Perdón coma se non existise
Mariana Travacio
Erein, 2024
---------------------------------------------------
Aínda que o título poida parecer un libro de autoaxuda, este é un texto en forma de western que Erein publicou na sección de narrativa. Na excelente tradución de Fernando Rey, podemos ler a obra de Mariana Travacio por primeira vez en eúscaro.
Alí onde viviamos, sempre tocaba o norte. Así comeza este texto que nos levará da man con curiosidade e fascinación. A novela fálanos das consecuencias de actuar con odio e vinganza, pero narrada a través dunha forma de vida dentro da lóxica do odio e a vinganza. É dicir, sen pretender impor ningunha moralidade. Os homes son os protagonistas, pero cóntanos as achegas das mulleres a este mundo dunha maneira sutil pero contundente.
A voz do narrador foi usada polo autor de maneira excelente. Aínda que comeza coa primeira persoa plural (nós), saltou con frecuencia á primeira persoa singular e deunos a voz de Manoel. Tamén mostra os conflitos internos (culpa, ansia, impaciencia, dúbida, etc.) daqueles que actúan desta maneira con odio e vinganza.
Tamén utiliza a unha terceira persoa para contar algunhas cuestións relacionadas cos Lopretet nun rexistro máis próximo á oralidad. A historia esperta no lector a mesma curiosidade que sentirán os que a escoitan.
Si fixámonos na estrutura, descubriremos que as 139 páxinas que ten o libro están divididas en 62 capítulos curtos. E que algúns capítulos só abarcarán media páxina, deixando moita blancura ao longo da lectura (que poden ser o sinal de todo o que non imos saber). Desde o punto de vista do estilo, mestúranse os relatos dalgunhas accións duras, pero poucas, con seccións descritivas. Estas partes son repousadas, fermosas, que mostran a grandeza da paisaxe, e son capaces de penetrar até os nosos narices o po que xera o trote dos cabalos (desde que os vimos levantando po no horizonte). Profundas e persuasivas son descricións que nos activarán todos os sentidos.
Crea un efecto que me pareceu especial pola súa estrutura e estilo: lese rápido, é lixeiro e moi intenso. Pero, ao mesmo tempo, temos a sensación de que o tempo interior do libro vai lento e lento. O odio recupera aos poucos o interior dos personaxes. E aínda que eles non se esquecen do que ocorreu, tiven que reler o principio do libro para lembrar que foi o que provocou todo o escándalo. Lémbranos á condición humana: unha especie autodestructiva que se comporta con odio e necesidade de amor.