Yannick Oswald, Joel Millward-Hopkins, Julia K desenvolveron unha seria proposta que rima a transición ecolóxica coa xustiza climática nas universidades de Lausanne (Suíza) e Leeds (Inglaterra). Os investigadores Steinberger, Anne Owen e Diana Ivanova, nos que demostran: "O imposto de carbono sobre bens de luxo pode contribuír significativamente ao logro dos obxectivos do Acordo de París".

O 11 de xullo publicouse o estudo Luxury-focused carbon taxation improves fairness of climate policy ("O imposto sobre o carbono destinado a luxo mellora a equidad da política climática") en One Earth. Partindo dunha realidade global de 88 países, que representan o 90% do PIB mundial e da poboación, presentan os resultados ambientais da imposición de bens de luxo. O resultado é significativo: reduciría as emisións de privados un 6% cada ano, evitando as emisións de 100 gigatonas equivalentes de carbono para 2050, que supoñen o 75% da redución das emisións que deberiamos canalizar os cidadáns para limitar o quecemento global a 2°C, e case un terzo do que deberiamos facer para estar por baixo dos 1,5°C.

Porque o rico consome máis que o cidadán habitual: O 10% máis rico xera o 50% das emisións. Cada ano, de media, un único billón devolve 8.190 toneladas de CO2, mil veces máis que o cidadán medio. E iso limitando a mirada ao consumo. É dicir, non se ten en conta o efecto ecolóxico do diñeiro investido: un ultra rico, cidadán do montón, deduce 2,4 millóns de toneladas de CO2 ao ano, 10,7 toneladas de CO2.

Así, á hora de afrontar o reto climático, encamiñar as obrigacións limitadas aos ricos ten un sentido pleno. Os responsables do estudo lembran de forma simple e clara: "Facer un voo de gran distancia ou conducir un Porsche no verán... é unha fonte de riqueza que non fai falta de base".

Porque o imposto de carbono aumenta as desigualdades sociais

O Protocolo de Kyoto, aprobado en 1997, abriu o camiño ao imposto sobre o carbono, coa idea de que gravando o consumo asociado á emisión de carbono aumentase o custo e, por tanto, deduciera o aforro de consumo, o que permitiría reducir as emisións de carbono. Posteriormente, a execución do imposto ensinounos que prexudica aos cidadáns máis vulnerables, e que ao final non é tan eficiente, porque son consumos que responden ás súas necesidades básicas e non se poden evitar –por exemplo, ter que coller o coche para ir ao traballo ou quentar a casa en pleno inverno–. Este foi un dos ingredientes que provocou o enfado de Jaka Horiek.

En base a esta conclusión, a política fiscal centrouse nos produtos de luxo, é dicir, caprichos que non poden clasificarse como necesidades básicas. "Aínda que é certo que cada tonelada de carbono que se emite ten o mesmo impacto climático, isto non é certo desde o punto de vista da demanda ou da xustiza social, xa que esta tonelada de carbono achega beneficios diferentes dependendo do consumidor ou do consumidor. En consecuencia, non todas as toneladas de carbono poden evitarse da mesma maneira". O rango do imposto dependería do produto e tamén das diferenzas segundo os países: nos países pobres sería duns 10 dólares a tonelada de carbono, pero nos EEUU uns 150 dólares, segundo o caso, máis ou menos consumidos.

No mesmo sentido vai o informe sobre as diferenzas climáticas publicado no principio do ano polo Laboratorio Mundial da Desigualdade. Seguindo os seus cálculos, gravar o 0,1% dos máis ricos do planeta, ultra ricos con máis de 5 millóns de dólares, pode supor case 1.100.000 millóns de dólares ao ano. Unha carga de diñeiro interesante, tendo en conta que os países máis vulnerables necesitan 1.800.000 millóns de dólares para canalizar a transición ecolóxica...

Desexo de ser máis orgulloso que

Reporterre ofrece na súa reportaxe Taxer lles ultrariches, l’idée qui fait son chemin ("Gravar aos ricos ultra, a idea que vai polo camiño") as claves para entender mellor o consumo desmesurado de jet privados ou iate. En concreto, o xornalista dedícase á teoría desenvolvida polo economista do século XIX Thorstein Veblen: "Na economía predomina o principio de que a tendencia a competir, compararse cos demais para menosprezar aos demais, é unha característica indeleble da natureza humana. A riqueza é un medio de diferenciación, e o seu obxectivo fundamental non é satisfacer un material, senón garantir unha ‘separación provocadora’, é dicir, mostrar os sinais do status superior”. Veblen di que a sociedade é un principio polo que está encamiñada, porque toda clase está a tentar imitar ou imitar os xestos de orgullo do seu superior. "En total, a imitación provoca unha inundación de residuos, na medida en que a vida nefasta que se atopa na parte alta da pirámide, conduce ás formas de vida de toda a sociedade. Do mesmo xeito que nos inicios do século XXI, cando temos enormes diferenzas, estas tendencias residuais inflúen moito nos estilos de vida e convertéronse en ecoloxicamente insosteible".

Con todo, os autores do informe de One Earth recoñecen que, a pesar de que a execución desta política fiscal é realista, resulta complexa, entre outras cousas porque a clasificación e a fixación do rango fiscal de cada produto de consumo non son simples. E como non, porque dos ricos hai un movemento oposto, de gran influencia. Diso falamos no semanario do 26 de febreiro, concretamente na reportaxe A orientación das decisións no tema do clima é a estratexia dos ultra-ricos.

Pero non cuestionan a factibilidad. Finalmente, un centenar de economistas e eurodiputados asinaron un texto refundido no que podemos ler o seguinte: "Si conseguimos canalizar os impostos sobre as multinacionais, tamén podemos chegar aos máis ricos". Este paso fiscal para avanzar na xustiza climática é preguntado tanto pola ONU como pola Organización para a Cooperación e o Desenvolvemento Económico.