Que é e que non é macrofestival? Que diferenza unha iniciativa culturalmente saudable do que defines como “o buraco negro da música”? A
fronteira, diría, empeza nese momento no que non é posible gozar plenamente da experiencia do encontro. Hai dous síntomas claros. Por unha banda está a presenza de pantallas, a organización está a dicirlle que coa entrada que lle vendeu non pode asegurarse que poida gozar da música, é dicir, que nalgúns casos non poderá ver o escenario nin sentir a música cerca. Doutra banda, exceso de oferta, solapamiento de accións: a lista de grupos é tan ampla que a realidade é que non podes asistir a dous terzos da oferta, tes que elixir. Pagas por ese gran cartel e podes ver un de cada tres concertos. É unha fraude, un roubo.

No libro fala de que a saturación da sobreoferta provoca ansiedade na xente. Non sei si preguntouse por que seguen impulsando este modelo, porque está claro que é un problema para o público. Os
promotores saben que é a forma de gañar máis diñeiro no menor tempo. Saben que para o espectador esta explotación non é a mellor experiencia, nin para os artistas ofrecerlles concertos de menos de media hora, pero resúltalles máis rendible. Cada vez máis grupos poden custar máis as entradas. Reunindo, reunindo, reunindo... Para atraer ao maior número de persoas posible. É un tema de crecemento infinito. O capitalismo penétrase no mundo dos festivais e os promotores teñen que seguir crecendo para que outro non leve o pastel.

Desde hai anos fálase da “burbulla” dos festivais, como un modelo que pode crecer e crecer insosteible. É posible? A
idea de redimensionar, de reducir todo, de diminuír, era como a dos cantiles ao longo da pandemia, pero unha vez que pasamos esa época, quedou claro que non era máis que unha idea, que non existía unha intención real. Tras a pandemia quíxose recuperar o que se perdeu na pandemia.

Creo que a xente se está cansando e cansando con determinados tipos de festivais. A xente cansouse de ver sempre aos mesmos grupos e de ter a sensación de que sempre está no mesmo festival. O propio modelo empeza a ser laborioso, pero non sei si chegará a explotar a burbulla.

Os festivais no Estado español seguirán gañando peso: os investidores internacionais entran con máis forza, o Estado español está a converterse no país dos grandes circuítos, e si fixérono, podemos pensar que seguirá funcionando.

Por que elixiron España? Inflúe o tempo e o clima?
Na década de 1990 ía bastante aos grandes festivais ingleses. Si duraban tres días, dous días chovía. Os creadores do festival FIB que se celebra en Benicàssim (Valencia) acudían a estes festivais ingleses e dixeron que alí xurdiu a idea. O clima axudou a atraer festivais e á xente, pero creo que pronto a emerxencia climática vai ir en contra dos festivais, porque as temperaturas que nós non podemos soportar van ser cada vez máis frecuentes.

Hai uns anos, as macrofestibales manifestaron o seu compromiso coa sustentabilidade ambiental nunha declaración pública. Ten credibilidade?
Canto máis falemos de sustentabilidade, iso significa peor conciencia. De feito, o macrofestibal é, por definición, a antítese da sustentabilidade, xa que se trata dunha actividade que necesita xerar grandes fluxos de persoas para ser rendible, o que deixa unha enorme pegada ecolóxica. Aínda que se colocan lámpadas LED nos escenarios, o 75% do que se estraga faio o público. Cando organizas un festival e dis “quero que vinga un gran artista de Estados Unidos e que non vaia a outros lugares de Europa”, estás a xerar fluxos de xente dicindo que vinga aquí á xente de Europa. Esa é a lóxica de todos os festivais: a exclusividade.