Os franquistas entraron en Arrasate. Para entón, moitos mondragoneses fuxiran a Bizkaia, evacuando o pobo a medida que os franquistas se achegaron. A fronte durou varios días protexendo Arrasate, pero o desequilibrio armamentístico e a superioridade do bando franquista na velocidade fixo que o Exército Vasco tivese que retroceder. A guerra de 1936, seguida da represión franquista, deixou unha profunda ferida en Mondragón. 50 persoas asasinadas ou desaparecidas, máis de 100 condenadas con longa prisión por xuízos farsas sen garantías de ningún tipo e máis de 200 persoas encarceradas ou obrigadas en batallóns obreiros.