A xente de esquerda e todos os cidadáns que non queren o Parlamento francés á extrema dereita respirou esa noite do 7 de xullo. Colleu aire porque durante unha semana conseguiuse que o RN retroceda de ser a primeira forza á terceira. Pero non nos tapemos os ollos de alegría e ignorancia: non foi durante unha semana porque os votantes do RN convencéronse. Conseguiuse porque o "voto republicano" ha funcionado: a xente votou para cortar o camiño á extrema dereita, no ideal ao seu favorito e no peor dos casos, por azar e contra a vontade a favor do equivalente ao RN.

Pero, até cando estará en pé ese muro? Nos presidenciais de 2002, a dereitista Jacques Chirac impúxose a Jean-Marie Le Pen no 82,21%, en 2017 Emmanuel Macron no 66,10% contra Marine Le Pen e en 2022 Macron no 58,55% dos votos. Sempre de pé, o muro do voto republicano, unha das causas deste enfraquecemento de Macron na tramitación dos discursos, lexislacións e medidas da extrema dereita, porque a fronteira da dereita e a extrema dereita non é tan clara como no pasado.

Ademais, entre as dúas voltas cada vez son máis os electores que volven á zona da extrema dereita: Na segunda volta dese ano houbo 700.000 máis que na primeira volta de 2002, o número aumentou en 3.000.000 entre as dúas voltas de 2017 e en 5.000.000 entre as dúas de 2022.

A extrema dereita ten unha base sólida e todas as eleccións están abertas a novos electores. O RN obtivo 8,74 millóns de votos na primeira volta ao Parlamento Vasco e 7,76 millóns nos comicios europeos, fronte aos 13,29 millóns da segunda volta para os presidenciais de 2022. Reflexo deste desenvolvemento é a súa posición na Asemblea Nacional, que contaba con oito escanos en 2017, 88 en 2022 e 142 nesta etapa.

Hai moitos artigos de interese nos medios franceses que analizan ese voto que vai á extrema dereita. A medida que a fractura aumenta, tamén se vai estendendo e o perfil sociolóxico do RN non é tan homoxéneo como no pasado. O diario Libération ten unha entrevista con Brice Teinturier, da oficina de investigación Ipsos, e di: "Hai uns anos era traballador ou empregado [votante FN/RN], máis que rural era de zonas desindustrializadas, con poucos diplomas e, en xeral, insatisfeito coa súa vida. Esa base sempre está aí, pero se estendeu nos dous últimos anos". Hoxe en día temos todos os tramos de idade nos RN votantes, tamén os mozos e os maiores; si é de clase media e os cadros tamén son máis que no pasado recente; nos que non teñen diploma RN segue rápido, pero agora vai máis aló –digamos, triplicouse entre os que obtiveron a licenza a partir do bacharelato–; e tamén son bos soldos nos votantes de extrema dereita –o 32% gana máis de 3.000 euros ao mes–. En canto ao desenvolvemento alcanzado no mundo rural, o investigador achega un interese significativo, precisando que hai que mirar máis á situación socioeconómica que ao ámbito xeográfico: "No campo hai xente máis pobre que na cidade. A variable non é o ámbito rural versus cidade, hai que mirar á riqueza, á cantidade de illamento, á capacidade de ser confrontada coa diversidade da oferta política. A esquerda concentrouse nas grandes cidades e as súas banlieue, afastándose das zonas rurais. Pero en realidade, non é que o campo sexa máis ligado ao RN. Se mañá a riqueza e os servizos públicos estivesen mellor repartidos, entón os resultados serían diferentes no mundo do caserío".

Racistas na base, sempre

A estratexia de dulcificación da imaxe do RN ten os seus froitos: cada vez hai menos medo pola extrema dereita. A filla non fala tan cruelmente como o seu pai, aínda que o inmigrante sexa culpable de todos os danos que sufran ambos. Nonna Mayer, investigadora experta no extremo dereito, teno claro: "O RN votante non cambia: O 94% di que hai demasiados inmigrantes en Francia". Na entrevista ofrecida a Libération podemos ler o seguinte: "O RN leva aos que senten que se deixaron de lado as mundializaciones e os desenvolvementos, do mesmo xeito que todas as dereitas populistas que se desenvolven en Europa. Segundo os estudos de Ipsos, o 50% dos votantes de RN di que a súa situación económica deteriórase, que a vida non lle satisfai e que non recibe o respecto que merece. Pero esas declaracións sempre van de man en man coa actitude contraria aos inmigrantes. Represéntanos coma se tivesen máis vantaxes que eles".

A esquerda para gañar todo ou perder.

O FHB de esquerda situouse no primeiro Parlamento Vasco e ten grandes retos: ademais de demostrar que sabe gobernar, tamén ten que demostrar que sabe avanzar na unión. Pero, ademais, deberá atraer aos votantes que se dirixiron á extrema dereita, aburados pola desesperación e os queixumes, convertendo á esquerda no símbolo da esperanza. Sen iso, porque a extrema dereita sempre vai seguir rápido, e a unidade de esquerda á altura vai seguir sen superar o 30% da barreira. Para iso haberá que mirar e adaptarse á realidade da clase traballadora, si ou si. Actualmente, por desconexión de devandita base: "Hai tempo que a esquerda non levou a cabo ningún traballo por asimilar a contorna popular e por entender como se vive esa contorna. Por iso, senten que o RN entende e representa mellor que a esquerda [desa clase social]", segundo Teinturière, investigador de Ipsos. O mesmo para o medio rural: a esquerda ten que mirar á realidade deses pobos que se van desmoronando, implicándose sinceramente no seu defensa.

O deputado do FHB, François Ruffin, leva tempo mirando aos traballadores na súa loita diaria. Pertence a unha rexión desindustrializada e ve como o RN encanta á clase traballadora da zona. "A perda da clase traballadora é moi grave para a esquerda: non é só unha perda de votos, é tamén unha perda da súa alma", podemos ler nunha entrevista ao diario Le Monde . Como un bertsolari ou rapero, di Il nous faut rassembler a France deas bourgs et a France deas tours. É dicir, constantemente estase advertindo da importancia da unidade que vai do campo aos barrios populares. Di que coa vitoria do 7 de xullo os cidadáns deron "a última oportunidade" á esquerda: se non cumpre o mandato, a esquerda estaría segura –sempre polo ben da extrema dereita– da seguinte derrota. Por tanto, ten a última oportunidade e ten o tempo devandito: pronto chegan as eleccións presidenciais francesas que leva no seu seo o 2027.