Despois de tanto tempo no mundo da música, a que canta hoxe?
Unha das cancións di de que vai esta historia. Hai un aspecto existencial. Recordo ao poeta José Hierro, nós cantamos “darllo todo, para nada” dun poema que lle tomamos. A iso canto: á nada, a un camiño que non vai a ningún sitio. Estamos nesa parte da vida, onde todo e nada están xuntos, e dunha vez temos que ser conscientes de onde imos e empezar a aceptar o noso destino con agarimo e tranquilidade. Niso consiste a nosa parte existencial. A proximidade da morte. O teu pai mórreche, xente próxima tamén... Entón tes que empezar a asumir a realidade e a falar con ela. Aprendendo a envellecer. Pero tamén co entusiasmo de seguir vivindo, que son catro días, e dous chuviosos... Vivamos o mellor posible. Si pódese aprender algo nese camiño, mellor. No brillo dos teus ollos quere facer referencia a iso, á nosa capacidade de crear lazos, aos lazos amorosos, á xente que che axuda e susténtache... Hai un brillo aí, e gustaríanos darnos conta diso.

E hoxe en día, como e en que momento empezas a crear cancións? Como creas novas cancións para Doutor Desexo nos tempos que vivimos?
Xogando. Collo a guitarra e empezo a creala. Teño unha cousa moi boa para isto: un déficit de memoria. É unha cuestión que levo de neno con min, dáme problemas para algunhas cousas, por exemplo para aprender idiomas ou para cuestións educativas. No momento da escolarización había que repetilo todo como os papagaios, e eu non tiña capacidade para facelo.

No seu lugar, teño unha gran memoria emocional. E, en consecuencia, a habilidade de copiar. Pero non copio literalmente, niso son malo. Arranxo anacos de cancións duns e outros e crear novas co que me queda na cabeza. Collo a guitarra e empezo a tocar e poden ter indicios doutras cancións. Así me xorden novas cancións, pero as copias pasan desapercibidas. “Que me parece isto que lle tomei a Lou Reed?”. E os seus compañeiros sorpréndense porque non perciben moitas similitudes. “E este novo trap que creei?” e non atopan nada semellante ao trapo. E así. É unha forma divertida, e deime conta de que o déficit de memoria vénme ben, cando xogo con cancións, melodías, os meus arranxos, o que queda é só a emoción e o sabor que me producen a min. E iso é meu.

Pódese dicir que hai unha canción de Doutor Desexo, despois de tantas cancións, melodías e relatos. Talvez non os lembre.
Si, estou consciente de que cada vez que abro a boca nótase que son eu. A voz tamén foi evolucionando, e agora quizais o teño máis duro na área, porque tamén fun máis nova. Pareceravos ridículo, pero nós temos o noso estilema, que nos define a nós mesmos. Pero eu diría que si, que temos algo que, cando se escoita, pódese dicir que “isto é Doutor Desexo”.

No último traballo publicaron media ducia de cancións, seguindo o camiño da runba á electrónica.
Son unha persoa moi aberta. Non me quedei na nostalxia, eu non son dos que escoitan a “música do noso tempo”. O noso tempo? É o noso tempo. Vivo o día a día. Ese é para min o contemporáneo. O meu cerebro escoita a música doutra maneira. Por exemplo, pásame cos anuncios de televisión: non sei de que falan, pero ás veces quédome coa melodía do baixo. Vou aos concertos e, sen atropelar a esencia da canción, fíxome no que fai un instrumento. Son consciente da produción. Gardo unha melodía e logo volvo á cabeza sen saber de quen é.

Prefiro escoitar as melodías trap que se producen no ámbito internacional e no noso, que aquela Dylan que empezamos a escoitar sempre. Quero, sen dúbida, a cultura pop, e intento escoitar todo. Desde o Chuck Berry que nace na década de 1950, pasando pola explosión do rock&roll, pasando polo soul de 1960, todo underground, as melodías hip-hop, a electrónica... Todo isto estimúlanos. E outros moitos estilos que non están aí, como o tanque ou a cabaret de entreguerras. Bebemos de todas as melodías que escoitamos. A miña forma de cantar tamén ten algo de flamenco (iso é dicir moito!). Aínda que sexa moi lonxe, a miña forma de cantar tamén terá algo de Mikel Laboa, quen sabe!

Levades anos no mesmo molde: publicades o disco, virades e despois do descanso. E renovar.
Creo que nos funcionou. Nun principio, este molde supuxo o lanzamento de Elkarri. Gravamos o noso terceiro traballo co noso amigo Ritxi Aizpuru, e dixéronnos que o noso carácter de Guadiana non era nada viable na industria musical. Co tempo moitos grupos adoptaron esta forma de crear e é moi interesante. Pero a verdade é que creo que non descansamos moito. Deixamos os tablados, pero non a música. O músico pode vivir sen cesar no escenario, porque todo o que sucede nel é enorme. Pero para que sucedan cousas diferentes hai que traballalo todo, crealo e volver á vida normal e pasar as cousas. Baixar do escenario, coller a distancia, facer a vida normal e ver que as cousas suceden, o que dá unha nova perspectiva, e a nós dános un desexo de seguir creando cancións. Moitos terminan odiando o que tanto querían: a música. Nós sempre estamos entusiasmado. E tivemos a oportunidade de desenvolvelo.

Cantos discos sacastes xa?
Dezaoito. E o últimos quince a este ritmo, salvo cando a pandemia nos pillou no centro, porque nós tamén tivemos que abandonar todo.

Sempre dixen que somos un grupo moi marxista que, tras nacer da nada, alcanzou as cotas de miseria máis altas. Estamos aquí. Non somos Fito, pero levamos máis de 30 anos e o camiño alégranos. A desaparición da música no mundo é o máis fácil, e nós seguimos traballando aquí. Vemos que o que facemos é importante tamén para a xente da mesma maneira que nos serve para nós. Só iso merece a pena.

Na vosa longa traxectoria, ultimamente sold out é a palabra que máis se menciona.
Si, pero non enchemos o BEC, senón as salas. E estamos moi contentos, moi agradecidos. Sabemos que está a ser unha tolemia no mundo da música, pero o concepto de slow que tanto se menciona agora sempre o practicamos nós. Nunca quixemos tocar máis de 30 concertos na mesma tempada, sempre baixamos do carro para poder traballar doutra maneira. Esa é a única oportunidade que temos para amar o noso traballo. O diñeiro, o status... hai moitas cousas aí. É a nosa elección.

Credes que atopastes a forma de vivir a música, de vivir con música e de gozar?
Non podería dar consellos a ninguén, pero a nós serviunos. Nós centrámonos en moita xente, quen fai o que fai, pero se a nosa serve a alguén, moitísimo.

E a que che fixaches con atención na contorna?
En Euskal Herria gústame a da Mafia Chill. Zoro é unha inmensa cuadrilla. Son alegres e creo que achegan. Hoxe en día son desa cultura trap no mainstream, fanse cousas moi boas no mundo; antes a diferenza entre o mainstream e o mundo alternativo era a calidade, pero hoxe paréceme que hai cousas moi fermosas. E Chill Mafia afástase do modelo dominante. Paréceme unha achega o que fan. Ademais conectan con algo moi arraigado en Navarra: Huajalotes, Lendakaris, Bizardunak... Tamén me gusta Kai Nakai, que pode ser antítese. Iso e moitas cousas máis. Os directos non sigo moito, non me imaxino co chándal.

Ao vir ao teu barrio deime conta de que hai moitas bandeiras do Athletic nos balcóns. Vostedes tamén estiveron en Sevilla na final, tocando no terreo dos afeccionados.
Foi unha torpeza terrible. Eu non son nada futboleiro, pero se gana o Athletic, son dos que din “gañamos”, alégrome e celébroo. Se se perden, eles perden; eu non estou aí. E estou contenta de gañar.

Os que máis gozaron fomos nós en Sevilla. Había 20.000 persoas nun campo de patacas, e as colas que había que pagar demasiado para coller un catxi. Unha hora de espera para calquera cousa. E nós estabamos moi ben, a verdade. Saír ao escenario durante o día e ver esa multitude é incrible. Todo vermello e branco. E leváronnos dun lado a outro na furgoneta. Unha honra. Aupa Athletic!

Ademais de apostar polo Athletic, a que optaría hoxe Doutor Desexo?
Por moitas cousas. Se houbese que apostar por Gaza, aí estariamos. Mesmo se houbese que loitar contra a ultradereita que se está impondo en todo o mundo. Hai moitas razóns. Contra todos os Putin actuais. Agora que o mundo está en condicións de asustarse, hai que estar atentos.

E desde este barrio bilbaíno de Uribarri, como ve o resto de Euskal Herria?
Estamos no embigo do mundo, no lado bo. Logo podemos agudizar moito o discurso e sinalar unha chea de historias. O propio barrio tamén cambiou moito. No seu día foi traballador de barrio, sobre todo porque viviamos maquetas de Burgos e Galicia. A estrada acababa aquí e nós estabamos máis arriba, ao pé de Artxanda. Pero a transformación, a achega á cultura vasca, tamén a empezamos a facer nós hai pouco.

Nós estabamos no primeiro mundo do terceiro mundo, pero agora estamos no norte do sur, pero no norte. E agora tamén parece un barrio elegante.

Recordo que non fai moito, nun Hatortxu Rock en Lakuntza, falabamos da loita armada e da necesidade do cambio de ciclo... As cousas cambiaron bastante desde entón. Es optimista?
Son optimista de carácter, niso non hai dúbida. A pesar de que a parede está de fronte, eu véxoa colorida. Iso axúdame a vivir e lévame a facer as eleccións que fago. Intelectualmente son bastante pesimista. Pero o abandono da loita armada ha contribuído a que, sendo un pobo de ricos no que somos nós, moitas cousas calaban. Ademais do dano que producía no exterior, había que valorar o dano causado cara ao interior. Ao redor da esquerda abertzale han estado un par de xeracións, case sen futuro, vivindo nunha trincheira. E a aresta celeste sobre esta trincheira era era moi limitada. O paso adiante foi cambiar as cousas. Nese sentido estou moi contento, agora hai outras concepcións. Haberá outros erros, outras cousas. Pero mellor así.

Nalgún momento pasóuseche pola cabeza se merece a pena cantar ao amor ou á vida, estando o mundo como está?
O mundo está como está, pero cando estivo mellor? Esta é a vida. Ás veces non imos a ningún sitio, e os deuses están moi afectados, a natureza está como está, que dicir de Amalur. Como o gran Slavoj] Ží podería dicir, se unha nai mata ao seu fillo... Esta é a vida. Que dicir nesta época? Avanzamos no noso camiño. Hai tempo xeológico, tempo histórico, e quero pensar que imos avanzando. E hai algo que mellorar, como non. En Gaza están moi mal. A irmá da miña amiga foi asasinada recentemente pola súa parella... Iso é o máis cruel que che pode pasar. A vida é fermosa, pero ás veces a vella merda.

E mañá ou pasado terás que volver crear cancións.
Si, non sei facer outra cousa en verdade. Así nacín. E vivo contento. Tamén vou escalar e intento facer o que podo, mesmo nas rocas das montañas.