O socio da cooperativa Óscar García Talaios preparou un traballo titulado 'Economía(s) transformadora'. Doutor en Economía Territorial e antigo cooperativista andaluz, quen desexe coñecer García pode ler a entrevista que lle fixemos no número 2.594 de ARGIA. O economista propón no libro Economía transformadora(s) un marco teórico de conceptos que se utilizan da boca á boca na economía transformadora pero que a miúdo resultan difíciles de entender, dos que se adiantan a continuación algúns detalles.

Capitalismo > Na primeira parte o autor define as nocións económicas máis básicas, empezando polo capitalismo. Neste tipo de economía "a natureza, como case todo, convértese nunha mercadoría de propiedade privada e exclusiva de alguén. Así, a economía capitalista ha conseguido que o seu axente hexemónico, o capital, sexa capaz de existir". Abeto > Pero esta existencia está construída sobre outras bases. De feito, o ecofeminismo deu unha visión "clarificadora" neste
sentido, xa que di que a economía está composta por uns "elos" que sosteñen a vida: subxacen a natureza, a preservación e a comunidade, que fan que o Estado e os espazos do mercado capitalista non se afundan. É o que se coñece como "economía do iceberg".

Beneficios vs. vida > Os obxectivos tamén son moi diferentes. "Na economía capitalista o obxectivo fundamental é o beneficio ou a acumulación de ganancias/capital. Pola contra, as economías transformadoras buscan manter e enriquecer a vida".
Traballo > O sistema capitalista reduce o concepto de "traballo" a "emprego" ou traballo asalariado por conta allea. Pero isto non o fixo de forma inmediata e pacífica: "A xente non aceptou sen problemas a disciplina, o control e a dependencia que lles trouxo ao converterse en man de obra. Miles de persoas foron asasinadas en países europeos e colonias, e moitas mulleres foron violadas e asasinadas para impor a disciplina do traballo dependente da caza de bruxas", explica García, citando os estudos de Silvia Federici. En 2020, coa pandemia púxose de manifesto que os traballos esenciais para a vida son os realizados baixo as "condicións de subalternidad".

Común e privado > A privatización da Terra é a que está na orixe do sistema actual, ou o que é o mesmo, a "abolición do uso colectivo da natureza". Hai un "comun" facendo fronte á idea que se simbolizou cos peches ou en Inglaterra coa palabra enclosure. Nun principio denominábanse terreos, bosques e pasteiros colectivos, pero na actualidade abarca todo o que pode converterse en obxecto de privatización, mercantilización e "outras capturas" do capitalismo.

Sen adxectivos > A segunda parte do libro analiza diferentes tipos de economía social ou social. Cantas economías, tantos adxectivos: a economía social capitalista, a economía colaborativa, as economías comunitarias, a economía popular, a economía solidaria, a economía transformadora... Pero as diferenzas son importantes segundo a paradigma: uns buscan satisfacer as necesidades das persoas, outros transforman a sociedade. E aquí García atrévese a lanzar unha definición de Economía Social Transformadora: "Conxunto de iniciativas que pretenden avanzar cara a un sistema socioeconómico alternativo que teña como único obxectivo o mantemento e a mellora da vida, que non debería ser outro o obxectivo da economía (sen adxectivos)".

Soberanía > O autor aborda o tema do desenvolvemento territorial no terceiro e último capítulo, achegando algunhas ideas sobre a emancipación ligadas á democracia local. Di que para chegar á soberanía económica xeral é necesario que "a soberanía obtida colectivamente nun determinado territorio ou a "soberanía económica territorial". Deste xeito, "sen soberanía, non será posible facer fronte de abaixo a un marco e ás políticas impostas desde arriba polo capital".

Entre conceptos e conceptos, García tamén lembra no seu traballo experiencias prácticas e históricas que poden servir como principios cooperativos. Por exemplo, o Dereito Pirenaico, que se sustentaba na forma xurídica, nas asembleas, nos auzolanes e nos terreos comunais, ou os valores da clase de jornalero andaluz, no cumprimento do bo traballo, que abarcan a unidade de expropiados e a división de terras.

[*Este artigo, Olatukoop: dez anos de traballo, publicouse nunha reportaxe a favor dunha vida máis próspera para todos]