Participei en xullo na acampada de pequenas revolucións para reflexionar sobre o coidado. Ao redor da mesa sentámonos cinco mulleres: Laura e Shirley da Asociación de Empregados de Fogar e Coidado de Álava; Paula e Ainhoa do grupo “Vidas de todos no centro”; e Kukuso, eu.

Como ocorre a miúdo, Shirley e Laura obrigáronnos a todos os demais participantes a “pisar a terra”, cando nos mostraron unha foto cruel da súa realidade. Fixeron reivindicacións moi concretas: abolición do traballo domestico como traballador interno; regulación das condicións de traballo; e inclusión no réxime xeral da Seguridade Social, como outros traballadores. É dicir, dixéronnos que os dereitos fundamentais para saír da explotación son garantías indispensables.

Como o propio sistema capitalista, na nosa sociedade tamén está en crise o desenvolvemento do coidado, e o feminismo está a facer moitas reflexións para saír da crise, pero non é fácil. A organización da nosa sociedade creou o paradoxo de que algunhas mulleres non aceptan o traballo do coidado porque o impuxo o patriarcado, pero ao mesmo tempo hai outras mulleres no seguinte elo da cadea perversa, máis pobres e racistas, que están obrigadas a exercer o coidado en condicións precarias e en situación de explotación.

Na procura dunha solución intermedia, o movemento feminista propón que as tarefas de coidado deberían ser asumidas polos servizos públicos. Vexo dúas contradicións básicas: a primeira, aínda que se traslade ao ámbito público, si non se modifica o sistema económico, o coidado continuará en mans das mulleres; e a segunda, a responsabilidade da comunidade e a “débeda social” existente nesta materia.

En ambas as contradicións pode aparecer outro problema profundo: a necesidade de aplicar o crecemento controlado tamén no ámbito da vixilancia. É dicir, quizais temos que deixar de pensar que o coidado das persoas maiores, das persoas dependentes e dos nenos non se adapta como comunidade. Quizais habería que cambiar o estilo de vida que temos moitos até agora, inmerso nun consumo constante, e investir máis tempo e máis recursos no coidado dos nosos veciños.

Despois da campaña electoral ha quedado claro que, na miña opinión, os partidos políticos non queren entrar nese debate e, por tanto, os sindicatos e o movemento feminista terán que asumilo. Exemplo da próxima folga feminista.

Temos que traballar alternativas e, na miña opinión, hai que deixar claro que coidar e vivir no sistema capitalista é incompatible. Por iso é fundamental a revolución do coidado.