Entre os rápidos e profundos cambios que se están producindo na economía mundial atópase a ruptura de moitas dogmas da idade dourada do liberalismo. Os principios fundamentais que se estableceron no Consenso de Washington de finais do século XX no Oeste do mundo, a mínima intervención dos estados, a rixidez fiscal, a flexibilidade do mercado laboral, o libre comercio, están a pór en cuestión ultimamente. O cambio climático, a dixitalización, a explosión da pandemia e o éxito do modelo económico chinés trouxeron á superficie os límites da globalización liberal até agora.

A pasada semana de maio os países do grupo G7 reuníronse en Xapón para evitar a ruptura das relacións económicas e políticas con China, debido a intereses económicos cruzados. Os principais líderes occidentais víronse forzados a reducir o risco de relacións con China desde o concepto de desacoplamiento. A economía mundial está a pechar a era do multilateralismo de liderado único en EEUU. Os polos múltiples que rodean as zonas continentais emerxen e cada vez é máis evidente a sombra de China á única hexemonía norteamericana. O marco global dos vínculos económicos entre os pobos non está en dúbida, pero si moitas liñas de iniciación e política do liberalismo nos países occidentais nas últimas décadas, salvo excepcións.

En EE.UU., durante a época de Donald Trump, comezáronse a cambiar as prioridades da política económica internacional, e o concepto de seguridade nacional e o cambio climático con Joe Biden convertéronse en eixos da estratexia económica. Obviando a débeda pública do liberalismo ortodoxo ou as preocupacións polo déficit fiscal, coa entrada en vigor da lema América first, puxeron no centro a política industrial activa, a importancia das cadeas de subministración, o emprego e a tecnoloxía.

Para iso comezáronse a aplicar medidas extraordinarias de política económica, como son os aranceis, as subvencións e as sancións, pondo o acento no investimento. Todos eles son os instrumentos e medidas que utiliza Chinesa durante décadas, que priman o camiño da intervención económica. Por exemplo, subvencionaranse tres trilones dólares na loita contra o cambio climático. Tamén contemplan o reforzamento do ben público, por exemplo no caso dos semiconductores e materias primas estratéxicas, mediante o proteccionismo.

Neste novo contexto geoestratégico e político, a Unión Europea (UE) aplica o cambio de rumbo da política económica estadounidense de forma perseguida e concisa. O liberalismo ortodoxo, representado polos falcóns de Alemaña e Holanda, segue abordando a súa ríxida estratexia, tal e como se demostrou na reunión de Ecofina do 14 de marzo. Nel esforzouse e comprometeuse a restablecer o Pacto de Estabilidade e Crecemento. Lembra que este pacto é o que impón o rigor fiscal na UE e limita o uso do orzamento, que profundou na recesión da década de 2010, e que na época da pandemia suspendeuse pola gravidade da situación.

A Unión Europea volverá á submisión das normas fiscais en 2024, converténdose nunha fortaleza mundial do liberalismo. Está por ver si estamos ás portas dunha nova onda de austeridade, pero, como en EEUU, o risco de que a súa autonomía económica estratéxica e a descarbonización queden en segundo plano si non se retira da primeira liña o obxectivo da débeda e o control do déficit.