Desde o 7 de outubro de 2023 non souben como abordar o tema. Porque é difícil actuar con certa distancia sobre algo que tanto emocionalmente che toca, quizais imposible. O xenocidio televisivo do pobo palestino revelounos a moitos sentimentos de impotencia, de perplexidade, de rabia e de difícil colocación. Varios deles puxéronse de manifesto en concentracións e manifestacións a nivel mundial. No número especial Non no noso nome, publicado por ARGIA, sinaláronse de forma detallada os principais fitos até chegar á situación actual do conflito, e os artigos de opinión respecto diso son innumerables.

É evidente que nas últimas sete décadas Israel desatendeu a resolución publicada pola Organización das Nacións Unidas (ONU) en 1947 (mesmo aos que viñeron detrás). Ademais de criticar esta xordeira, desde os sectores críticos sinalouse o escaso compromiso da ONU con este tema e a incoherencia entre os distintos suborganismos que a integran. Estas incoherencias reflíctense, por exemplo, nas últimas decisións do Comité de Seguridade da ONU ou no funcionamento da axencia de refuxiados da mesma organización.

Entre os intereses geoestratégicos que se puideron identificar ao longo dos anos, puxéronse en marcha numerosas iniciativas de cooperación para axudar ao pobo palestino, tanto desde organizacións internacionais como desde administracións (centrais e descentralizadas), ONGD diversas, brigadistas e outros voluntarios. A axuda á que se puido chegar baseouse en necesidades básicas, axuda humanitaria ou incidencia política, entre outros. Está claro que os feitos non foron capaces de resolver o conflito, moitos non naceron seguramente con ese obxectivo. Afago ter un sentimento contraditorio: a axuda non é unha ferramenta para resolver o conflito, e sen ela a situación sería máis grave.

No noso caso, o 15 de febreiro aprobouse o Proxecto de Lei Vasca de Cooperación e Solidariedade cun amplo consenso. Tivo críticas no camiño até a presentación, entre outras cousas, pola necesidade dunha mirada a longo prazo para os proxectos que se financian, ou polas dúbidas sobre as formas e condicións de participación de empresas e axentes de cooperación non tradicionais. Entre as fortalezas dos contidos da Lei destacaría a referencia ao actual modelo económico capitalista e, en concreto, a aceptación do modelo de produción e consumo non sostible que xera. É máis, en relación con este recoñecemento, o texto determina que para facer fronte a este complexo contexto actual é necesaria a implicación de todos os “axentes institucionais e sociais vascos”. E neste sentido, a lei refírese á necesidade de reducir a incoherencia e a conflitividade que poden existir entre as políticas, para, dalgunha maneira, tomar conciencia da influencia que as actuacións do resto dos departamentos poden ter noutros territorios.

Moitas veces penso que pasaría si os dereitos humanos, o feminismo, ou o enfoque ecosocial que se mencionan nesa lei integrásense noutros ámbitos, máis aló da vocación de identificar incoherencias. En moitas ocasións tratouse a cooperación como unha política colateral, é dicir, como unha política branda, despreciable en tempos de crises. O aliñamento doutras políticas duras de seguridade e comercio con estas últimas daría solidez a todo o que se fai. Como o trato uniforme e sólido que merece o pobo palestino de todos os sectores, como as oliveiras que o simbolizan.