariak konfiantza mozio bat deitu zuen. Honek tentsio handia ekarri zuen prozesu burujabea aurrera daramaten aktoreen artean. Azkenean CUPek sostengua eman zion lehendakariari, baina aurrekontuen negoziazioak airean darrai.

Convergènciaren eta ERCren ustez, aurrekontuen onarpena ezinbestekoa da une honetan gobernuaren egonkortasuna bermatzeko. Baina Junts pel Sík Legebiltzarreko 135 parlamentarietatik 60 bakarrik ditu, eta CUPen menpe da. Oriol Junqueras errepublikarrak zuzentzen duen Ekonomia Sailak aurkeztutako aurrekontuak ez dira kapitalismoaren aurkako indarraren gustukoak, zeinak errenta oparoenen gaineko presio fiskal handiagoa nahiko lukeen. 2017ko lehen hilabeteetan negoziazioetan akordiorik lortzen ez bada, seguruenik Katalunia berriz izango da hauteskunde aurreratuen atarian. CUPek aurrekontuak onartzen ez baditu Puigdemontek eta Junts Pel Sík nekez onartuko dute erreferendum bat egitea.    

Erreferenduma eta desobedientziaren erronka

Aurrekontuak onartzen badira, Generalitateak kudeaketa gaitzeko erronka izango du esku artean: aldebakartasunez bultzatutako erreferenduma gauzatzea, Espainiako Estatua aurka izanda. Azaroaren 9ko itzala deialdiaren gainean da: 2014an, independentziari buruzko kontsulta izan behar zuena, prozesu parte-hartzaile sinbolikoa izaten amaitu zuen Konstituzio Auzitegiak debekatu ondoren; Artur Masen erabakia izan zen hura, horrek ERCren eta CUPen haserrea piztu zuen, baina azkenean A-9 ‘apaldu’ hari sostengua eman zioten.

Une honetan desberdina izan beharko luke: Junts pel Sík eta CUPek Konstituzio Auzitegiaren ebazpenak ez onartzeko prestutasuna agertu zuten 2015eko azaroaren 9an legebiltzarrean onartutako adierazpenean. Eta, bistan da, Konstituzio Auzitegiak bertan behera utziko du Kataluniatik deitutako edozelako erreferendum.

Horrexegatik desobedientziaren gaia ere giltzarrietakoa izango da 2017an. Gaiaren bueltan diren aktoreen artean ez dago kontu honi heltzeko estrategia bateraturik. Aurrez aurre jarri eta CUPek tinko egin nahi dio aurre auzitegi espainiarretatik datorren edozelako erasori; Junts Pel Sík, aldiz, ikuspegi gradualistagoa du. Dagoeneko, gai honek hainbatetan ekarri du bi indarren arteko talka 2016an. Junts Pel Sík helegiteak jarri ditu Konstituzio Auzitegiaren inpugnazioen aurka eta CUP kritiko agertu da jarrera honekin. Ezkerreko independentismoaren indarraren aburuz, desobedientzia beharrezkoa izango da norbaitek “prozesismoa” deitu duenarekin amaitzeko, hau da, Estatuarekin apurtzeko Junts Pel Síren eta bereziki Convergència-ren munduak duten politika ezarekin amaitzeko.

Alderdi Demokrataren eta CUPen barne borborra

Soberanismoaren espazio politikoa borborka ari da, bereziki lehengo Convergènciaren oinordeko den Kataluniako Alderdi Demokrata. Artur Masen ondoan emandako urratsak eta Carles Puigdemont lehendakaritzara iritsi izanak sakoneko dardara ekarri dute alderdira, jadanik ustezko ustelkeria kontuez zipriztindua zegoena. 2017an Palau kasua epaituko da eta, %3ko Aferaren eta Pujol Auziaren ikerketek ere aurrera jarraituko dute.

Masek ordezkatzen duen Convergènciak –“negozioen sektorea” ei den horri eta kudeaketa ekonomiko liberalenari lotua– oraindik ez du onartu bere buruzagi izandakoak lehendakaritzari uko egin izana eta prozesuaren agenda baldintzatzen jarraitu nahi du.  Puigdemontek, bestalde, ez du alderdiaren kontrola, baina bai lidergo instituzionala eta ez du bigarren mailako aktore izan nahi. Egungo presidenteak ez du Masek moduko jarrera agintezalerik, eta beste indar independentistekiko akordioa bilatzeko joera handiagoa du, baita CUPekin ere.

CUPen barruan ere eztabaida handia da independentzia erdiesteko Junts pel Sírekin akordioa mantentzearen aldeko indarrak eta egungo partida apurtuko luketenen artean. Lehenek prozesua amaitzeko gobernua sostengatzen jarraituko lukete, honek esparru sozialean hainbat kontutan amore ematea ekar balezake ere, adibidez aurrekontuetan; bigarrenak apurketaren alde leudeke, honek independentzia prozesuari begira egon den jarduera batasunaren amaiera ekarriko balu ere. Bi posizioak tentsioan egon ziren Masen inbestiduraren eztabaidan eta egoera hori errepikatu liteke 2017an.

En Comú-koen espazioa eta Ada Colau

Kataluniako politikaren 2017ko beste osagai esanguratsuetako bat En Comú-koek eratuko duten subjektu politiko berria izango da. Barcelona en Comú eta Ada Colauk, eta En Comú Podem-ek 2016ko Espainiako hauteskundeetan izandako arrakastaren ondoren, En Comú-koek esparru honetan dagoen sigla eta proiektu saltsa-maltsa ordenatu beharrean dira.

Mundu honetan bi aktore desberdin bereizi behar dira: lehenik, Barcelona en Comú-ko bultzatzaileak, Ada Colauren inguruan egituratzen dena; bigarrenik, PSUC historikoaren oinordeko den ICV-EUiAren espazioa; eta hirugarrenik, Podemoseko espazioa, Katalunian Parlament-eko diputatu Albano Dantek gidatzen duena. Espazio politiko hau guzti hau nola eratzen den eta zer jarrera hartzen duen erreferendumaren eta independentziaren gaian guztiz erabakigarria izan daiteke Kataluniaren etorkizun politikorako.