A crenza de que o traballo dá sentido ás nosas vidas está en crises, polo menos como o fixo a industrialización tardía. Poderiamos definir este carácter de traballo como unha ética protestante do traballo, da maneira en que a burguesía se desenvolveu con interese propio (útil para o capitalismo), asumida pola clase obreira, así como polos pensamentos do cooperativismo vasco. Á fin e ao cabo, é o traballo asalariado o que durante moito tempo converteunos en suxeitos da sociedade. Si, esa visión deixou a moita xente fóra das identidades hexemónicas.

O sentido do traballo está en crise, porque a precarización se reabriu, porque a propia definición de traballo liberouse do traballo asalariado e volveuse máis complexa, porque o traballo baseado na autoorganización colectiva vestiuse de lentes feministas, ecoloxistas e antirrazistas, porque a crise sistémica ha posto no centro necesidades como a seguridade e a recolocación, porque ha divinizado o lecer (consumo) que o neoliberalismo.

Evitar que a nostalxia da identidade obreira entre no charco dos exercicios reaccionarios e identificar como problema o escapismo que a crise sistémica leva á xente a supostos traballos seguros, teremos que pensar que facer co sentido do traballo. Dado que os oprimidos e invisibles sempre estiveron fóra deste sentido, quizá sexa un primeiro paso escoitalos e darlles sitio como suxeitos. Outro camiño pode ser o de traer ás variables do sentido o traballo auto-organizado e colectivizado que sempre existiu.

Necesitamos, por tanto, unha nova definición e unha nova ética do traballo; unha cuestión complexa. Empecemos polas nosas vidas e territorios. Fagamos a nosa intención de traballar e vivir nos nosos pobos (ben), a nosa liña política e material central. Temos que facer fronte á crise ecosocial que nos asusta e á apocalipse que Joseba Gabilondo definiu ben, dando prestixio social e material aos traballos necesarios para a vida. Por exemplo, o coidado e a produción de alimentos. A educación en relación coa identificación das necesidades materiais e sociais para vivir nos nosos pobos, creando proxectos colectivos de traballo.Para iso deberemos pór na rede e nesta dirección as capacidades, os recursos comúns e os coñecementos que existen nos nosos pobos.

Necesitamos o traballo no seu sentido máis amplo, na comunidade, no colectivo, en igualdade, para que a vida sexa posible. Por iso, adiántovos, no futuro traballaremos nos nosos pobos e barrios.