Marzo converteuse no meu mes de reflexión, recordo e dor desde 1999. A guerra sucia, a tortura, o cárcere e a impunidade quedaron atrapados no tempo. Ao longo dos anos fóronse incrementando os tipos de represións, tamén as preguntas. Pero as respostas e as verdades escondidas nos macizos do Estado español.

Algúns feitos acaecidos en marzo deste ano leváronme a reflexionar sobre o uso e a pervivencia da violencia de estado. É dicir, como as distintas autoridades e gobernos utilizan a propiedade da opresión no sistema, contra unha colectividade, comunidade ou pobo, tamén en diferentes conflitos, contextos e épocas, como violencia de estado, estratexia e destrución política.

As mulleres e os lidos como mulleres sufrimos durante séculos a violencia estrutural que nos condenou a morrer. Hoxe somos conscientes de que esta dominación patriarcal tamén é racista e mata aos migrantes nos cárceres e nas fronteiras impostas en Euskal Herria. E que segue morrendo no conflito vasco. Non só nas prisións, senón na deportación e na fuxida. Refírome a desaparicións. A morte social e política.

feito, moitas veces vén antes da morte física. Invisibilidad, desvaloración, patriarcado, racismo… Para desenvolver a violencia estrutural trabállase o terreo con anterioridade. Eliminando, deshumanizando ou criminalizando a esas persoas asasinadas para xustificar, lexitimar toda a violencia contra elas. Como entender a actitude cara ás persoas negras mortas no mar e nas fronteiras? Asasinatos machistas de mulleres*? A falta de clarificación e recoñecemento da tortura sistemática en Euskal Herria? Ou que nin a metade dos asasinatos cometidos pola guerra sucia do Estado saiban quen os cometeu? A isto chamaríalle morte política: vinganza, ocultar a verdade, e eliminar todos os valores políticos, convertendo aos asasinados en monstros e condenados ao esquecemento. Posuidores do monopolio da violencia, asasinados facendo violento e democratizando os violentos.

Por tanto, considero imprescindible lembrar a resistencia. Organizar a dor, nomear asasinatos, cuantificalos e pór a denuncia na axenda política como se fixo desde o movemento feminista. Para loitar pola verdade como pobo e o seu recoñecemento posterior. O seu nome e a súa existencia reivindicadas. Para que a memoria teña cabida, non só nos nosos corazóns e memorias, senón tamén na memoria colectiva de Euskal Herria. Para que as seguintes xeracións saiban a verdade do noso pobo! Si non, o esquecemento mataranos por completo.