O tema corporal ha cobrado peso nos discursos actuais, aparécenos de moitas maneiras. Con todo, trátase de debates relativamente recentes nos que o corpo estivo bastante marxinado na historia do pensamento occidental en comparación con outros tempos.

A min a verdade é que me axudan a aplicar o tres termos utilizados por Jacques Lacan ao tema do corpo. Simbólica, imaxinativa e real. Tres fíos para achegarse ao corpo por diferentes vías, sen simplificar o tema. Porque o escoitamos moitas veces: “Eu son o meu corpo”. Pero de quen falamos e de que corpos? Sobre a imaxe? Do organismo? Do que dicimos de nós mesmos?

Tomemos o corpo na súa dimensión simbólica. En que consiste? No xogo entre presenza e ausencia: existe e non existe. Tamén podemos relacionalo co corpo, co nome que aparece no cemiterio, coas palabras marcadas na pedra: desta maneira facemos presentes os corpos que xa non existen, colocando un símbolo na súa ausencia. Imaxina, por exemplo, o importante que é para os familiares e amigos atopar os cadáveres das persoas desaparecidas! O quebradizo de cabeza que supón o descubrimento dos corpos dos náufragos para que teñan un lugar simbólico na memoria. Con outra dimensión, o corpo é tamén imaxinativo. Nesta imaxe únense as distintas partes do noso corpo: brazos, pernas, orellas, mans… E, non creas, non é tan fácil unir as partes do corpo: un recentemente nacido só ten anacos de corpo sen conexión e a imaxe do espello dálle integridade ao corpo. Por último, o corpo ten unha dimensión real: o propio organismo. O corazón latexando, os riles funcionando sen que nos deamos conta… Aí está o anaco (ou anacos) de carne que non somos de símbolos e imaxes. A este corpo real podemos engadir o misterio da presenza: o ton da voz, os xestos realizados, o tempus, a paixón por facer cousas… Cuestións alleas á simbolización e ás imaxes.

Por iso hai que inventar fíos entre palabras, imaxes e órganos (lazos entre as tres dimensións mencionadas). Somos o corpo, por tanto, ou temos o corpo? Ás veces transportámolo como unha carga, ás veces está demasiado estimulada e non pode estar quieta… vivimos na época das ordes de “escoitar” o bombardeo da “biosabiduría”, queremos ser señores do corpo, conquistar o corpo. Con todo, machúcasenos! Gilles Lipovetsky cre que o actual hedonismo despolitizado busca o equilibrio e o control do corpo. Pero, como digo, até onde se poden dominar os corpos? Non do todo, non do todo. E quizais afortunadamente.