Quinta columna
Se a Ribeira foi historicamente euskaldun, é o debate bizantino (o debate bizantino: un debate inútil no que cada parte non pode demostrar as súas afirmacións á outra parte) que se repite en Navarra desde hai corenta anos. Jimeno Jurio, ortodoxo pero razoable, así o expresou na súa gran obra sobre o eúscaro: “Non o sabemos, e non temos probas para dicir nin para dicir”. Achegou argumentos e probas indirectas para confirmar que, aínda que fóra da zona, no século XVI a presenza do eúscaro na Ribeira sería importante.
Ademais, a falta de descubrimentos que nos aclaren o caso, querer ir máis aló do que dixo Jimeno non é máis que un desexo de falar en balde. Falar desde o punto de vista da ciencia lingüística. Tampouco é de estrañar; para distinguirse, a xente é capaz de discutir calquera cousa. Por exemplo, non camiña por aí unha cuadrilla que tenta demostrar que a Terra é plana?
Si a Ribeira non comparte as raíces vascas do Reino co resto dos seus territorios, e si non é euskaldun por natureza, que é?
Con todo, cando o tema se axita, aínda que se axita ao amparo da ciencia, a heterodoxia, o racionalismo ou algunha outra palabra de boa reputación, non se quere demostrar nada, senón que se actúa aquí. O debate move as entrañas –Puta Pamplona, Tudela capital–, asegura as páxinas dos xornais, dá a gloria momentánea, satisfai os desexos de protagonismo e engorda os currículos, imprescindible para ninguén que basee a súa carreira profesional no quintaolumnismo político-lingüístico. E é que, na imposibilidade de dilucidar si o eúscaro falou historicamente na Ribeira, o verdadeiramente importante é dar un terreo á postura política hexemónica (non heterodoxa, presencialmente) que sustenta a zonificación lingüística de Navarra, ofrecer un camiño argumental.
Pero atención, porque chegará o día en que se poida dar a volta ao razoamento e o argumento estalar baixo o nariz. A Ribeira, ese querido recuncho que ocupa un pequeno espazo no mapa de Navarra, si non é vasco, iso non quita nada de vasquidad ao resto de territorios do Reino. E, pola contra, a pregunta implícita que leva a súa razón no reverso suscita unha gran dúbida: Si a Ribeira non comparte as raíces vascas do Reino co resto dos seus territorios e non é euskaldun por natureza, a diferenza do resto do Reino, que é?
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Recollín o seu e-mail no portal da folga, no correo persoal. Ao principio pensei que era para dar a coñecer, como moitos outros, as posibilidades que temos ante a folga. Pero non, o e-mail recibido era o movemento político e comunicativo contra a folga.
Confesareivos que me... [+]
Asteburu honetan 'estetikoa' hitzaren inguruan pentsatzen aritu naiz, lagun batek esandako esaldi baten harira: “Lan hau estetikoa da”. Estetikoa hitzaren etimologia aztertu dut, badirudi jatorrian zentzumenen bidez hautematea zela bere esanahia, eta gerora... [+]
Azken urteotan, industria politikaren kontzeptua hainbat mailatan indarrez berragertu da. Neoliberalismoaren mailua izandako erakundeak, Nazioarteko Diru Funtsak, gaur egun zera azpimarratzen du: merkatuek baliabideak modu eraginkorrean esleitzeko eta arazo horiek konpontzeko... [+]
O día anterior, en Bilbao, reuninme cun amigo no bar Bira. Púxenme a pasear e dixen: “Claro, como es Giputxia, ja, ja”. E el subliñou que non era guipuscoano. Sen entendelo, continuei dicindo, “Ah! Non? Pero naciches en San Sebastián?”. “Si, nacín alí, pero eu... [+]
Tiven moitas dúbidas, independentemente de que abrise ou non o melón. Atrevereime, maldita sexa! Quero pór sobre a mesa unha reflexión que teño en mente hai tempo: non é xusto que a muller que deu a luz teña a mesma duración que o outro proxenitor. Mellor dito, o mesmo... [+]
Mundu mailako erasoaldi inperialista betean gaude, mendebaldeko burgesiak gidatuta. Ofentsiba inperialistak hartu duen forma gerrarena da, aldaera guztiekin: gerra ekonomikoa, gerra kognitibo eta kulturala, lawfarea; eta, noski, gerra militarra. Mendebaldeko inperialismoak... [+]
Acabo de ver unha serie doutro triste detective. Todas as tramas sucédense nunha remota illa escocesa. Xa sabedes como funcionan estas ficcións: moitos mortos, xente corrente pero non tanto, e unha paisaxe verde escuro. Nesta ocasión lembroume unha viaxe que fixen aos Países... [+]
A verdade é que non sei por que estou a escribir isto. No ambiente conflitivo de hoxe en día non se toman ben este tipo de opinións. É posible que ARGIA non publique isto, xa que non coincide coas opinións que publicaron até agora (pero se finalmente decidiron publicalo,... [+]
O 15 de xaneiro o lobby tecno-empresarial Zeditzak presentou o seu 6º informe, Euskadi e a Unión Europea, un destino compartido de prosperidade e competitividade. O neoliberal Think Tank, formado por expertos emerxentes do mundo das finanzas, presentou unha receita máxica... [+]
Os euskaltzales movemos os nosos pés tras a testemuña da Korrika, para reivindicar que queremos seguir vivindo como pobo vasco, en favor da nosa lingua.
Os primeiros pasos dáos a persoa migrante que sae do seu país de orixe en África, América do Sur ou Asia,... [+]
E un ano máis, os sindicatos organizáronnos folgas prefabricadas. E nós, individualmente, decidiremos si sumámonos ou non á folga, sen necesidade de ningunha asemblea no centro.
Ao parecer, o modelo de folga que me ensinaron a min xa non está de moda. No meu imaxinario, a... [+]
A vida rodéao todo, é finita e fráxil. Para vivir boas vidas, creo que o corpo sabe que facer, pero a mente, aínda que o saiba (cando está ben informado), a miúdo ve que cala o corpo intencionadamente. Neste silencio ábrese a cabeza ás relacións con outros xefes: o... [+]
Eroso gaude ingurunea gure egoera fisiko/emozionalera egokitzen denean. Besteak ni kontuan hartu nauenean, izan gizaki bat, objektu bat, espazio bat. Erosotasunaren klabea produktu eta espazio diseinuan beharrizan handi gisa sartu da, erosotzat jotzen dena erosgarria delako... [+]