Xapón, 6 e 9 de agosto de 1945 Estados Unidos lanzou unha bomba atómica causando decenas de miles de mortos en Hiroshima e Nagasaki; aínda que non hai cifras precisas, os cálculos máis prudentes indican que polo menos 210.000 persoas faleceron a finais dese ano. Pero ademais dos mortos, tamén foron moitos os que conseguiron sobrevivir. Hoxe en día quedan uns 140.000 e en xaponés denomínaselles hibakusha, literalmente “persoa afectada pola bomba atómica”. Decidiron concederlles o Premio Nobel da Paz 2024.

Os que recibiron un impacto directo das bombas sufriron queimaduras e feridas que quedaron marcadas no corpo e a cara de forma permanente. A radiación provocou que moitos dos que ao principio parecían feridos tamén sufrisen graves síntomas. Os casos de cancro comezaron a reproducirse máis adiante… E ás consecuencias físicas hai que engadir a influencia psicolóxica: algúns se escaparon das dúas cidades e non volverían en toda a súa vida; outros non poden andar nos arredores dos ríos ou nas pontes pola memoria dos cadáveres que flotaban na auga; e tamén hai algúns que non consomen alimentos porque lles lembran o cheiro dos corpos queimados.

Ademais dos traumas e os medos, moitos sentiron culpables de sobrevivir e de non dar cobertura aos que pedían axuda. Keiko Ogura era entón unha nena de oito anos. “Tras a explosión, dúas persoas que estaban moi graves achegáronse a min para pedirme auga. Deilles auga e os dous morreron diante de min. Pensei que os matei durante moito tempo”.

Aínda por riba, tamén foron rexeitados pola sociedade. Yasiari Yamashita tiña seis anos. “A xente pensaba que tiñamos unha enfermidade contaxiosa. Pensaban que nos tiñan que descartar, que non podían casar connosco nin ser os nosos amigos”. Nada máis empezar a traballar comezou a sufrir os efectos da radiación e, debido á importancia que ten o traballo na cultura xaponesa, “dicíanme que era débil, vago, que non quería traballar”. Para as mulleres a situación era aínda máis complicada, xa que naquela época o seu obxectivo principal era casar. Segundo Keiko Ogura: “Non podiamos dicir que estabamos na cidade aquel día. Si falabamos de radiación, non podiamos casarnos”. Contaban con certificados de sobreviventes que lles permitían acceder á asistencia médica e ás axudas gobernamentais. Pero “dicíannos que non nos ensinasen o certificado”.

Uns poucos hibakushas empezaron a organizarse e, co tempo, ían ser destacados activistas contra as armas nucleares. Pero o medo, a culpabilidade e a marxinación condenaron á maioría a permanecer calados case 80 anos.