Os relatos das películas centráronse na maioría dos casos en homes brancos con pistolas, a pesar de que ao longo dos anos o western viviu diversas variantes. De feito, a influencia do western é tal que os seus códigos e referencias percíbense tamén noutros xéneros. A pesar deste desenvolvemento, son escasos os westers que reúnen personaxes ou historias moi diferentes, como o recentemente estreado Killers of the Flower Moon (Martin Scorsese, 2023). Na filmografía de Quentin Tarantino tamén hai algúns exemplos interesantes.

O outro Oeste ofrece pistas para soñar outros westerns aínda non filmados. Sete ensaios desde as fronteiras do western (Outro Oeste. Sete ensaios polos límites do western). Publicado en 2021 por Episkaia, recolle sete breves intentos: catro autores estadounidenses, dous españois e un vasco, Katixa Agirre, que representa o modelo anti-western clásico que alegrou The Hateful Eight (2015) de Quentin Tarantino. O único texto cinematográfico é o de Agirre, o resto localízase en campos tan diversos como folgas de cowboy, presenza de mulleres nativas e colonialismo. Son sete miradas críticas para soñar, representar e lembrar un posible territorio occidental diferente.

1. Roxanne Dunbar-Ortiz
O primeiro texto é unha longa entrevista ao historiador e activista estadounidense Roxanne Dunbar-Ortiz, que analiza o Occidente Salvaxe como mito do colonialismo para explicar a matanza dos indios. Tamén analiza a cuestión das terras roubadas aos indios e o papel que desempeñaron os inmigrantes neste devastador colonialismo extremo. “Espectáculos en directo –supervisor ambulante do Occidente Salvaxe dirixido por Buffalo Bill Cody–, e películas occidentais, eran unha celebración para o colono e, sobre todo, para os inmigrantes de máis de 20 millóns que naquela época chegaron do leste, centro e sur de Europa. Os colonos convertéronse en heroes, pero tamén os inmigrantes convertéronse en colonos para permitir a identificación coa gran narración do militarismo e a vitoria”

O traballo crítico do colonialismo do historiador chega tamén ás épocas do navegante Cristóbal Colón: “Colón, un mercenario ao servizo da monarquía aragonesa e castelá, coincidiu coa limpeza étnica de musulmáns e xudeus na Península Ibérica. Foi o primeiro caso do colonialismo europeo, que se converteu no modelo do xenocidio colonialista americano. Colon foi actor secundario, pero tamén promotor do xenocidio”.

2. Sarah M.S. Pearsall
John Hopkins, da Universidade Sarah M. S. O investigador e profesor Pearsall analiza o tema das mulleres nativas para destacar o seu protagonismo na Revolución Americana. Para iso aborda o caso do indio Madam Sancho. Tamén pon as súas palabras nas heráceas que viviron os indios nesta revolta.

Basea o seu discurso na documentación de tempada, sobre todo nas cartas de soldados. “As mulleres destas comunidades (irokes) tiñan desde hai tempo a capacidade de elixir dirixentes, participar en consellos e facer a guerra. Tamén eran fundamentais para o cultivo. Este traballo garantía recursos, estabilidade e poder. En 1763, mohawks explicáronlle a un axente indio que as mulleres son 'Verdadeiros Propietarios que traballan as terras'. Un historiador afirma que 'un pobo irocés feminino era, en gran medida, un mundo'.

3. Mark Lause, profesor
de historia da Universidade de Cincinnati, grava a folga de cowboys en Pandhandle, Texas. O profesor fai unha lectura dos cowboys afastados das películas, nos que se converten en heroes mitificados e traballadores organizados para denunciar e combater os abusos do seu xefe, sobre todo para conseguir incrementos salariais. Neste caso Lause utiliza a prensa de tempada. A prensa estaba financiada polos patróns dos ranchos, polo que o relato dos xornalistas era partidario dos líderes, a través de once mentiras: “É a folga máis cruel que se organizou. (…) Os Cowboys non traballarán e prometen morrer a calquera persoa que ocupe o seu lugar”, Semi-weekly Interior Journal de Kentucky.

4º. Zaron Burnett III
O cuarto texto é a parte máis próxima á imaxe do cowboy clásico: O escrito asinado polo xornalista Zaron Burnett III narra a historia do cowboy negro Nat Love, un cuarto de cowboys de orixe afroamericana, aínda que en representacións típicas apenas aparecen negros. Partindo da autobiografía de Nat Loven, o xornalista cose a historia dun heroe negro, que parece unha epopea que a vida de Nat Loven pode integrarse no Oeste negro. Billy foi amigo do Neno e a miúdo foi cabalgado xuntos: “Nate viu a Billy a noite do día en que Pat Garrett matou o Neno no rancho de Pete Maxwell. Nat Love e outros cowboys chegaron ese día ao condado de Lincoln, en Novo México, e cando escoitaron a noticia que se abriu desde o pobo, visitaron o corpo do Neno Billy. Moitos cren que foi o final do vello Oeste”.

5. Alfons Cervera é
un escritor que escribiu sobre a explosión da literatura popular occidental en España nos anos 60. Esta literatura popular en España, próxima ao xénero pulp americano, viviu un gran auxe. En consecuencia, apareceron novelas e autores en serie. Un dos tópicos de case todos estes autores era o uso frecuente dos pronombres anglófonos para evitar unha estrita censura franquista e atraer a máis lectores. O alcume era tamén unha imposición do editor para destacar as coleccións, e no caso dos represaliados era unha necesidade para ocultar as súas identidades reais. Cervera defende esta “subliteratura”.

6. A escritora e
profesora universitaria Katixa Agirre Katixa penétrase no universo do cineasta Quentin Tarantino para analizar The Hateful Eight (2015) como exemplo de loita contra o western clásico. Tamén utiliza a película para facer un repaso ao territorio estadounidense do século XXI: “A tensión é evidente: por algo o cazador de recompensas e o seu prisioneiro, o delincuente e o xerife, o delincuente e o verdugo, o renegado do sur e o oficial ianqui teñen que convivir. O branco odia o negro, o negro odia ao mexicano e todos odian á muller”.

7. Maria Bonete Escoto Por
último, a escritora Maria Bonete Escoto realizou un ensaio sobre a cultura western e a música country para facer unha lectura diferente destes dous ámbitos que historicamente se relacionan cos valores tradicionais. Para iso, aproveitou a estética e a actitude do excéntrico músico Orville Peck. O surafricano de nacemento, Peck é un músico establecido en Canadá. Salgue disfrazado a tocar, baixo a máscara, coa intención de alterar o discurso habitual da música country e os esterotipos. “Peck reivindica o cowboy, a fronteira, ese espazo de tránsito no que os Estados Unidos búscanse constantemente e envorca, parodia e abraza sen vergoña. Todo é mentira, pero tamén é verdade, dinos Peck: non queda brillo en Occidente, pero os mitos nunca morren”.