A principios de xullo tivemos coñecemento de que na nosa localidade pecharase a fábrica de pasteis e doces De Paula, imprescindible para a celebración en moitas casas dos traballadores. Din que se xubilarán os pasteleiros e, por suposto, os traballadores que se xubilen teñen todo o dereito ao descanso, pero imos perder un elemento importante de goce comunitario no pobo, e creo que neses casos necesitamos instrumentos colectivos que fomenten e garantan a continuidade.

No contexto da crise industrial que tivo lugar na década de 1980, houbo moitas recuperacións empresariais en Euskal Herria. Non teño memoria directa, pero vina anos máis tarde, e a película Numax presenta de Joaquim Jordá, que mostra a experiencia de recuperación dunha empresa en Cataluña, marcoume o pensamento. De feito, os procesos de recuperación ou transmisión de empresas viables ou socialmente necesarias non son fáciles, moitos acabaron mal, pero as prácticas de autogestión desenvolvidas no camiño cambian a vida das persoas da comunidade para sempre.

Estes procesos dependen na maioría dos casos da iniciativa do persoal do proxecto e nestes casos non dispoñen dos apoios e ferramentas necesarios no momento máis necesario. Pero, ademais de facer os procesos de colectivización, é unha pregunta importante quen os debe facer. Para que estas empresas poidan satisfacer as necesidades comunitarias, os suxeitos dos procesos deberán ser amplos, integrados por traballadores, cidadáns, institucións públicas, sindicatos e cooperativas do territorio. E, por suposto, as redes de coñecemento e relación non se crean dun día para outro.

Como consecuencia da situación de crise continua que vivimos, as empresas incrementaron as súas necesidades de transmisión do traballo, do coñecemento e da propiedade, especialmente nos proxectos de primeiro sector e servizos no medio rural, e no pequeno comercio que fai estimulantes aos nosos pobos e barrios. Na mesma liña, pronto chegarán as novas necesidades de recuperación das empresas máis grandes, e como o desenvolvemento do cooperativismo é contracíclico, debemos prepararnos para responder á situación con ferramentas colectivas, a través de proxectos promovidos pola comunidade, con novas alianzas do cooperativismo e do sindicalismo.

Para iso necesitaremos ferramentas sólidas de formación, financiamento, acompañamento e apoio público-comunitario. Estamos a traballar na liña desde o cooperativismo transformador, pero necesitamos redes máis compactas para dar resposta ao reto desde os nosos territorios.