Agora falamos máis da saúde mental, do benestar psicolóxico e a súa repercusión na nosa calidade de vida. É motivo de alegría, porque axuda a sacar o tema do armario, porque ao demostrar que a dor o temos todos (e non uns poucos) o malestar normalízase e axuda a diminuír o estigma que hai ao redor dos trastornos mentais.

O punto de partida é bo: recoñecer que ninguén está do todo ben, que a todos cústanos vivir, que as nosas relacións cos demais e connosco mesmos non son tan saudables como podían ser. Temos medo á soidade porque non somos bos amigos de nós mesmos, pero tamén a amar, ou a ser queridos. Na procura cega, mesmo na loita, o sentido da vida depende de como encher o buxán interior.

Está ben visualizar todo isto, xa que haberá que partir do recoñecemento da existencia do malestar. Pero, que facer ante isto? Pedir atención psicolóxica gratuíta a máis xente está ben, ou mesmo reivindicar que acudir ao psicólogo non é sinónimo de enfermidade. Pero é natural que as persoas vivan tan imposibles?

Dúas grandes disciplinas axudan a entender o tema do sufrimento psicolóxico. Desde a psicoloxía, evidentemente. Pero tamén desde a política, porque somos seres sociais, e porque a calidade da sociedade na que vivimos inflúe moito na nosa vida (a través das condicións de vida que nos pon) e na nosa configuración psicolóxica (a través dos seus valores e das pretensións que sementa en nós).

Neste noroeste do mundo vivimos nun sistema político no que o benestar das persoas non é un eixo e un fin, moi lonxe dos valores que a vida esixe, en configuracións sociais organizadas en función doutros intereses, onde evidentemente é difícil vivir ben ou estar ben. Primeiro, e sobre todo, para a xente que vive en precariedade ou explotación. Pero fóra disto tamén creo que habería que redefinir que son as boas condicións de vida, revisar a que achegamos valor, a que chamamos éxito. Estamos atrapados en plena produtividade, sen tempo para nada, e medimos o tamaño do benestar en función do material.

Denunciar estas condicións debería ser a primeira medida para combater o malestar, e iso é o primeiro que debería facer unha psicoloxía honesta, ser política para sacar da esfera individual a responsabilidade do malestar das persoas e expulsar do sistema. Xunto á esixencia de cambios políticos estruturais, debería centrarse na primeira infancia, tan importante na configuración psicolóxica destas persoas, abordando de forma preventiva a saúde mental.

Porque hai que denunciar o capitalismo, de acordo, e o consumismo asociado, ou, por suposto, a insatisfacción permanente. Pero non se pode entender o éxito deste sistema en nós, se non miramos a dependencia que vivimos na primeira infancia, e cando isto non se coida adecuadamente, ao baleiro afectivo que se nos presenta no interior para sempre. A psicoloxía e as políticas progresistas deben esixir medidas para acompañar aos nenos nos seus primeiros anos.

Nestes anos desenvolvemos a fortaleza (ou debilidade) emocional, na que debemos centrarnos se cremos na política e a psicoloxía que teñen como obxectivo facer que as persoas sexan máis maiores, máis satisfeitas, máis libres e, por que non, máis felices.