No bar Gato de Pamplona cantábase gritando, o famoso canto de maldición de Malinche: "Eta oker horretan, pasako grandeza eman egingo dugu, eta oker horretan trescentos anos escravos geratu gara".
Ter un nacemento en Sudamérica, especialmente en Colombia, non é nada cómodo, desgraciadamente. Eu diría que é como andar cos pés cocidos e con zapatos estreitos. Sobre todo si non se trata de apelidos de aquí, p. ex.: Gabiria, Ospina, Mendieta, Etxandia, Garai, Aristizabal…
–Día do descubrimento de América! –Non foi un descubrimento! - Xa estabamos antes! –Encontro entre dúas culturas! –Non, foi xenocidio! –Día da raza! –Non, non temos nada que celebrar! –Si, si, claro. Día da resistencia! –A verdade, temos que dignificar aos nosos pobos! –Si, o día da resistencia indíxena.
O proceso do colonialismo comezou en Sudamérica o 12 de outubro de 1492, onde españois e vascos levaron consigo a pólvora e a ambición. Os indíxenas colocaron plumas, frechas e ouro. Conclusión, sobradamente coñecida. Pasaron os séculos, e aínda que reinventamos as palabras para dignificar e reivindicar o xenocidio, o trauma é trauma e aínda estamos secuestrados polas pegadas do trauma. Pero todo segue igual. Novas formas de alcanzar os obxectivos antigos. A dominación continúa, dependemos dos ianquis, dependemos dos europeos, e o proceso sistemático de manter o control militar, político, económico e relixioso continúa. Unha vez esquecidas as nosas linguas, quitáronnos as luces e, cegas en soidade, perdemos todos os referentes, xunto coas posibilidades de salvar o noso universo cultural e emocional.
O colonialismo non é unha cuestión de época, senón que se basea na escravitude e a dominación, valores que alimentan o noso sistema actual
No século XXI aínda non sabemos que é ser latinoamericano. Non nos chegou a lóxica do pensamento dos nosos antepasados para dar un sentido amplo aos valores actuais. Que sistema político-económico, sexual erótico-afectivo queremos desenvolver? Como queremos organizarnos? Que relacións debemos ter cos animais e coa terra? Sen o patrimonio dos nosos antepasados non podemos entrar nunha reflexión honesta para repensar e reconstruír a nosa realidade. O colonialismo continúa como un cancro que nos causou metástasis.
O colonialismo non é unha cuestión de época, senón que se basea na escravitude e a dominación, valores que alimentan o noso sistema actual. Así desenvolveron os estados modernos os señores colonizadores. Así desenvolveu Europa o Renacemento en Italia e o Enciclopedismo en Francia, explotando a dignidade, o ouro e o sangue de Sudamérica.