Mono, Salva e Inválido
Non era unha tristeza, á beira. E unha gran desesperación. Este ano demos a luz dúas creacións ("Lurez Ezkutua" e "Bidasoa Mintzatu"), obtivemos un gran éxito e, con todo, un sentimento amargo apértame o pescozo.
Levo traballando en teatro uns 30 anos, escribindo, actuando, dirixindo, pasando a escoba, facendo informes, reunións, roldas de prensa, veladas, limpando os baños, subindo escaleiras, conducindo, cargando, focos, cables e e-mails... E polo menos aprendín unha cousa no camiño: a cultura vasca non é un tema, é un anuncio. Unha casa na pantalla Excel a piques de ser completada. Unha que se sitúa na última liña da lista de tarefas. A precariedade, a impotencia e a hostilidade permanente que se vive no ámbito cultural vasco (moitas veces somos insultados, menosprezados ou insultados por falar en eúscaro) non é un tema. A arte vasca é o único centro de inspiración dos vascoparlantes, pero a respiración non é un tema.
Son mono, aprendo por imitación e está directamente ligado ás posibilidades de imitación que teño a capacidade de expresar os meus sentimentos, emocións e reflexións. Para darlle o primeiro bico tentei escariar os bicos que vira no cine. Cando a miña mamá morreu ou tiven que saudar á miña amiga no hospital para sempre, os libros que lin axudáronme a comprender e aclarar os meus sentimentos. Aprendín a compartir a alegría dos primeiros pasos dos meus nenos. É cultural. A función e o deber da arte vasco é enriquecer a linguaxe, alimentalo, compartir as emocións na comunidade e facer da humanidade unha oportunidade para vivir en liberdade. No teatro, por un momento, son parte dunha comunidade, existo en eúscaro sen pensar que vivo en eúscaro. Sinto, penso e avanzo no seo do pobo.
Ofrécense orzamentos catastróficos para a cultura vasca, a inmensa maioría dos artistas vascos vive nunha situación de precariedade e falta de seguridade, e que? Lévasllo ao pescozo e segue andando?
Iso non merece un mínimo de protección? Iso non ten valor? A todos os niveis ofrécense orzamentos catastróficos para a cultura vasca, a inmensa maioría dos artistas vascos vive nunha situación de precariedade e falta de seguridade, e que? Lévasllo ao pescozo e segue andando? Este é o plan estratéxico que se lle ofrece ao noso pobo? A cultura vasca compite nas entregas de premios marxinais, con orzamentos marxinais, en espazos marxinais. En caso de pisar a alfombra vermella, esta debe ser dobrada ou dominada. Salbaia sométese sempre á linguaxe civilizada.
A dificultade de unir sentimentos e pensamento está a converterse nunha enfermidade crónica do vasco actual: alexitimia. En poucas palabras: Somos minusválidos mentais. Aí radica o proceso de deas-euskaldunización, a maioría dos contidos emocionais e comunitarios difúndense en castelán. Isto é unha consecuencia directa dunha política pública. Para garantir os dereitos lingüísticos dos nosos nenos e nenas, as declaracións que se fan ante os xulgados ou na rolda de prensa non teñen moita influencia. Os orzamentos si. Os apoios políticos si. Os proxectos estratéxicos si. Pero cando ouzo discursos estériles que falan de cultura, vénme á cabeza un lema: "Menos informes e máis libros". Esa será a nosa revolución política fundamental.
A lingua e a cultura sempre foron o corazón do pobo e da liberdade; e mirando cara a outro lado, caemos no baskismo. Quizá morreu o nacionalismo? Non o sei. Ás veces penso que si. A cultura da alexitimia e dos informes primou o baskismo e enterrado o patriotismo na horta do colonialismo.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Vivimos nun contexto no que os discursos de odio antifeministas e racistas a nivel mundial están a aumentar gravemente. As narrativas de extrema dereita insérense en todo o mundo tanto polas
redes sociais como polas axendas políticas. O racismo e o antifeminismo... [+]
Moitas veces, despois de mirar as brumas desde a miña casa, ocorreume non coller paraugas, aínda que saiba que vou acabar de empapar. Por que será? Talvez non lle apetece coller o paraugas? Quizá coa esperanza de que non me molle? A pesar de todo, a conclusión foi sempre a... [+]
Recordo que con 16 anos, a Ertzaintza identificoume por primeira vez nunha concentración a favor do eúscaro ante os xulgados de Bergara. Criamos que en Euskal Herria era lexítimo o clamor pola euskaldunización dos tribunais, pero tamén entón faltaría algún permiso,... [+]
O desastre provocado pola pinga fría en Valencia deixounos imaxes dramáticas, tanto polas consecuencias inmediatas que tivo, como porque nos adiantou o futuro que nos espera: que este tipo de fenómenos climáticos extremos van ser cada vez máis numerosos e graves. Isto... [+]
A actualización do Plan Enerxético de Navarra pasa desapercibida. O Goberno de Navarra fíxoo público e, finalizado o prazo de presentación de alegacións, ningún responsable do Goberno explicounos en que consisten as súas propostas á cidadanía.
Na lectura da... [+]
Desde a desaparición da Unión Soviética, a rusofobia foi crecendo. O concepto de seguridade do Consello de Seguridade da ONU de 2002 é moi claro e indica que a seguridade e estabilidade do planeta deben depender dos Estados que non teñen intención de desafiar a Estados... [+]
Andoni Urrestarazu Landazabal naceu na localidade de Araia o 16 de xullo de 1902 e faleceu en Vitoria o 21 de novembro de 1993. Xa se cumpriron 31 anos e creo que é o momento de recoñecer o seu nome e ser, xa que non se coñece ben o legado que deixou. Umandi utilizou o nome... [+]
A escritura de autobiografía é, segundo din, a ferramenta máis eficaz para o desenvolvemento persoal, a máis liberadora. Tirar das cousas do pasado e lembralas, parece que axuda a desatar os nós do presente. Si, axuda a entender o presente e a debuxar un futuro que nos... [+]
Fixen un repaso desde o anuncio da pandemia até a traxedia de Valencia e concluín que a nefasta xestión institucional que ten a mentira e o forupe como devasa é constante da clase gobernante.
Non temos un gobernante substituto válido mentres este sistema pendular non se... [+]
O 19 de novembro é o día mundial do baño. Aínda hoxe, no século XXI, moitos traballadores e traballadoras, aquí, no País Vasco, non teñen dereito a usar o baño nas súas xornadas laborais. Exemplo diso son moitos os traballadores do transporte.
Os aseos son a clave da... [+]
A supervivencia do eúscaro non é o único problema que os vascos xogamos na partida política, pero si, como elemento máis característico da euskaldunización, o que máis reflicte a nosa situación. Mostra moi ben o que non aparece tanto noutros ámbitos. En primeiro lugar,... [+]
Sabemos que a intelixencia artificial está a representar moitos campos no ser humano: confort, velocidade, eficiencia... Fixéronnos crer que o esforzo humano é un obstáculo nas necesidades de velocidade deste mundo capitalista. As agresións para reducir as nosas... [+]
Nas últimas semanas non foi posible para os que traballamos en arquitectura que o fenómeno climático de Valencia non se traduciu no noso discurso de traballo. Porque debemos pensar e deseñar a percorrido da auga en cubertas, sumidoiros, prazas e parques de edificios. Sabemos... [+]
A autoestima ás veces parece algo íntimo. Pero se a autoestima ten que ver coa imaxe que un ten de si mesmo, co valor que se dá a si mesmo, tamén terán que ver as decisións que poida tomar. Que valor ten alguén que non pode decidir? Entón pómonos a mirar á nosa nai. E... [+]
Os Sanmartines son moi coñecidos nos nosos caseríos, xa que é o momento de matar o porco. Con todo, moita xente non saberá que antes o día de San Martín marcaba o fin do ano agrícola. E iso non era ningunha bobada. De feito, a finais de ano había que pagar unha renda... [+]