argia.eus
INPRIMATU
Deserto verde multitudinario
Nagore Irazustabarrena Uranga @irazustabarrena 2023ko abenduaren 06a
Ponta das Lajesen (Brasil) lehorteak hainbat grabatu utzi ditu agerian. Argazkia: Edmar Barros
Ponta das Lajesen (Brasil) lehorteak hainbat grabatu utzi ditu agerian. Argazkia: Edmar Barros

Ponta dás Lajes (Brasil), fai 2.000 anos. Os homes que vivían no corazón da Amazonía esculpieron gravados nas rocas, representando os rostros humanos.

A Amazonia brasileira sofre a peor seca dos últimos 121 anos. A seca está a causar grandes danos ao medio ambiente e aos seus habitantes; miles de persoas que dependen do transporte fluvial para moverse e conseguir alimentos quedaron incomunicadas. Pero a escaseza de auga e o descenso do nivel do río trouxeron aos arqueólogos noticias imprevistas: descubríronse catro xacementos até agora descoñecidos. Afloran imaxes antropomórficas gravadas nas rocas Ponta dás Lajes, Urucaran e São Sebastião de Uatumãn, onde se atopan as urnas funerarias de Anamãn. O catro xacementos atópanse nun perímetro de 300 quilómetros desde Manádevos.

Durante moito tempo pensouse que na Amazonía houbo moi poucos seres humanos, un “lugar sen historia”

Para o arqueólogo Jaime Oliveira, encargado do estudo dos descubrimentos, o achado de tantos vestixios nunha zona tan pequena indica que no corazón da selva a poboación foi moi densa. “Polas características da contorna, aquí non é frecuente atopar covas ou xacementos monumentais. Non temos esa localización, pero iso non quere dicir que non haxa unha organización social complexa que coñecese ben a contorna”.

Durante moito tempo pensouse que na Amazonía existiron moi poucos seres humanos, “un lugar sen historia”, segundo Oliveira. Pero a idea actual do deserto verde está descartada e os expertos aseguran que nesta selva tropical vivían entre 9 e 10 millóns de persoas antes da chegada dos colonizadores. Como noutros lugares do continente, ao redor do 90% da poboación morreu a finais do século XVI e no século XVII, debido aos enfrontamentos cos europeos e, sobre todo, ás enfermidades provocadas por eles.

Na Amazonía non había grandes metrópolis, como nos territorios incas ou aztecas, senón grandes concentracións de aldeas. Na selva hai poucas pedras para a construción e os edificios construíanse con material orgánico. Isto dificulta o labor dos arqueólogos e aumenta o risco de interpretacións erróneas. Agora, desgraciadamente, o que dificulta a vida da poboación actual é o que facilitou o labor dos arqueólogos.