A creación de novos postos de traballo, a rexeneración de barrios e o baixo orzamento son algunhas das promesas, pero se nos fixamos nas últimas edicións, o aumento da débeda pública, o desprazamento da poboación, o greenwashing ou a militarización dos espazos públicos foron algunhas das consecuencias dos Xogos Olímpicos. Nas últimas décadas consolidáronse como o negocio dalgunhas elites locais; dificilmente poden imaxinar os banlieue ou suburbios de París que os Xogos mellorarán as súas vidas diarias.

O distrito 9-3 será ocupado polo distrito de Seine-Saint-Denis
–le Quatre-Vingt Treize ou Neuf trois–. Unha zona de longa tradición industrial, a segunda maior zona industrial de Europa a mediados do século XX, ata que, no proceso de desindustrialización iniciado na década de 1970, comezaron a pecharse as fábricas de coches e aceiros que daban emprego a gran parte da poboación. Desde entón, todos os plans de rescate gobernamentais fracasaron e as porcentaxes de pobreza e desemprego son o dobre que a media francesa. En 1998 celebrouse en Francia a Copa do Mundo de fútbol e construíuse un novo estadio en Saint-Denis, pero nada cambiou. Sete anos despois, fartos do paro e da barbarie policial, desencadeáronse violentos incidentes.

Este estadio será o centro dos Xogos, e os organizadores permitiron promesas da rexeneración do distrito, como a chegada de moitas empresas, a creación de novos negocios ou a recuperación do río. De momento, no departamento máis pobre de Francia están a acabarse as obras dunha cidade olímpica que acollerá a uns 15.000 deportistas. Á volta dos deportistas espérase que unha cuarta parte das vivendas construídas fáganse públicas e preto dun terzo alugar a traballadores e alumnos con baixos ingresos a través de axencias gobernamentais. O resto venderase no mercado libre a un prezo que exclúa aos residentes e alimentando a pantasma da gentrificación de Saint Denis.

“Queriamos asegurar que o patrimonio dos Xogos Olímpicos tería sentido para as próximas xeracións que vivirán aquí”, sinalou Henri Specht, director da cidade olímpica. Está por ver cal vai ser a seguinte xeración, pero se nos fixamos nos últimos antecedentes é difícil que sexa optimista. Para os Xogos de Londres do ano 2012, os organizadores prometeron transformar gran parte da cidade olímpica en vivenda social, cousa que non ocorreu despois dos Xogos. No ano 2016, a Barra de Río de Janeiro converte a Tijuca nun barrio de luxo, animando aos seus habitantes a buscar novas vivendas.

O modelo repetiuse en demasiadas ocasións. Os Xogos Olímpicos considéranse escusas para renovar un barrio marxinado, pero transformados en negocio inmobiliario, expulsan a moitos dos seus habitantes. O prezo das vivendas de Saint-Denis subiu un terzo no último ano e segundo o colectivo Le Revers da médaille, 3.000 persoas sen fogar foron expulsadas da cidade.

A recuperación de Sena terá lugar
a dez quilómetros de Saint-Denis, en torno ao río Sena. Excelente exemplo en París, xunto á torre Eiffel ou a catedral de Notre-Dáme. Ademais, a recuperación do río é un dos principais símbolos dos Xogos “verdes”.

Nos Xogos Olímpicos celebrados en París en 1900, realizáronse probas de natación en Sna. Naquela época era frecuente o baño da poboación, pero desde 1923 está prohibido polo grao de contaminación da auga. O Goberno francés ha feito un gran gasto para recuperar o río con motivo dos xogos. Investíronse 1.400 millóns de euros na posta en marcha de dúas unidades de desinfección e un depósito de recollida de auga de choiva nas depuradoras de Sena. Alí queren facer probas de natación de longa distancia e tríatlon. Con todo, nas últimas medicións o nivel de calidade da auga deu peores resultados do esperado, e ante a dúbida que iso suscitou, a alcaldesa de París, Anne Hidalgo, propuxo un “baño colectivo” previo aos Xogos para demostrar que as augas están limpas. O presidente Emmanuel Macron tamén dixo que se bañará.

A cerimonia de inauguración estaba prevista para 500.000 espectadores, pero baixou a 300.000 por motivos de seguridade. Nesta xigantesca campaña de propaganda xógase a fama da cidade e do Estado, e os organizadores non queren correr ningún perigo. Esta é precisamente a razón pola que se espreme o orzamento en todas as edicións e a escusa para utilizalo como banco de probas das novas tecnoloxías de seguridade. París non é unha excepción, van probar un sistema controlado por intelixencia artificial en nome da seguridade, aínda que despois da polémica suscitada, o Goberno francés ha asegurado que non utilizará tecnoloxía para coñecer a cara.

O modelo que se repite foi sinalado polo Comité Olímpico
Internacional que Paris 2024 abrirá unha nova era na historia dos Xogos, que non serán tan caras como as anteriores e que non prexudicarán ao medio ambiente. Desgraciadamente, hai razóns para pensar doutra maneira. O orzamento inicial ha aumentado considerablemente e hai sospeitas de corrupción ao redor da comisión de organización, como o pasado mes de outubro a Policía francesa revisou a sede dos Xogos para buscar información sobre as adxudicacións dunha vintena de obras de infraestrutura. Así mesmo, o transporte público non será gratuíto mentres duren os Xogos: ao contrario, anuncian que o prezo dos billetes duplicarase. Os cidadáns tamén se queixan do alto prezo das entradas. Os deportistas máis famosos compiten na súa cidade, pero moita xente non poderá vela en directo.

Así, pódese prever que os Xogos de París non serán unha festa anunciada para os traballadores, os pobres ou os sen fogar. Haberá unha gran festa, si, pero sobre todo para políticos municipais e empresas de construción. En calquera caso, a factura olímpica será abonada pola seguinte xeración parisiense.