A decadencia dos bancos Silicon Valley Bank, Republic Bank, Deutsche Bank ou Credit Suisse cuestionou a política de centrais bancarias baseada na subida de tipos de interese. Sen sorpresas, porque o obxectivo das centrais bancarias era “arrefriar a economía”, é dicir, provocar unha crise. De feito, a caída de devanditos bancos comerciais foi a primeira consecuencia directa destas políticas. Trátase dunha derriba medida, pero no capitalismo o control non ten cabida, e aínda queda moito por ver até onde pode chegar esta crise bancaria. Pero á marxe desta crise, púxose de manifesto que, a pesar de estar a cero os tipos de interese durante dez anos, o sistema internacional de produción atópase nunha situación absolutamente precaria. Sistema produtivo dependente do crédito que non pode sobrevivir sen crédito, sistema de produción zombie.

As empresas que non poden obter rendementos suficientes para pagar os intereses dos seus créditos denomínanse zombies empresariais. Esta imposibilidade obriga a endebedarse nun círculo vicioso e sen fin. Ao aumentar os tipos de interese, as empresas poden contraer menos e tratarán de utilizar o seu diñeiro nos bancos (o que ocorreu en Silicon Valley). Pero non tardarán en levantarse.

Para saír da crise de 2008, a Reserva Federal e o Banco Central Europeo reduciron os tipos de interese até cero. Con todo, a economía non mellorou, sobreviviu artificialmente e cada vez hai máis zombies. Non só en Silicon Valley, senón tamén en Euskal Herria. En 2018, o 10,16% das empresas navarras e vascas eran zombis, fronte ao 25,11%. E o incremento foi xeneralizado, pasando do 12,26% no sector primario ao 26,21%, ao 9,74% na industria e na construción, ao 26,43% e ao 10,28% nos servizos, ao 24,65%. A viabilidade destas empresas está condicionada pola capacidade de endebedamento, capacidade cada vez máis reducida. En consecuencia, os postos de traballo de 197.938 obreiros que traballan nela están en risco, un de cada cinco traballadores de Hego Euskal Herria.

E cal é a solución? Os grandes tipos de interese traen unha crise, pero estando a cero non parece conseguir nada. O principal problema foi a atribución ao sector financeiro privado da competencia para decidir que actividades e empresas deben financiarse, en lugar de desenvolver un Banco Público. Non o solucionará todo, pero un Banco Público pode orientar o investimento, e así dirixir o sistema produtivo, non en beneficio dos ricos e dos especuladores, senón do persoal. A pesar do seu interese para os bancos comerciais, como as armas para a OTAN, hai que deixar de financiar actividades que non son imprescindibles e destinar estes recursos a actividades necesarias e estratéxicas para o país, sexan ou non rendibles.